Morgunblaðið - Sunnudagur - 06.04.2014, Page 6

átt hafi sér stað áður en menn sett-
ust niður við friðarborðið, eða hafi
ekki aðgang að reykfylltu herbergj-
unum þar sem hinar raunverulegu
ákvarðanir eru teknar hafi það ekki
mikil áhrif að komast að borðinu.
„Önnur ástæða er sú að ekki er
nóg að setja sem skilyrði að kona
sitji við borðið,“ segir hún. Alþjóða-
samfélagið geti hæglega þrýst á um
að konur komi að borðinu, en þá
megi rétt eins búast við að stríðs-
herrann nái í systur sína eða dóttur
– einhvern, sem sýnir tryggð við
hans málstað – frekar en að sækja
konu, sem hefur verið virk í að
gæta hagsmuna kvenna.
Stórt stökk en langt í land
„Annar þáttur og skyldur þessum
er hættan á að aðlagast andrúms-
loftinu sem fyrir er,“ segir Cohn.
„Rétt eins og í fyrirtækjaheiminum
er ætlast til að menn virði ákveðin
gildi, til dæmis hagnaðarmarkmið,
eru ákveðnar ályktanir innbyggðar í
friðarviðræður um hvað sé mikil-
vægt og léttvægt. Skipting valda
eftir átökin er mikilvæg, en mann-
réttindi og kynferðisofbeldi á hend-
ur konum og körlum er ekki mik-
ilvægt. Því eru þegar fyrir
hendi kynbundnar for-
sendur um forgang. Segj-
um að kona sitji við borð-
ið, reyni jafnvel að reka
6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 6.4. 2014
HEIMURINN
FRAKKLAND
PARÍS Hollandes, forsetar FrancoisSósíalistaflokk
ð rstjórnarkosningumgí bæjar- oFrakklands, fékk útrei
r. Hæn sn UMP van tog hægri-miðflokkurin
Hollande brást viðsótti einnig á.flokkurinn Þjóðfylking
a upp í stjórn sinni,bmeð því gamalkunna
g Segolene Royal,gerði ManuelValls að
erra. Skipun hennarfyrrverandi maka sinn
vakti meira an.umtal utan
TYRKLAND
p Tayyip
gur í bæjar- ogTyrklands, vann stórsi
gum. Erdogan hefur kæft mótmæsveitarstjórnarkosnin
taka dómara og blaðamenn ogmeð valdi, látið hand
kosninganna að stöðva umræðureyndi í aðdraganda
félagsmiðla. Það hafði greininetinu með lokun
Ákveði Erdogan að bjóða siáhrif á kjósendur. ram t
þarf hann litlu að bæar á árinforseta síð u ná meirihluta.
KÚ
HA
vo
erl fj
í la
Kúbverjum
búa erlendis,
að fjárfesta. V
ráðamenn til
inn í landið
IN
Ha
ð
ingar-staðsetn
ðbúnaði a
arta kass
úr malasísku
fhlöðurfarþegaflugvéli
því ersvarta kassans
brak. Eur tími t
fyrirráðgvé
á leiðoru
Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna samþykkti árið 2000
ályktun 1325. Tveggja daga ráðstefna um ályktunina
á vegum EDDU – öndvegisseturs við Háskóla Ís-
lands, í samstarfi við utanríkisráðuneytið, hófst í
gær og lýkur í dag. Yfirskrift ráðstefnunnar, sem
fer fram í stofu 132 í Öskju, er Þrálæti misréttis
kynjanna í fyrirbyggingu átaka og friðarferli. Meðal
frummælenda í dag er Ingibjörg Sólrún Gísladóttir.
Fyrirlestur hennar nefnist „Að tryggja aukna
þátttöku kvenna í friðarumleitunum: frá
ræðuhöldum til raunveruleikans“.
Karlar hafa hingað til einokaðstríð og frið. Þeir blása tilstríðs og semja um frið.
Fyrir 14 árum samþykkti örygg-
isráð Sameinuðu þjóðanna ályktun
1325 um konur, frið og öryggi þar
sem hvatt er til að konur taki ekki
síður þátt í friðarviðræðum en karl-
ar. Á ráðstefnu um ályktunina í gær
spurði Carol Cohn, prófessor í
kynjafræði við Massachusetts-
háskóla í Boston, hvers vegna svona
erfitt væri að fá aðgang að borðinu í
friðarviðræðum og velti um leið fyr-
ir sér hvort það væri yfir höfuð
rétta spurningin.
„Það eru margar ástæður fyrir
því að það er röng spurning,“ segir
Cohn. „Sú fyrsta er að til að skilja
friðarferlið í raun þarf að átta sig á
að það er aðeins lítill hluti af því að
komast að borðinu. Áður en fólk
sest niður við samningaborðið hafa
menn jafnvel haldið samningafundi
og skipst á skilaboðum árum saman.
Þar eru lagðar línur fyrir friðar-
samninga og iðulega ákveðið hver
útkoman eigi að vera. Í huga al-
mennings gerist allt við friðar-
borðið, en í raun er það mjög af-
markað. Meira að segja meðan á
friðarviðræðum stendur gerist það
sem máli skiptir í litlum herbergjum
en ekki við borðið.“
Cohn segir að hafi konur ekki
verið með í þeim samskiptum, sem
hagsmuni kvenna og fái að taka til
máls, sem er ekki gefið, er eftir að
sjá hvort hlustað verði á hana.“
Cohn bætir við að jafnvel þótt allt
gangi upp, konur fái aðgang að
borðinu, séu með frá upphafi og
komi að ákvæðum, sem ekki hefðu
fengið inni annars, sé ekki gefið að
þeim verði hrint í framkvæmd.
„Segjum að takist að fá frábær
ákvæði um kvenréttindi inn í stjórn-
arskrá, eins og í Gvatemala, á enn
eftir að koma þeim í framkvæmd,“
segir hún. „Þess vegna spyr ég
hvort það sé rétta spurningin hvers
vegna sé svona erfitt að fá konur að
borðinu í friðarviðræðum.“
Ályktun 1352 er í 18 liðum. Þar
er ákall um að glæpir gegn konum
fari fyrir dómstóla, vernd kvenna og
stúlkna í stríði verði aukin, fleiri
konur taki þátt í friðargæslu á veg-
um SÞ og þátttaka kvenna í ákvörð-
unum á öllum stigum verði aukin.
„Ályktunin var stórt stökk vegna
þess að þar sagði öryggisráðið í
fyrsta skipti að jafnrétti kynjanna
kæmi friði og öryggi að einhverju
leyti við,“ segir hún. „Konur eru
ekki bara fórnarlömb stríðs heldur
eiga líka að vera virkir þátttakendur
í að leiða þau til lykta.“
Hún segir annað þegar spurt sé
hvernig hafi gengið að innleiða
ákvæði hennar, þar hafi árangurinn
ekki verið mikill. „Ef horft er á þá
sáttmála, sem gerðir hafa verið síð-
an, er mun meiri áhersla á kynferð-
islegt ofbeldi, en pólitíska þátttöku
kvenna og aðild þeirra að ákvörð-
unum. Kynferðislegt ofbeldi er
vissulega mikilvægt, en það ógnar
ekki völdum ráðamanna að taka á
því vegna þess að í því samhengi
eru konur enn fórnarlömb og kyn-
verur. Það vantar áherslu á konur
og pólitískt vald.“
Ályktuninni fylgir hins vegar
ákveðið vogstangarafl, að sögn
Cohn. „Konur geta notað hana til að
fræða aðrar konur,“ segir hún.
„Þær geta líka farið með hana til
ráðamanna heima fyrir og sagt í
krafti hennar að ekki megi snið-
ganga konur. En hafa konur fengið
aðgang að friðarviðræðum eftir að
ályktunin var samþykkt? Ég held að
ég verði að svara neitandi.“
Að komast í
reykfylltu
bakherbergin
ÁLYKTUN ÖRYGGISRÁÐS SAMEINUÐU ÞJÓÐANNA UM
KONUR, FRIÐ OG ÖRYGGI MARKAÐI TÍMAMÓT. ÞÓ ER
KONUM EKKI HLEYPT AÐ SAMNINGABORÐINU ÞEGAR
GREIÐA Á ÚR EYÐILEGGINGU STRÍÐS OG KOMA Á FRIÐI.
Karl Blöndal kbl@mbl.is
„Kynferðislegt ofbeldi er vissulega mikilvægt, en það ógnar ekki völdum
ráðamanna að taka á því vegna þess að í því samhengi eru konur enn fórn-
arlömb og kynverur,“ segir Carol Cohn.
Morgunblaðið/Golli
Ingibjörg Sól-
rún Gísladóttir
FRÁ RÆÐUHÖLDUM TIL RAUNVERULEIKA
* Skilvirkni ofbeldis er að staðaldri ofmetin, en áhrifinvanmetin. Að sama skapi er skilvirkni þess að forðastofbeldi að staðaldri vanmetin og kostnaðurinn ofmetinn.
Sara Ruddick heimspekingur, 1935-2011.
Alþjóðamál
KARL BLÖNDAL
kbl@mbl.is