Morgunblaðið - Sunnudagur - 30.11.2014, Qupperneq 6

6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30.11. 2014
ÍANAMI
OWINDH
afr þr æn
rs koso
Afrí hófu
NNamibíu. o
ngarúnaðvið indverskan b
taðurjaeir segagnrýnt hann, þ
vindli.pír sem h
aðru,2 milljónir man
völdnarflokkurinn Sw
um ogálfstæðistökunni
G orseti.rraforsæt
ye PH r þegar
m.má þ
TYRKLAND
ANKARA Frans p opinberri heimsókn ogyrkland
fara til Istanbúl ogandinu. Mun hann m.a.stuðla að betri s
,rklandii helsta leiðtoga Bartolómeus patríarka rúnaðarkirkjunnar.TyrklandRéttt
80 milljónum þeirrar trúar,ú eru aðeins 120 þúsund af allsndmestueitt sinn ava en n
með ýmsum hætti, t.d, er reyntni sé leyfð er þrengt að henniÞóteru nh t krist
a. E plinni að hlutski ti kristinnað páfi mun einkum beina athygljósað t er a ðunum í Sýrlandi
austu um ofsóknum og hafa margim þar sem þeir sæta nú hrikalegðog í rlöndu erið myrtir.
KIN
nnkað íhefur mi
onborginni
ri þí Missou a
ankæra ekki hvítákveðið var nýlega að
unglilögreglumann fyrir að
Michael Brown manninn. Lögre
gjahafa ógnað sér en ma
málið dæm ugleði.i k þá
Í ljós kom óði
Browns. V yrir
sér hvort þ ha
áhrif á ran
lögregluma
ðbu g Líbíu, var
m ptavefjum
um ögleg
sóknum. E
ynsamsæriskenningar e
síðhafi verið að búa til á
hað hann hafi komist y
Brotamaðu isrgsrinn hafi
HEIMURINN
Gaza er á stærð við Man-
hattan-eyju en íbúarnir um
1,8 milljónir, spildan er eitt af
þéttbýlustu svæðum heims.
Hamas-samtökin náðu þar
öllum völdum 2006. Þau
komu sér upp vel skipulögðu
tollakerfi til að fá tekjur af
umferðinni um smyglgöngin.
Allir þurfa að sæta eftirliti,
vörubílar eru vigtaðir og
greiða skatta og tolla. Vitað
er að sumir embættismenn
Hamas hafa hagnast per-
sónulega á tollum og einok-
un, þeir búa ríkmannlega.
Enn gróðavæn-
legra er þó að
„tolla“ fé sem
berst frá ríkum
arabalöndum.
Atvinnuleysið er um 40% ogyfir 80% íbúa á Gaza-spildunni hjara vegna
margvíslegrar mannúðaraðstoðar
Sameinuðu þjóðanna og fleiri aðila.
Stærstu framlögin eru frá Evrópu-
sambandinu, Bandaríkjunum og
Sameinuðu þjóðunum. En ástandið
er slæmt á svæðinu og eins og til að
strá salti í sárin er nú neyðarástand
vegna flóða í kjölfar rigninga,
hundruð manna hafa þurft að yfir-
gefa heimili sín.
Fyrir var nær fjórði hver Gaza-
búi búinn að missa heimili sitt og
bjó í bráðabirgðabúðum vegna
stríðsins mannskæða milli Ísraela
og Hamas-samtakanna í sumar.
Víða er einnig skortur á rafmagni
og upphitun.
Fyrir nokkrum árum var í gangi
mikil uppbygging á Gaza og hvar-
vetna var verið að byggja eða gera
við mannvirki sem skemmst höfðu í
síðasta stríði við Ísraela. Hugur var
í mönnum, steypuhrærivélar rumdu
sinn hrjúfa söng, gert var við gömul
hótel og ný reist, mánaðarlega
spruttu upp nýjar verslanamið-
stöðvar. Mikið var flutt af kvikfé og
kjöti, mjólkurafurðum, eldsneyti,
lyfjum og öðrum brýnum nauðsynj-
um frá Egyptalandi auk þess sem
Gaza-búar seldu kaupmönnum
handan ganganna skelfisk og fleiri
afurðir. Ísraelar leyfa Gaza-mönnum
aðeins að selja lítilræði af blómum
og grænmeti til landsins, þeir tor-
tryggja allt sem berst frá yfir-
ráðasvæði Hamas. Þeir sjá sem fyrr
spildunni að jafnaði fyrir neyslu-
vatni, rafmagni og fjarskiptaþjón-
ustu en hafa lengi takmarkað mjög
allan innflutning á efni til uppbygg-
ingar mannvirkja og gera það nú.
Þeir óttast að sementið, steypujárn-
ið og annað efni verði notað til að
styrkja hernaðarvígbúnað Hamas
og tengdra samtaka vígamanna.
Og óttinn er ekki að ástæðulaus.
Hamas kom sér upp geysilega
miklu og háþróuðu neti jarðganga
sem notuð voru til að smygla varn-
ingi, peningum og vopnum frá
Egyptalandi. En einnig var ætlunin
að nýta göng sem lágu að landa-
mærum Ísraels til að gera árásir á
byggðir Ísraela og jafnvel hand-
sama hermenn sem nota mætti sem
gísla. Ísraelum tókst að granda
stórum hluta þessara jarðganga í
sumar með loftárásum og nú hefur
ný stjórn í Egyptalandi, andvíg Ha-
mas, frá haustinu 2013 lokað 1.600
göngum sem lágu að landamærum
Egypta á Sínaí-skaga, einkum við
borgina Rafah.
Reyndar er fullyrt á Gaza að búið
sé að loka öllum göngunum en aðrir
efast um það og segja Hamas-menn
þegar hafa grafið önnur með leynd
eða séu að grafa. Herforingjarnir í
Kaíró berjast nú við 10-15 hópa
vígamanna á Sínaí og vitað er að
sumir þeirra tengjast Hamas nán-
um böndum. Tugir egypskra her-
manna hafa fallið.
Egyptar hafa nú komið upp 200
metra breiðu belti, einskismanns-
landi, við landamærin. Abdel Fattah
el-Sisi forseti sér enga ástæðu til að
hjálpa ofsatrúarmönnunum í Ha-
mas. Sumir fréttaskýrendur segja
reyndar að ástæðan fyrir því að Ha-
mas-menn byrjuðu að láta vígahópa
sína skjóta flugskeytum á Ísrael í
sumar, vel vitandi að þeir myndu
svara með loftárásum, hafi verið ör-
vænting. Þeir hafi ætlað að koma af
stað nýju stríði við Ísrael og reyna
að virkja samúð almennings í araba-
löndunum, þvinga Sisi til að opna
göngin á ný.
Nær ekkert sement
Það mistókst. Egyptar opn-
uðu að vísu í vikunni landa-
mærastöð við Rafah en afleið-
ingin af lokun leynilegu ganganna
er að nú berst sáralítið af bygg-
ingarefni og fleiri nauðsynjum til
Gaza og verðlag á því sem fæst
hefur margfaldast. Að sögn SÞ
skemmdust eða eyðilögðust um
20.000 íbúðir eða nær 6% af íbúðar-
húsnæði á Gaza í loftárásum Ísr-
aela. Þegar er búið að gernýta nær
allan grjótmulning sem tekinn var
úr rústum og aðeins hafa borist um
1.300 tonn af sementi til svæðisins
frá því að stríðinu lauk í lok ágúst.
„Þegar göngin voru opin var
hægt að kaupa tonn af sementi á
380 shekela [um 12.300 ísl. kr.] á
svarta markaðnum,“ segir Suheil
Tuman, sem selur byggingarefni á
Gaza. „Núna kostar það 3.800 she-
kela.“
Fleira hefur hækkað í verði eða
horfið af markaði, farsímar hafa
hækkað verulega vegna minna
framboðs, að sögn kaupmanna. Áð-
ur var nær allt verðlag á spildunni
mun lægra en á Vesturbakkanum.
Að vísu er nokkuð keypt frá Ísr-
ael en þær vörur eru mun dýrari en
egypsk framleiðsla.
Gaza-búar hafa sjaldan haft það
jafn slæmt og erfitt að sjá hvað
muni verða til að létta þeim lífsbar-
áttuna. Þeir eru enn utangarðs, eins
og Hamas, enn í úlfakreppu milli
ísraelska hersins og hryðjuverka-
samtaka.
Bak við rimla
vígamanna
Hamas
GAZA-BÚAR VORU FYRIR NOKKRUM ÁRUM FARNIR AÐ
VONA AÐ HLUTSKIPTI ÞEIRRA VÆRI AÐ LAGAST. EN NÚ
ERU ÞEIR Í EINANGRUNARBÚÐUM SEM HVORKI ÍSRAELAR
NÉ EGYPTAR VILJA OPNA – VEGNA STEFNU HAMAS.
GRÓÐI Í GÖNGUNUM
Halaa Al-Zaza, palestínsk kona, við illa farið hús sitt í Gaza-borg í vikunni, lítil stúlka horfir út um gat á húsinu. Slæmt
vetrarveður með mikilli rigningu og roki hefur enn aukið á vanda íbúanna á Gaza síðustu daga.
AFP
* Palestína er okkar frá ánni [Jórdan] að hafinu og frásuðri til norðurs. Við munum aldrei láta af hendi fer-þumlung af landi.
Khalid Mishal, leiðtogi Hamas-samtakanna.
Alþjóðamál
KRISTJÁN JÓNSSON
kjon@mbl.is