Fréttablaðið - 23.03.2013, Blaðsíða 91

Viðtal við Ásdísi Birgisdóttur
námsráðgjafa í Verkmenntaskólanum
á Akureyri
Námsráðgjafar í framhaldsskólum eru mikilvægur
tengiliður Hjálparstarfsins við ungt fólk í fjárhags-
vanda. Hjálparstarfið leggur áherslu á að rjúfa
vítahring sem foreldrar með litla menntun og lág
laun geta skapað gagnvart börnum sínum sem þeir
hafa ekki tök á að styðja til að ljúka framhalds-
skólanámi.
Takist það hins vegar er búið að koma þeim ungmennum
á stað þar sem þau hafa annað hvort starfsréttindi
eftir nám eða komast í lánshæft háskólanám. Ásdís
Birgisdóttir hefur verið námsráðgjafi hjá Verkmennta-
skólanum á Akureyri á 8. ár og vísað nemendum til
Hjálparstarfsins þar sem þeir hafa fengið stuðning úr
Framtíðarsjóði.
Hvernig kemstu að því að nemendur myndu þurfa
fjárhagsaðstoð?
Oft er þetta í gegnum atriði eins og að nemendur eru
lengi bókarlausir, illa nærðir í skólanum eða tengt
annarri vanlíðan. Kennarar benda nemendum stundum
á að hafa samband við okkur þegar þeir komast að því
að nemendur eru bókarlausir og hafa ekki ráð á að
fjármagna bókakaupin. Þetta kemur líka stundum upp
þegar við ræðum við nemendur um mætingar. Þá eru
margir sem vinna mjög mikið með skólanum til að
fjármagna framfærslu sína. Þetta getur verið mjög
snúið, t.d. þegar nemendur búa ekki lengur heima hjá
sér og eru að reyna að sjá fyrir sér um leið og þeir eru
að stunda erfitt framhaldsskólanám.
Hver eru helstu vandamál sem ungmenni glíma við
þegar þau koma til þín?
Það er erfitt að segja til um það. Nemendur mínir koma
til mín af mjög misjöfnum ástæðum. Sumir út af aðstoð
við námið og aðrir út af persónulegum vandamálum, já
eða bæði. Ef ég ætti að taka eitthvað eitt sérstaklega
fyrir þá myndi ég nefna kvíða og depurð. Það eru svo
ótal margar ástæður fyrir því af hverju margir glíma
við kvíða og depurð.
Geturðu gefið dæmi til þess að gefa mynd af því
hvernig aðstæður geta verið?
Nemendur geta verið í þeirri aðstöðu að hafa misst
foreldri, eitt eða jafnvel bæði og hafa litla sem enga
möguleika á að vinna með skólanum. Sumir nemendur
eru að reyna að fóta sig í samfélaginu eftir áföll og
geta þar af leiðandi ekki verið í vinnu með skólanum.
Þeir nemendur sem ég hef verið í sambandi við og hafa
verið í miklum fjárhagsvanda eru í afar takmörkuðum
samskiptum við fjölskyldu eða að fjölskyldan er mjög
illa stödd. Þegar það er þannig er heldur ekki auðvelt
að leita til vina eða foreldra vina sinna. Nemendur
upplifa líka svo mikla skömm og vilja helst ekki að
neinn viti um vandamál þeirra. Nemendur sem eiga í
fjárhagsvanda eiga oft enga til að leita til og sam-
félagsnetið á Íslandi er ekki gott. Bæði er erfitt að fá
hjálp og svo tekur það oft óratíma. Ég hvet samt alla
nema í erfiðri stöðu til að leita aðstoðar. Mig langar að
minna þau á að það er alltaf hægt að finna leið, þó svo
hún sé kannski ekki augljós.
Hefur þú getað fylgt nemendum eftir sem fengið
hafa stuðning frá Hk og séð hvort og hversu miklu
máli stuðningur hefur skipt?
Það hefur skipt þessa nemendur máli að geta fengið
stuðning frá Hk því hver króna telur þegar maður er
auralítill. Þetta hefur hjálpað til við að draga úr
áhyggjum af þessum atriðum. Við erum að sjá að með
þessu móti erum við að styðja nemendur í námi sem
kannski annars myndu hætta og jafnvel þurfa félags-
legan stuðning, t.d. í formi bóta.
Sérðu fyrir þér aðgerðir sem myndu draga úr kvíða
og áhyggjum?
Ég hefði gjarnan viljað sjá að allir nemendur fengju
styrk frá hinu opinbera til að stunda framhalds-
skólanám. Styrkurinn þarf ekki að vera beysinn, bara
til að borga skólatengd gjöld, bækur og einhverja
framfærslu. Ég er sannfærð um að það myndi draga úr
brotthvarfi nemenda úr framhaldsskóla sem og kvíða
og depurð. Þetta myndi draga úr álagi á heilbrigðis-
kerfið og sálfræðinga. Þetta myndi skila sér í heil-
brigðara skólasamfélagi þegar til framtíðar er litið og
hægt að líta á þetta sem fjárfestingu sem myndi
margborga sig.
Margt smátt ... – 11
Námsráðgjafar á útkíkkinu
− alltaf hægt að finna leið
Í fyrra veitti Hjálparstarf kirkjunnar 129 ung-
mennum, úr 18 sveitarfélögum og 25 skólum,
styrki til að geta lokið framhaldsskólanámi.
Styrkir til bókakaupa og skólagjöld voru algengust
en einnig fengu nemendur tölvu, aðstoð við
gleraugnakaup og lækniskostnað.
Ásdís Birgisdóttir námsráðgjafi segir alltaf hægt að finna leið fyrir ungmenni í vanda.
Svo virðist sem hluti ungs fólks geri sér ekki grein
fyrir þeim afleiðingum sem l angtíma vanvirkni
hefur á líf þeirra. Rannsóknir hafa leitt í ljós a ð
persónulegt ástand u ngmenna við slíkar aðstæður
fór versnandi eftir því sem atvinnuleysið varir
lengur. Skýr merki koma fram u m depurð sem er
eðlilegt þegar fólk býr í lengri tíma við óvirkni.
Farsæld – baráttan gegn fátækt útg. Hk og RKÍ 2O12