Morgunblaðið - 10.10.2014, Blaðsíða 23

23
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. OKTÓBER 2014
Haustganga Veðrið leikur við höfuðborgarbúa þessa dagana og hundaeigendur vita manna best að það er allt annað og betra að viðra hundinn í góðu veðri en í hávaðaroki og rigningu.
Árni Sæberg
Morgunblaðið birti
27. september 2014
grein eftir Jón Steinar
Gunnlaugsson undir
fyrirsögninni „Verð-
andi hæstaréttardóm-
arar?“ Greinin er
skrifuð í tilefni af
dómi Hæstaréttar
uppkveðnum 25. sept-
ember 2014 þar sem
Þorvaldur Gylfason,
prófessor, var sýknaður af kröfum
Jóns Steinars í meiðyrðamáli gegn
honum. Taldi Jón Steinar að Þor-
valdur hefði dróttað að honum að
hafa samið kæru til Hæstaréttar
um gildi kosninga til stjórnlaga-
þings á árinu 2010 og stýrt síðan
afgreiðslu málsins í Hæstarétti. Að
mati Jóns Steinars ásakar Þorvald-
ur hann um að hafa gerst sekur um
refsiverða háttsemi í
embætti sínu sem
dómari við Hæstarétt
Íslands, sbr. 235. gr.
almennra hegning-
arlaga.
Hæstiréttur rök-
styður dóm sinn að-
allega með því að Jón
Steinar hafi tekið virk-
an þátt í þjóðfélags-
umræðu um ýmis mál-
efni og verið
talsmaður þess að
dómarar verði að þola
gagnrýni á störf sín á opinberum
vettvangi. Sömu eða svipuð sjón-
armið eru þekkt úr ærumeiðing-
armálum. Þeir sem standa í
fremstu víglínu þjóðmálaumræðu
veita og fá á sig pústra og sækja
síður æru sína fyrir dómi. Það á við
um Jón Steinar sem er þekktur
„slagsmálahundur“ á vígvöllum
þjóðmálabaráttunnar. Þetta eru
hins vegar sjónarmið sem ástæða
er til að gaumgæfa meðal annars
út frá jafnréttishugmyndum. Sjálf-
ur er ég þeirra skoðunar að þeir
sem reiða hátt til höggs geti vart
vænst þess að dómstólar veiti þeim
réttarvernd gegn andstæðingi sem
svarar í sömu mynt. Er grunn-
hugmyndum um jafnrétti borg-
aranna raskað í þeim tilvikum? Ég
efast um það en er hugsi.
Erindi mitt með þessari grein er
annað, það er meginefni greinar
Jóns Steinars, hugleiðingar hans
um setta dómara Hæstaréttar í
málinu. Fyrirsögn Morgunblaðs-
greinar Jóns Steinars segir sitt.
Hana virðist Jón Steinar skýra
þannig í blaðagreininni: „Kannski
telja héraðsdómararnir Símon Sig-
valdason, Ásmundur Helgason og
Ragnheiður Harðardóttir sig hafa
aukið líkur sínar á því að hljóta
dómaraembætti í Hæstarétti á
næstunni með afreksverki sínu.
Þau halda áreiðanlega að framtakið
hafi verið þóknanlegt þeim sem
þau telja að þar ráði mestu í reynd.
Þau hafa að minnsta kosti sýnt að
hefðbundin lagaleg aðferð tefur
þau ekki frá því að komast að
þóknanlegum niðurstöðum. Hvenær
ætlar þetta fólk að skilja að það er
að skrifa ömurlega sögu sjálfs sín
sem dómara með því að misnota
dómsvald sitt á svo gagnsæjan hátt
sem hér er raunin?“ Fyrr í grein-
inni segir Jón Steinar: „Þeim sem
þetta lesa getur ekki dulist að dóm-
urunum er ekki sjálfrátt. Þeir
hljóta að eiga einhver persónuleg
erindi við mig.“ Þar fyrir utan ýjar
Jón Steinar að því í grein sinni að
hinir settu dómarar hafi verið und-
ir áhrifum kaffistofuspjalls við
starfsbróður sem dæmdi málið í
héraði. Eru þetta ekki órökstuddar
samsæriskenningar, aðdróttanir og
dylgjur, alvarleg brigsl gagnvart
þeim dómurum sem Jón Steinar
kýs að nafngreina? Ber Jón Steinar
þá ekki sambærilegum sökum og
hann sótti Þorvald Gylfason fyrir?
Þegar við Jón Steinar vorum sam-
ferða í lagadeildinni fyrir margt
löngu kenndi okkur merkur mentor
réttilega að gagnrýna dóma en ekki
dómara eða fara í boltann ekki
manninn. Hvað gengur Jóni Stein-
ari til? Getur hann fært fram hald-
bær rök til stuðnings fullyrðingum
sínum?
Eftir Atla
Gíslason » Þeir sem standa í
fremstu víglínu
þjóðmálaumræðu veita
og fá á sig pústra og
sækja síður æru sína
fyrir dómi.
Atli Gíslason
Höfundur er lögfræðingur.
Jón Steinar Gunnlaugsson, heldur margur mig sig?
Ólafur Steinar
Björnsson ritaði grein
í Morgunblaðið 2.
október síðastliðinn
um að Pálmi Jónsson
stofnandi Hagkaups
og hans samstarfsfólk
hefði ekki verið að
berjast fyrir sölu á
mjólkurvörum al-
mennt þegar Hagkaup
í Skeifunni fékk heim-
ild til að selja mjólkurvörur. Erfitt
er að skilja hvað Ólafur Steinar er
að fara með þessum orðum. Mjólk-
ursölumálin voru á þessum árum í
algjörum höftum gamalla kerfa.
Mjólkurvörur voru þá seldar í flest-
um kaupfélögum um land allt og
litlum búðum í Reykjavík, sem voru
áfastar við Kron-búðirnar (Kaup-
félags Reykjavíkur) sem aug-
ljóslega skekkti samkeppnisstöðu
matvörukaupmanna verulega. Í þá
daga var ekkert Sam-
keppniseftirlit. Við í
Hagkaupum vorum
ekki í samtökum mat-
vörukaupmanna enda
ekki boðnir í þann
góða hóp. Við vissum
því ekki hvað þeir voru
að bauka. Miðað við
lýsingu Ólafs Steinars
virðist þeim hafa orðið
lítið ágengt á þeim fjöl-
mörgu fundum sem
þeir áttu um mjólk-
ursölumál við samtök
bænda og aðra ráðamenn. Svo virð-
ist sem fundahöld hafi staðið í mörg
ár.
Þar sem málið er mér skylt er
rétt að ég lýsi atburðarásinni,
hvernig við í Hagkaupum fengum
leyfi til að selja mjólkurvörur. Hag-
kaup hafði ákveðið að opna Stór-
markað í Skeifunni með allar al-
mennar vörur og matvörur. En án
mjólkurvara var varla hægt að kalla
þessa búð Stórmarkað. Ég var þá
nýráðinn innkaupastjóri hjá Pálma
Jónssyni, en Pálmi kom mér strax
fyrir sjónir sem djarfur og víðsýnn
maður, sem bar hag neytenda fyrir
brjósti. Pálmi var frumkvöðull í
verslun og breytti hag íslenskra
heimila. Haft var á orði að hann
hefði gert almenningi meira gagn
en öll verkalýðshreyfingin.
Pálmi bað mig um að fá fund með
forstjóra Mjólkursamsölunnar,
Stefáni Björnssyni mjólkurverk-
fræðingi frá Jökuldal, stórmerkum
gáfumanni. Ég sagði honum frá
áformum okkar og að lítið væri
spunnið í þær áætlanir ef ekki væru
mjólkurvörur á boðstólum þar.
Bauð ég honum að leigja aðstöðu
hjá okkur, sem hann neitaði strax.
Hann rak þá búð á Grensásvegi sem
var föst við Kron. Bauð ég honum
þá að leigja á vægu verði, en enn
neitaði Stefán. Þá bauð ég honum
aðstöðu leigulaust og þeir gætu
hannað búð sína sjálfir, en við
myndum borga allan kostnað
þeirra. Stefán sagði að þetta væri
gott boð sem erfitt væri að neita, en
hann gæti ekki einn ráðið þessu.
Þetta væri pólitísk ákvörðun. Stjórn
Mjólkursamsölunnar þurfti að koma
að þessu líka. Ég fékk síðan fund
með formanni Mjólkursamsölunnar
nokkru síðar, sem þá var Ágúst
Þorvaldsson, þingmaður Sunnlend-
inga. Ágúst var skynsamur maður
og mikill baráttumaður bænda. Ég
fór með sömu þulu fyrir Ágúst og
ég gerði við Stefán, að viðbættu að
þessi breyting mundi stórlækka
kostnað bænda, að sjá um sölu á
mjólkurvörum þeirra, og bæta hag
bænda verulega, þar sem þeir
þyrftu ekki að reka búðir sínar
sjálfir. Ágúst tók mér vel, sagðist
leggja þetta fyrir stjórnarfund
næstu daga. Nokkrum dögum
seinna fengum við leyfið. Þetta var
mikið framfaraspor fyrir neytendur
og bætti hag bænda. Stefán Björns-
son og Ágúst Þorvaldsson voru
sterkir menn sem þorðu að taka
þessa skynsamlegu ákvörðun að
opna fyrir frjálsa sölu á mjólk-
urvörum því margir sterkir hags-
munaaðilar vildu ríghalda í gamla
kerfið. Auðvitað var þetta atburða-
rásin sem opnaði á frjálsa verslun
með mjólkurvörur. Ekki varð aftur
snúið í gamla kerfið, það sáu flestir.
Eftir Ólaf
Hjaltason » Stefán Björnsson og
Ágúst Þorvaldsson
voru sterkir menn sem
þorðu að taka þessa
skynsamlegu ákvörðun
að opna fyrir frjálsa sölu
á mjólkurvörum því
margir sterkir hags-
munaaðilar vildu ríg-
halda í gamla kerfið. Ólafur Hjaltason
Höfundur er fulltrúi framkvæmda-
stjórnar Haga.
Enn um mjólkursölumál