Fréttablaðið - 25.05.2013, Blaðsíða 12

25. maí 2013 LAUGARDAGURSKOÐUN
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is og Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is
MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is DÆGURMÁL: Kjartan Guðmundsson kjartan@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
SPOTTIÐ
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
AF KÖGUNARHÓLI ÞORSTEINS PÁLSSONAR
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRAR: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is, Mikael Torfason mikael@frettabladid.is Fréttablaðið kemur út í 90.000
eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
Að því er varðar aðildar-viðræðurnar við Evrópu-sambandið liggur beint
við að skilja sáttmálann svo að
hléið sem nú stendur verði fram-
lengt þar til þjóðin tekur ákvörð-
un. Með því móti yrði dyrum ekki
endanlega lokað og samstarfið við
vinnumarkaðinn auðveldað. Í ljósi
aðstæðna þarf þetta ekki að vera
óskynsamlegt.
Hitt er þó ekki út í hött að líta
svo á að í reynd hafi ákvörðun um
að hætta viðræðunum aðeins verið
pakkað inn í silki. Þar með er dyr-
unum lokað. Þetta er skilningur
margra í nánd við hjörtu stjórnar-
flokkanna. Líklega er hann nær
réttu lagi.
Þó að engar afgerandi breyting-
ar á utanríkisstefnunni séu berum
orðum boðaðar liggja þær í loftinu
án þess að djúp umræða eða fræði-
leg greining búi þar að baki.
Í stjórnarsáttmálanum er ekki
minnst á varnarhagsmuni lands-
ins. En þar er skýrt tekið fram
að ný skref í viðskipta- og efna-
hagssamvinnu eigi að stíga með
tengslamyndun við einstök ríki í
Asíu og Suður-Ameríku. Í meira
en 60 ár hafa ný skref á þessum
sviðum verið stigin með aukinni
samvinnu við bandalagsþjóðir í
Evrópu og Norður-Ameríku. Sú
samvinna hefur síðan verið stökk-
pallur í mikilvægri sókn inn á aðra
markaði.
Þá ályktun má því draga að
verið sé að hverfa frá þeim grunni
utanríkisstefnunnar sem forystu-
menn Sjálfstæðisflokksins mót-
uðu á sinni tíð. Í staðinn er farið
nær þeirri línu sem núverandi for-
seti Íslands hefur lagt með ríkari
áherslu á Kína en vestræn ríki og
tvíhliða tengsl fremur en þátttöku
í bandalögum.
Vigtin í utanríkismálum til Bessastaða
Þó að stjórnarsáttmálinn sé ekki skuldbindandi hafa stjórnarflokkarnir eigi að
síður vakið vonir sem þeir verða að
rísa undir. Á tveimur sviðum hefur
ríkisstjórnin aðeins tíma til hausts-
ins til að sýna að hún sé fær um að
varðveita það ótvíræða traust sem
hún nýtur.
Annað er loforðið um endur-
greiðslu á verðbótum húsnæðis-
lána. Hún þarf að vera afger-
andi. En enginn getur ætlast til
fullra efnda eins og þeim var lýst
í kosninga baráttunni. Hitt skiptir
meira máli að í einu og öllu verði
staðið við loforðið um að kostnaður-
inn falli ekki á almenning, hvorki í
gegnum skatta né verðbólgu.
Í stjórnarsáttmálanum er sagt að
leysa megi úr því máli með stofnun
sérstaks sjóðs. Án frekari útskýr-
inga gæti það þýtt að almenningur
borgi brúsann eftir leiðum seðla-
prentunar og verðbólgu. Það væru
svik.
Hitt snýr að þýðingarmesta
fyrir heitinu um víðtækt samráð
við vinnumarkaðinn til að tryggja
stöðugleika og hagvöxt. Sama dag
og formenn stjórnarflokkanna
undirrituðu formlega nýjan ríkis-
stjórnarsáttmála lýstu Samtök
atvinnulífsins yfir því að skynsam-
legast væri að gera skammtíma
kjarasamninga vegna óvissu í
efnahagsmálum. Þetta er örugg-
lega ekki hugsað sem vantraust en
felur þó í sér sterkustu aðvörun úr
þessari átt sem beint hefur verið til
nýrrar stjórnar. Þeirri óvissu þarf
að eyða fyrir haustið.
Efnahagsáætlun í tímaþröng
Með nýrri ríkisstjórn verða pólitísk umskipti og landsstjórnin fær nýtt yfirbragð. Um
leið verða afgerandi straumhvörf
þegar ný kynslóð stjórnmála-
manna stormar inn í Stjórnarráðið.
Sigmundur Davíð Gunnlaugs-
son er yngsti forsætisráðherra lýð-
veldisins. Fyrir hálfu ári var hann
enn í vörn með Framsóknarflokk-
inn. Honum lánaðist hins vegar
á örfáum vikum að skapa sér og
flokki sínum þá stöðu að óumdeilt
væri að hann tæki við þessu vanda-
sama hlutverki. Menn geta deilt
um pólitík hans en enginn getur
frá honum tekið að hann bjó þessa
óvenjulega sterku stöðu til sjálfur.
Bjarni Benediktsson, fjármála-
og efnahags-
ráðherra, var í
vörn innan Sjálf-
stæðisflokksins
þó að hann hafi
fram að lands-
fundi í febrú-
ar verið langt
kominn með að
endur heimta
fyrra fylgi. Tveimur vikum fyrir
kosningar tókst honum hins vegar
að ná þeim undirtökum og ávinna
sér það traust að forysta hans sýn-
ist nú vera óskoruð. Um leið hefur
hann tryggt jöfn áhrif við forystu-
flokk ríkisstjórnarinnar.
Þannig eiga forystumenn beggja
stjórnarflokkanna það sam-
merkt að hafa snúið vörn í sókn á
punktinum, annar út á við en hinn
inn á við. Báðir eru því í sterkri
stöðu til að geta sameiginlega snúið
vörn landsins í sókn. Það eru þau
umskipti sem flestir binda vonir
við að þessi ríkisstjórn nýrrar kyn-
slóðar valdi. Andrúmsloftið er með
henni.
Stjórnarandstaðan hefur gagn-
rýnt almennt orðalag stjórnar-
sáttmálans um markmið, athugan-
ir og skoðanir án afgerandi loforða.
Á þetta má horfa frá öðru sjónar-
horni. Í ljósi almennra hagsmuna
þjóðarbúsins og áhættusamra lof-
orða í kosningabaráttunni er það
fremur styrkur en veikleiki að leið-
togar ríkisstjórnarinnar sýni þá
ábyrgð að binda ekki myllusteina
um háls sér í sáttmálanum.
Ríkisstjórn nýrrar kynslóðar
Í
stefnuyfirlýsingu nýrrar ríkisstjórnar er afdráttarlaus kafli
um húsvernd, áreiðanlega sá fyrsti sem ratar inn í stjórnar-
sáttmála hér á landi.
Kaflinn er svona: „Ríkisstjórnin telur mikilvægt að fegra
hið manngerða umhverfi, borgir og bæi. Sett verða lög um
sérstök verndarsvæði í byggð í samræmi við það sem tíðkast víða
í Evrópu og Norður-Ameríku. Markmiðið er að vernda sögulega
byggð. Þannig verði framkvæmdir til þess fallnar að styrkja
heildarmynd svæðis sem nýtur verndar til samræmis við upp-
runaleg einkenni þess og auka þannig á menningarlegan styrk
þess og aðdráttarafl.“
Það fer ekkert á milli mála
hver er höfundur þessa texta.
Hann er nánast samhljóða sam-
þykkt skipulagsráðs Reykjavíkur
vorið 2010 um að gera skyldi
miðborg Reykjavíkur að sérstöku
verndarsvæði. Flutningsmaður
tillögunnar var Sigmundur
Davíð Gunnlaugsson, þáverandi fulltrúi Framsóknarflokksins í
skipulagsráði. Þessi breyting á aðalskipulagi átti að taka gildi 18.
ágúst 2010 og var vísað til meðferðar hjá embætti skipulagsstjóra
borgarinnar. Þar var henni stungið undir stól og hefur ekki meira
til hennar spurzt.
Aumingjaskap borgarstjórnar Reykjavíkur við að vernda
byggingar arfleifð gömlu miðborgarinnar er enda við brugðið.
Gömul, falleg og sögufræg hús hafa verið flutt í Árbæjarsafn og
búið til úr þeim afkáralegt gerviþorp þannig að koma mætti yfir-
máta ljótum nýbyggingum fyrir á lóðunum. Öðrum húsum hefur
verið leyft að grotna niður þangað til þau eru orðin dópbæli og
brunagildrur og allir eru dauðfegnir þegar einhver verktakinn
sem hefur keypt lóðirnar býðst til að rífa draslið og byggja nýtt úr
stáli og gleri.
Í því skyni að „efla miðborgina“ er samþykkt allt of mikið
byggingarmagn á lóðum og jafnvel þegar borgaryfirvöld átta sig
á að það voru mistök þorir enginn að höggva á hnútinn og vinda
ofan af skipulagsklúðrinu vegna bótaréttar verktakanna.
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson hefur talað bæði af viti og
ástríðu fyrir mikilvægi þess að vernda gömlu miðborgina og
gamla byggðakjarna í fleiri bæjum. Hann hefur bent á reynsluna
frá borgum erlendis, þar sem verndarsvæði eins og þau sem
kveðið er á um í stjórnarsáttmálanum skapa aðdráttarafl fyrir
borgina alla, auka lífsgæði borgarbúa og laða að sér íbúa, fyrir-
tæki og ferðamenn.
Nú er ástríðu-húsverndarmaðurinn Sigmundur Davíð kominn
í aðstöðu til að hrinda þessu baráttumáli sínu í framkvæmd.
Borgaryfirvöld í Reykjavík eiga að fagna þessum öfluga banda-
manni og vinna með honum að því að snúa af braut Kringlu- og
Smáralindarvæðingar miðbæjarins.
Það er með verndarsvæði byggingararfleifðarinnar eins og
hvítvínið með humrinum á sunnudögum; þetta er ekki endilega
það mál sem er efst á forgangslista nýrrar ríkisstjórnar en þetta
er gott mál, horfir til framfara og á alveg klárlega að komast í
framkvæmd.
Byggingararfleifðin kemst í stjórnarsáttmála:
Húsverndar-
ráðherrann
ILVA Korputorgi, sími 522 4500 www.ILVA.is
laugardaga 10-18 sunnudaga 12-18
mánudaga - föstudaga 11-18:30
ILVA Korputorgi, s: 522 4500 www.ILVA.is
lau. 10-18, sun. 12-18, mán. - fös. 11-18:30