Morgunblaðið - 28.10.2014, Side 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. OKTÓBER 2014
Morgunblaðið/Golli
Maíspoki Þeir eru umhverfisvænir.
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Burðarpokar úr maís eru farnir að
sjást við kassana í búðum hérlendis.
Þeir eru gerðir úr maíssterkju og
matarolíu svo úr verður sterkt efni
með stuttan líftíma sem hefur það
framyfir plastpoka að brotna niður í
náttúrunni á nokkrum vikum, það
tekur plastpokann nokkur hundruð
ár að brotna niður.
Það er Íslenska gámafélagið sem
flytur maíspokana inn frá Ítalíu. Um
er að ræða þann poka sem reynst
hefur best þar í landi, en Ítalía hefur
verið plastpokalaus í tíu ár.
Jón Þórir Frantzson, forstjóri Ís-
lenska gámafélagsins, segir pokana
standast kröfurnar sem eru gerðar
til burðarpoka og vel það, þeir séu
ekki síðri en plastpokar í styrk.
Nokkrar verslanir eru farnar að
nota maíspokann, sérstaklega í þeim
sveitarfélögum sem eru með þriggja
tunnu flokkunarkerfi.
Í september fór Umhverfishópur
Stykkishólms af stað með átak í því
að gera bæinn burðarplastpoka-
lausan. Theódóra Matthíasdóttir,
sem situr í verkefnisstjórn burð-
arplastpokalauss Stykkishólms, seg-
ir að nær allir verslunar- og
þjónustuaðilar í bæjarfélaginu taki
þátt í verkefninu. Meira að segja
stórverslanir eins og Lyfja og Bónus
bjóði nú upp á maísburðarpoka. Þeir
eru tíu krónum dýrari í Bónus en
burðarpoki úr plasti.
Önnur sveitarfélög sýna áhuga
„Markmiðið er að minnka plast-
notkun og helst koma alveg í veg
fyrir að plast sé sent í urðun héðan,
það á ekki heima í urðun,“ segir
Theódóra, hjá þeim sé allt rusl flokk-
að og því hægt að nota maíspokana
bæði í almennt sorp og undir líf-
rænan úrgang. Hún segir íbúa taka
mjög vel í verkefnið og að önnur
sveitarfélög hafi sýnt því áhuga að
fara í sams konar átak. „Í lok ársins
gefum við út skýrslu um fram-
kvæmd og framgang verkefnisins
sem á í leiðinni að verða öðrum sveit-
arfélögum til leiðbeiningar. Við
sjáum hvort það er hægt að gera
þetta með fræðslu og samvinnu, án
þess að leggja bann á plastpoka.“
Hafnarfjarðarbær er eitt þeirra
sveitarfélaga sem hafa samþykkt að
fara í átaksverkefni til að draga úr
notkun plastpoka og einnota um-
búða hjá stofnunum og íbúum bæj-
arins. Bærinn ætlar að dreifa fjöl-
nota innkaupapokum til allra íbúa og
hefur sýnt maíspokunum áhuga.
Mikið spurt um maíspokana
Oddi framleiðir m.a. haldapoka og
aðrar umbúðir fyrir verslanir. Sig-
urður Þorvaldsson, viðskiptaþróun-
arstjóri Odda, segir að enn sem
komið er hafi hinir venjulegu plast-
pokar yfirhöndina, einfaldlega vegna
þess að þeir eru ódýrastir, en það
hafi greinilega dregið úr notkun
þeirra með tilkomu annarra lausna
eins og pappírspoka, taupoka og ma-
íspoka.
Sigurður segir áhuga við-
skiptavina á umhverfisvænni val-
kostum alltaf að aukast og það sé
heilmikið spurt um maíspokana.
Dregið úr notkun burðarplastpokans
 Verslanir bjóða upp á burðarpoka úr maís  Stykkishólmur ætlar að verða burðarplastpokalaus
Bændamarkaðurinn Frú Lauga
hóf notkun maíspoka nýverið.
„Okkur fannst tímabært að
leggja okkar af mörkum til að
minnka plastpokanotkun. Þarna
eru komnir pokar sem eru góðir
staðgenglar plastpokans og jafn-
framt bæði hægt að nýta undir
innkaup og rusl,“ segir Arnar
Bjarnason, eigandi Frú Laugu.
„Við seljum þá nokkrum krón-
um ódýrari en plastpokana sem
við vorum með. Við bjóðum einn-
ig upp á bréf- og fjölnotapoka.“
Leggja sitt
af mörkum
Í FRÚ LAUGU
Kjartan Kjartansson
kjartan@mbl.is
Þær upplýsingar sem aflað hefur
verið um áhrif brennisteinstvíoxíðs
benda ekki til þess að gasið frá Holu-
hrauni hafi langvarandi áhrif á
heilsufar fólks. Þetta segir Haraldur
Briem sóttvarnalæknir. Styrkur
brennisteinsgassins sem lá yfir Suð-
austurlandi í fyrradag er sá lang-
mesti sem mælst hefur í byggð frá
því að eldgosið hófst. Enginn hafði
þó leitað sér aðstoðar vegna þess á
Heilbrigðisstofnun Suðurlands á
Höfn í gær.
Að sögn Þorsteins Jóhannssonar,
sérfræðings í loftmengun hjá Um-
hverfisstofnun, var fyrra metið um
6.000 míkrógrömm (μg) á rúmmetra
í hæstu toppunum í byggð. Topparn-
ir á Höfn á Hornafirði hafa hins veg-
ar farið upp í allt að 21.000 μg.
Skalinn sprengdur
„Þetta er eiginlega búið að
sprengja skalann hjá okkur. Við ráð-
leggjum fólki eindregið að halda sig
innandyra og vera sem minnst á
ferðinni,“ segir hann.
Þegar komið er upp í gildi yfir
14.000 μg/m3 segir Þorsteinn að
ástæða sé til að ráðast í aðgerðir til
að hreinsa loft innandyra. Lokuð
hús verji fólk fyrir um 90% af gas-
inu. Þegar styrkur gassins er kom-
inn upp í 20.000 μg þýði það að
styrkurinn innandyra sé um 2.000
μg.
Umhverfisstofnun hefur því meðal
annars ráðlagt fólki að bleyta klúta í
matarsódalausn og hafa skrúfað frá
köldu vatni í sturtum til að reyna að
hreinsa loftið.
„Þetta efni skolast vel út með
vatni. Allt brennisteinstvíoxíð sem er
undir sturtunni leysist upp í vatninu
og skolast niður. Þetta hreinsar aðal-
lega í baðherbergi en gasið leitast við
að jafna sig út. Þegar þú ert kominn
með eitt herbergi sem er hreinna en
hin þá fer gasið að leita þangað inn,“
segir Þorsteinn.
Leita fjármagns og fólks
Brennisteinstvíoxíð er ertandi fyr-
ir augu og öndunarfæri fólks. Í miklu
magni, til dæmis á gosstöðvunum
sjálfum, getur gasið hreinlega kæft
fólk. Þess vegna þurfa vísindamenn á
vettvangi að hafa gasgrímur til taks.
Styrkur gassins þyrfti hins vegar
að vera mun hærri en jafnvel þeir
toppar sem mældust á Höfn til að af
því stafaði viðlíka hætta í byggð.
Hæpið er að það geti gerst.
Haraldur Briem sóttvarnalæknir
segir að helst sé litið til reynslu
manna í Japan af eldvirkni sem hefur
staðið yfir í sjö ár til að meta lang-
tímaáhrif á heilsu fólks. Þekkt sé að
þeir sem eiga við öndunarfærasjúk-
dóma á borð við astma að etja verði
verri en ekki sé annað að sjá en þau
óþægindi hverfi þegar gasið fer.
„Við höfum fullan vilja til að rann-
saka þetta og reyna að læra eitthvað
af þessu. Við erum að leita eftir fjár-
magni og vísindamönnum til að gera
það en við horfum svolítið til fram-
tíðar, reynum að fylgjast með hvort
þetta hafi haft einhver áhrif. Sam-
kvæmt þeim upplýsingum sem okk-
ur hefur tekist að afla á þetta ekki að
hafa nein langtímaáhrif ef gasið fer
aftur,“ segir hann.
Mynd/Oddur Elvar Sveinsson
Gas Blá móða lá yfir Höfn á Hornafirði og nærsveitum í fyrradag. Styrkur brennisteinstvíoxíðsins var sá mesti sem
mælst hefur í byggð frá því að eldgosið hófst. Myndin var tekin á Nesjum og má rétt sjá móta fyrir Ketillaugafjalli.
Ekki langtímaáhrif
 Íbúar á Höfn hafa ekki þurft að leita læknisaðstoðar vegna
brennisteinsgass  Einkenni hverfa að líkindum með gasinu
Spá um dreifingu brennisteinstvíoxíðs í dag
Heimild: Veðurstofa Íslands
Bleika svæðið sýnir hvar líkur eru á að gas
dreifist frá eldgosinu 28. október
Reykjavík
Stykkishólmur
Blönduós
Hveravellir
Akureyri
Egilsstaðir
Höfn í Hornafirði
Kirkjubæjarklaustur
Húsavík
Ragnar H. Hall hrl. segir að skipta-
stjóra Eignamiðjunnar ehf. hafi borið
að geta um það í auglýsingu í Lög-
birtingablaðinu hafi hann hlutast til
um að ráðstafa veðsettum eignum úr
búinu. Morgunblaðið leitaði til Ragn-
ars og bað hann að leggja mat á þann
ágreining sem er uppi á milli Jóns
Þórs Ólasonar, lögmanns Karls
Steingrímssonar, og Ástráðar Har-
aldssonar, skiptastjóra Eignamiðj-
unnar ehf., líkt og greint var frá hér í
Morgunblaðinu á laugardag.
„Ég sé ekki betur en að fréttin í
Morgunblaðinu sé í fullu samræmi
við tilkynninguna sem skiptastjórinn
fékk birta í Lögbirtingablaðinu. Við-
talið við skiptastjórann ber með sér
að búið var ekki eignalaust þegar
skiptin byrjuðu, en sennilega hafa all-
ar eignir þess sem einhverju máli
skipta verið yfirveðsettar. Að því
leyti sem skiptastjórinn hefur sjálfur
hlutast til um að ráðstafa veðsettum
eignum, þá hafa auðvitað komið
greiðslur upp í veðkröfurnar sem lýst
var í búið. Um það bar skiptastjór-
anum að geta í auglýsingunni um
skiptalokin, sbr. 2. mgr. 162. gr. laga
nr. 21/1991, þar sem segir að fram
skuli koma „… hvað greiddist upp í
kröfur í einstökum flokkum og hverr-
ar fjárhæðar þær kröfur hafi verið
sem fengust að engu greiddar …“
eins og segir í lagatextanum,“ segir
Ragnar.
Á ekki við um öll bú
Ragnar segir jafnframt: „Ef engar
eignir hefðu fundist í þessu búi er
vandséð hvers vegna skiptameðferð
þess hefur tekið
meira en fjögur
ár. Það er líka
svolítið sérstakt
hjá skiptastjór-
anum að vísa til
þess að tilkynn-
ingin um skipta-
lok sé „stöðluð“.
Það er að vísu rétt
að svona líta til-
kynningar út þar sem ekkert annað
hefur verið gert en að lýsa eftir kröf-
um og kanna eignastöðu en ekkert
fundist til að greiða kröfurnar með.
En það á ekki við um öll bú, sem bet-
ur fer, þótt vissulega sé slíkt algengt.
Tilkynningar um skiptalok verða að
sjálfsögðu að innihalda upplýsingar
um það sem gerðist í skiptameðferð-
inni en ekki bara það hvort skipta-
stjórinn greiddi út peninga til kröfu-
hafanna í lokin, þegar búið var að
selja eignir búsins.“
Ragnar kveðst hafa lesið yfirlýs-
ingu Jóns Þórs.
„Ég tel að efni hennar sé rétt hvað
þessa hluti varðar. Ég veit aftur á
móti ekkert um það misræmi í tölum
um skuldir félagsins sem hann gerir
að umtalsefni. Skiptastjóri á ekki að
verja tíma og peningum í að fást við
útreikning á fjárhæðum krafna ef
sýnt þykir að ekkert muni fást upp í
kröfurnar. Ef hann leggur veðhöfum
út eignir, þá staðreynir hann að sjálf-
sögðu fjárhæð þeirra krafna sem eiga
að fá greiðslu út úr söluverði viðkom-
andi eigna, en leggst ekki yfir út-
reikning á kröfum umfram það,“ seg-
ir Ragnar H. Hall. agnes@mbl.is »24
Eignir búsins lík-
lega yfirveðsettar
 Ragnar H. Hall hrl. segir að búið
hafi sennilega ekki verið eignalaust
Ragnar H. Hall
Að mati Creditinfo á að tilgreina í auglýsingum um skiptalok hvað greidd-
ist upp í kröfur í einstökum flokkum og hverrar fjárhæðar þær kröfur hafi
verið sem fengust að engu greiddar sbr. 2. mgr. 162. gr. gjaldþrota-
skiptalaga nr. 21/1991.
Auglýsing um skiptalok eigi að innihalda upplýsingar um það hve mikið
greiddist upp í kröfur.
„Í fréttaflutningi var nýlega upplýst um auglýsingu um skiptalok í til-
teknu þrotabúi þar sem efni auglýsingar var ekki í samræmi við lög, en í
henni var tiltekið að engar eignir hafi verið í búinu og ekkert hafi greiðst
upp í lýstar kröfur. Varhugavert er að heimfæra slíkt tilvik yfir á allar
samhljóma auglýsingar um skiptalok,“ segir í svari Creditinfo. Nánar er
fjallað um málið á mbl.is. baldura@mbl.is
Var ekki í samræmi við lög
AFSTAÐA CREDITINFO TIL AUGLÝSINGAR Í LÖGBIRTINGABLAÐI