Morgunblaðið - 14.11.2014, Page 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 14. NÓVEMBER 2014
VIÐTAL
Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
„Þetta hefur verið ótrúleg upplifun,“
segir Steve Leifson, bæjarstjóri í „Ís-
lendingabænum“ Spanish Fork í Ut-
ah í Bandaríkjunum, eftir við-
burðaríka viku á Íslandi.
Þekkingarsetur Vestmannaeyja
bauð Steve Leifson til Íslands til þess
að kynna hátíðarhöldin í Spanish
Fork að ári í tilefni þess að þá verða
160 ár frá því Íslendingar settust
fyrst að í Utah. Í þessari fyrstu heim-
sókn til Íslands hitti hann ráðamenn,
m.a. forseta Íslands, og heimsótti
staði þar sem forfeður hans bjuggu.
„Elliði Vignisson, bæjarstjóri í Vest-
mannaeyjum, sýndi mér hvernig á að
spranga og hann er góður í því en ég
lét það vera að reyna. Þakkaði honum
samt fyrir að bjóða mér,“ segir Steve
Leifson.
Íslensku dagarnir mikilvægir
Vesturheimsferðir Íslendinga hóf-
ust þegar fyrstu Íslendingarnir lögðu
af stað frá Íslandi til Spanish Fork
1854 og komu á áfangastað um ári
síðar. Þetta voru hjónin Samúel
Bjarnason og Margrét Gísladóttir frá
Kirkjubæ í Vestmannaeyjum og
Helga Jónsdóttir, vinkona þeirra úr
Landeyjum. Síðan hefur upprun-
anum verið vel við haldið í bænum,
þar sem nú búa um 39.000 manns.
„Íbúarnir í Spanish Fork eru af
misjöfnum uppruna og íslenska arf-
leifðin lifir góðu lífi,“ segir bæj-
arstjórinn. „Ég ólst upp sem Íslend-
ingur í íslensku umhverfi og fólk af
íslenskum uppruna er enn áberandi í
norðurbænum. Það er þarna eins og
annars staðar í íslensku umhverfi –
hittirðu annan Íslending endist vin-
áttan alla tíð.“
Í þessu sambandi bendir hann á
mikilvægi íslensku hátíðarhaldanna
sem hafa verið árlegur viðburður síð-
an 1897 og verða næst í september
2015. „Íslensku dagarnir eru eft-
irminnilegir og þeir styrkja tengslin.
Ég lærði sem barn að vera hreykinn
af íslenska upprunanum og vel fer á
því að minnast hans árlega með ís-
lensku dögunum.“
Íslenska félagið í Utah, IAU, held-
ur úti öflugri starfsemi og skipulegg-
ur meðal annars íslensku dagana.
Kirkjugarðurinn í Spanish Fork
skartar íslenskum fánum á hátíð-
arstundum, nýtt minnismerki um ís-
lensku landnemana í Spanish Fork
var afhjúpað á 150 ára afmælinu 2005
og íslenska ættfræðisafnið í bænum
er einstakt í sinni röð, jafnvel stærra
en ættfræðisafnið í Salt Lake City.
Steve Leifson segir að safnið sé í raun
sprungið og hann hafi hug á að finna
stað fyrir nýtt íslenskt safn í bænum.
„Mig langar til þess að reisa safn í
Spanish Fork og tileinka það íslensku
landnemunum,“ segir hann. „Langafi
minn bjó til sín eigin verkfæri og
mörg þeirra eru enn til. Saga Íslend-
inganna í Utah er merkileg og vel
færi á því að hafa hana aðgengilega
með Safni dætra landnema í Utah,
sem er líka sprungið, undir einu þaki í
Spanish Fork.“
Smíðar og stjórnmál
Steve Leifson hefur verið bæj-
arstjóri síðan í ársbyrjun eftir að hafa
verið í bæjarstjórn í tvö kjörtímabil
eða átta ár. Hann segir að hann sé
ekki aðeins Íslendingur kominn af
landnámsmönnum – „langamma mín
í 26. lið var gift bróður Leifs Eiríks-
sonar“ – heldur sé hann lærður smið-
ur rétt eins og faðir hans hafi verið,
afi og langafi. Og jafnvel fleiri í bein-
an karllegg. „Smiðir eru algengir í ís-
lenska samfélaginu í Utah og í minni
fjölskyldu hafa fimm ættliðir unnið
við eina byggingu í Aðalstræti í Span-
ish Fork,“ segir hann hreykinn.
Mormónar settust fyrst að í Span-
ish Fork í Utah-sýslu 1851. Bænda-
samfélagið hefur þróast og tækniiðn-
aðurinn þar hefur eflst mikið. Steve
Leifson segir að miklar bygginga-
framkvæmdir hafi verið í ár og verði
jafnvel enn meiri á næstu tveimur ár-
um. „Uppgangurinn er mikill á mörg-
um sviðum og ekki síst í heilsugeir-
anum.“
Mikilvæg tengsl við Eyjar
Árið 2000 var afhjúpaður minn-
isvarði við Mormónapoll í Vest-
mannaeyjum til heiðurs 410 Íslend-
ingum og þar af um 200 frá
Vestmannaeyjum, sem fluttu til Utah
1854-1914. Steve Leifson skoðaði
minnismerkið í ferð sinni nú. „Þar
drakk ég í mig andann og það hafði
mikil áhrif, enda er ég mormóni.“
Hann bætir við að það hafi verið sér-
stök upplifun að sjá hvar Sigurður
Þorleifsson (síðar Sigurður Thor
Leifson), langafi hans, og Hjálm-
fríður Hjálmarsdóttir (Freda),
langamma hans, bjuggu áður en þau
fluttu til Spanish Fork. „Það var stutt
á milli heimila þeirra og ég velti því
fyrir mér hvort þau hafi þekkt hvort
annað, þegar þau bjuggu í Vest-
mannaeyjum, því þau hittust síðar í
Spanish Fork og gengu þar í hjóna-
band.“
Steve Leifson flutti erindi í Vest-
mannaeyjum þar sem hann greindi
frá því hvernig það hefði verið að
alast upp sem Íslendingur í Spanish
Fork. Áður heimsótti hann Núp undir
Eyjafjöllum, bæ forfeðra sinna. „Mér
leið eins og ég væri kominn heim,“
segir hann.
Bæjarstjórarnir undirrituðu vina-
bæjasamning milli Vestmannaeyja og
Spanish Fork til að árétta mikilvægi
samstarfsins og efla það. „Þá sagði
Elliði mér að við værum skyldir og ég
svaraði að bragði: „Það hlaut að vera!
Það er ástæða þess að ég kann svo vel
við þig“. En málið er að ég elska Ís-
land og fólkið sem ég hef hitt. Allir
hafa verið mjög vingjarnlegir. Engu
máli skiptir hverrar trúar fólk er eða
hvað það starfar við. Aðalatriðið er að
ef þú ert Íslendingur ertu alltaf Ís-
lendingur.“
Upplifunin eins og að koma heim
 Steve Leifson, bæjarstjóri í „Íslendingabænum“ Spanish Fork í Utah í Bandaríkjunum, í fyrsta
sinn á Íslandi  Vill reisa nýtt íslenskt safn í Spanish Fork  Undirritaði samstarfssamning
Morgunblaðið/Ómar
Mormónar í Reykjavík Steve Leifson, bæjarstjóri í Spanish Fork, og Fred Woods, prófessor við BYU.
Fred Woods, prófessor við
Brigham Young-háskólann í Ut-
ah, hefur í samvinnu við BYU,
Íslendingafélagið í Utah og
bæjaryfirvöld í Spanish Fork
skipulagt ráðstefnu í BYU, m.a.
með þátttöku Íslendinga, í
september 2015 til að minnast
þess að þá verða 160 ár frá
flutningi Íslendinga til Utah.
Kynntar verða niðurstöður
fimm ára rannsóknar sam-
starfsverkefnis BYU og Þekk-
ingarseturs Vestmannaeyja um
afdrif frumherjanna 400, sem
fluttu til Utah. Bændaferðir í
samvinnu við Þjóðræknisfélag
Íslendinga efna til hópferðar á
hátíðina.
Ráðstefna og
skemmtun
AFMÆLISHÁTÍÐIN 2015
Samtök sykursjúkra hafa um árabil
haldið hátíðlegan alþjóðadag syk-
ursjúkra, hinn 14. nóvember. Þenn-
an dag eru stórhýsi um allan heim
lýst upp með bláu ljósi, en blár er
litur IDF, Alþjóðasamtaka syk-
ursjúkra. Á Íslandi verður Harpa
lýst upp í fyrsta skipti og Höfði eins
og undanfarin ár. Merki dagsins er
blár hringur, sem táknar einingu
allra þjóða í baráttunni við þann vá-
gest sem aukin tíðni sykursýki er,
segir í tilkynningu.
Samtök sykursjúkra munu mæla
blóðsykur ókeypis hjá viðskipta-
vinum Smáralindarinnar laugar-
daginn 15. nóvember milli klukkan
13-16. Áætlaður fjöldi þeirra sem
greindir hafa verið með sykursýki
hér á landi er um 10.000 manns.
Morgunblaðið/Ómar
Harpa Tónlistarhúsið verður lýst upp í
fyrsta sinn í tilefni af degi sykursjúkra.
Þekkt hús lýst upp
á degi sykursjúkra
„Í fréttum er
þetta helst“ er
heiti málþings til
heiðurs Margréti
Indriðadóttur,
fyrrverandi
fréttastjóra Út-
varps.
Málþingið
verður haldið á
Markúsartorgi í
Útvarpshúsinu í
Efstaleiti, laugardaginn 15. nóv-
ember klukkan 13-15. Í upphafi
flytur Margrét stutt ávarp en síðan
verða flutt fjögur erindi og mynd-
band sýnt um fréttamannsferil
Margrétar.
Í lokin verða kaffiveitingar og að
því loknu verður þátttakendum
boðið í skoðunarferð um Útvarps-
húsið. Málþingið er öllum opið.
Málþing til heiðurs
fyrrv. fréttastjóra
Margrét
Indriðadóttir
Borgarbúar settu samtals 690
hugmyndir að verkefnum í hverf-
um Reykjavíkur árið 2015 á sam-
ráðsvefinn Betri Reykjavík. Er
þetta nýtt met. Íbúar geta nú
skoðað allar hugmyndirnar inni á
vefsvæðinu Betri hverfi 2015 á
www.betrireykjavik.is og tekið
þátt í rökræðum með eða á móti
þeim, segir í tilkynningu frá
Reykjavíkurborg.
Borgarbúar sendu
inn 690 hugmyndir
STUTT
Ármúla 24 • S: 585 2800Opið virka daga 10 -18, laugardaga 11- 16. – www.rafkaup.is
baðljósa
Mikið úrval