Morgunblaðið - 03.04.2014, Blaðsíða 14

Út er komin hjá Oxford Univers-
ity Press í Bretlandi bókin Cancer
Virus - The Story of Epstein-Barr
Virus, sem segir söguna af upp-
götvun Epstein-Barr-veirunnar
(EBV) fyrir 50 árum. Veiran
greindist þá í eitlakrabbameini í
börnum og opnaði þar með fyrir
rannsóknir á veirutengdum
krabbameinum í mönnum.
Bókin var formlega gefin út af
Oxford University Press á al-
þjóðlegri vísindaráðstefnu í Keble
College í Oxford þann 24. mars
sl., sem haldin var til að fagna 50
ára afmæli uppgötvunar EBV-
veirunnar og tengsla hennar við
æxli í mönnum.
Meðal fyrirlesara á ráðstefn-
unni var Sir Anthony Epstein,
prófessor við Wolfson College,
Oxford, sem uppgötvaði veiruna í
febrúar 1964, og Harald Zur Hau-
sen, prófessor við þýsku krabba-
meinsstofnunina í Heidelberg,
sem vann síðar við rannsóknir á
veirunni og yfirfærði á vörtuveir-
urnar. Zur Hausen hlaut Nób-
elsverðlaunin í læknisfræði 2008
fyrir að sýna fram á orsakatengsl
vörtuveiranna og krabbameins í
mönnum.
Tafir í flugi leiddu til
uppgötvunarinnar
Denis Burkitt var breskur
skurðlæknir sem vann í Afríku í
kjölfar síðari heimsstyrjaldarinnar
og veitti eftirtekt eitlakrabba sem
reyndist algengur í afrískum
börnum. Rannsóknir hans á mein-
inu, sem nú er kennt við hann
(eitlamein Burkitts eða „Burkitt’s
lymphoma“), leiddu til samstarfs
við Sir Anthony Epstein, sem þá
var á Middlesex-sjúkrahúsinu í
miðborg Lundúna, og fól m.a. í
sér að Burkitt sendi sýni úr æxl-
unum til Epsteins með flugi frá
Kampala í Úganda í upphafi 7.
áratugar síðustu aldar. Eitt slíkt
sýni tafðist í flutningi vegna þoku
á Lundúnaflugvelli, sem leiddi til
þess að flugvélin lenti í Manchest-
er og sýnið barst ekki rannsókn-
arstofu Epsteins í Lundúnum fyrr
en síðla föstudaginn 5. desember
1963. Þessi töf varð afdrifarík því
allar rannsóknir á sýnunum höfðu
reynst árangurslausar þar til þessi
töf leiddi til vaxtar æxlisfrumna í
flutningi. Fyrstu rafsjármyndir af
veirunni náðust 24. febrúar 1964
og greint var frá niðurstöðunum í
grein Epsteins í breska vísindarit-
inu The Lancet sem kom út 28.
mars 1964.
Veiran er tengd öðrum
tegundum krabbameina
Frá þeim degi hefur komið í ljós
að veiran er ekki einungis tengd
eitlameini Burkitts heldur einnig
öðrum tegundum krabbameina í
mönnum sem og einkirningasótt.
Bókin er 208 blaðsíður að lengd
og rituð af Dorothy H. Crawford,
prófessor við Edinborgarháskóla,
Alan Rickinson, prófessor við
Birminghamháskóla, og Ingólfi Jo-
hannessen, sérfræðilækni við há-
skólasjúkrahúsið í Edinborg og
dósent við læknadeild Edinborg-
arháskóla.
Dorothy Crawford og Alan
Rickinson unnu með Epstein að
rannsóknum að EBV-veirunni og
Ingólfur kynntist þeim rann-
sóknum þegar hann fór að loknu
læknisnámi við Háskóla Íslands til
framhaldsnáms í grunnrann-
sóknum í veirufræði á rannsókn-
arstofu Dorothy Crawford við
Lundúnaháskóla og síðan sér-
fræðináms í klínískri veirufræði
við Edinborgarháskóla. Hann
starfar nú við læknaskólann og
háskólasjúkrahúsið í Edinborg og
kennir einnig við læknadeildir há-
skóla í Reykjavík, París og Róm.
Saga krabbameins-
veirunnar komin út
 Þess er minnst að 50 ár eru liðin frá uppgötvun Epstein-
Barr-veirunnar  Íslenskur sérfræðilæknir er einn höf-
unda nýrrar bókar um veiru sem tengist krabbameini
Forsíða bókarinnar sem segir frá
uppgötvun Epstein-Barr-veirunnar.
Anthony Epstein, læknirinn sem
uppgötvaði veiruna í febrúar 1964.
14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. APRÍL 2014
Una Sighvatsdóttir
Guðni Einarsson
Undirmenn á Herjólfi, tvær þernur,
bátsmaður og tveir hásetar, hringdu
eitt af öðru kl. 7:30 í gærmorgun og
tilkynntu forföll frá vinnu vegna veik-
inda. Eimskip brást við með því að
manna skipið staðgenglum. Seinkun
varð á fyrstu brottför vegna þessa.
Herjólfur fór þrjár ferðir í Landeyja-
höfn í gær, þar á meðal kvöldferð sem
var fyrsta kvöldferðin frá því að yfir-
vinnubannið hófst 5. mars.
Alþingi samþykkti eftir miðnætti í
fyrrinótt lög sem frestuðu verkfalls-
aðgerðum undirmanna á Herjólfi til
15. september. Forseti Íslands stað-
festi lögin í gær.
„Það er eitthvert heilsuleysi að hrjá
mannskapinn,“ sagði Jónas Garðars-
son, formaður Sjómannafélags Ís-
lands, í gær. Í hópnum eru tólf manns
sem ganga vaktir og áttu sex þeirra
að mæta til vinnu í gær.
„Trúnaðarlæknir okkar er í sam-
bandi við heilsugæsluna í Vestmanna-
eyjum og þau munu vinna í samstarfi
að því að komast að því hvað hrjáir
þetta fólk sem veikist allt svona
skyndilega,“ sagði Ólafur William
Hand, upplýsingafulltrúi Eimskips.
Hann sagði að staðgenglarnir í áhöfn
Herjólfs væru landverkamenn hjá
Eimskipafélaginu. Ólafur sagði að
farið væri að lögum.
„Við verðum að manna skipið sam-
kvæmt mönnunarskírteini, þannig að
það hafi haffærnisréttindi með þessa
farþega, og við siglum skipinu ekki
ólöglega, það er alveg klárt mál,“
sagði Ólafur.
Aðspurður hvort búast mætti við
mönnunarvanda aftur í dag sagði
Ólafur erfitt að segja til um það. Hóp-
veikindi um borð í farþegaferju væru
ekkert grín.
„Það er náttúrlega alvarlegt mál
þegar margir á sama vinnustaðnum
veikjast á sama tíma og við verðum að
komast til botns í því hvað þetta getur
verið. Þetta lýsir sér frekar sem far-
aldur en eitthvað annað og læknar
hljóta að skoða það mjög alvarlega,“
sagði Ólafur.
Morgunblaðið/Eggert
Herjólfur Lítilsháttar seinkun varð á brottför ferjunnar í gærmorgun vegna
veikinda sex undirmanna. Eimskip útvegaði staðgengla í stöður þeirra.
Sex undirmenn
á Herjólfi veikir
Herjólfsdeilan
» Kjaradeilu undirmanna á
Herjólfi við SA fyrir hönd Eim-
skips, var vísað til ríkis-
sáttasemjara 27. janúar. Ekkert
þokaðist í viðræðunum.
» Verkfallsaðgerðir á Herjólfi
hófust 5. mars síðastliðinn.
» Aðgerðir fólust í yfirvinnu-
banni og stoppi um helgar.
Virka daga fór skipið eina ferð í
Þorlákshöfn. Við bættist stopp
á föstudögum.
Kjaraviðræður ríkisins og fram-
haldsskólakennara héldu áfram í
gærmorgun. Hófust þær klukkan
tíu um morguninn í húsi ríkis-
sáttasemjara og stóðu með hléum
langt fram á kvöld. Samkvæmt
heimildum Morgunblaðsins var
eðlilegur gangur á viðræðunum í
gær, og er lögð mikil vinna í að
ná saman. Þó séu enn atriði sem
standi út af borðinu og nokkuð í
land áður en gangi saman. Gert
var ráð fyrir að viðræðurnar
héldu áfram í dag og byrjuðu aft-
ur fyrir hádegi.
Ólafur H. Sigurjónsson, for-
maður Félags stjórnenda í fram-
haldsskólum, sagði í samtali við
mbl.is í gær að viðræðurnar væru
komnar langt, en að launalið-
urinn væri ekki í hendi ennþá.
Jafnframt sagði Ólafur að það
þyrfti að fá nokkur atriði á
hreint frá menntamálaráðherra
varðandi rekstur skólanna. Sagði
Ólafur að viðræðurnar mættu
ganga aðeins hraðar.
Aðalheiður Steingrímsdóttir,
formaður Félags framhaldsskóla-
kennara, sagði í gærkvöldi að
staðan væri óbreytt, og að ekki
sæist til lands hvað varðaði
launatölur og aukið fjármagn til
skólanna. sgs@mbl.is
Enn standa nokkur atriði út af
Fylgi Sjálfstæðisflokksins stendur
nánast í stað, og fleiri styðja ríkis-
stjórnarflokkana en styðja ríkis-
stjórnina, ef marka má niðurstöður
nýjasta Þjóðarpúls Capacent Gall-
up, sem Ríkisútvarpið greindi frá í
gær.
Þar kom fram að 37% þeirra sem
tóku þátt í könnuninni styddu nú
ríkisstjórnina, en hlutfallið í síðustu
könnun var 43%. Kom fram í frétt
RÚV að þjóðarpúlsinn hefði verið
gerður á tímabilinu frá lokum febr-
úar, þegar umræða um aðildarum-
sókn Íslands að Evrópusambandinu
stóð sem hæst og til síðasta mið-
vikudags, eða áður en frumvörp
ríkisstjórnarinnar um skuldaleið-
réttingar voru lögð fram.
Samkvæmt könnuninni er Sjálf-
stæðisflokkurinn með mest fylgi
allra flokka, eða 24,4%, en Björt
framtíð fylgir þar á eftir með 17,5%
fylgi, en var fyrir mánuði með um
16%. Samfylkingin er með 16,7%
fylgi, sem er nánast óbreytt frá
fyrri könnun og Framsóknarflokk-
urinn mælist með 13,4% fylgi. Hef-
ur fylgi flokksins ekki verið minna
síðan í lok árs 2012, að því er segir í
fréttinni. Vinstri hreyfingin –
grænt framboð er með 12,2% fylgi
og Píratar eru með 9,2% fylgi, sem
er aðeins minna en í síðustu könn-
un. Tæplega sjö prósent aðspurðra
segjast myndu kjósa aðra flokka en
nú eiga sæti á Alþingi. Heildarúr-
taksstærð var 5.588 og þátttöku-
hlutfall var 59,2 prósent. Vikmörk
eru 0,8-1,5 prósent. sgs@mbl.is
Ríkisstjórnin með 37% fylgi í þjóðarpúls