Fréttablaðið - 30.08.2014, Qupperneq 12

30. ágúst 2014 LAUGARDAGURSKOÐUN
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRI: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Álfrún Pálsdóttir alfrun@frettabladid.is VIÐSKIPTI: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is MENNING: Friðrika Benónýsdóttir fridrikab@frettabladid.is
DÆGURMÁL: Lilja Katrín Gunnarsdóttir liljakatrin@frettabladid.is VÍSIR: Kolbeinn Tumi Daðason, kolbeinntumi@365.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI: Sævar Freyr
Þráinsson ÚTGEFANDI OG AÐALRITSTJÓRI: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is FRÉTTARITSTJÓRI:
Sigurjón M. Egilsson sme@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á
höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið
áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
SPOTTIÐ
MÍN SKOÐUN: PAWEL BARTOSZEK
Úkraínsk stjórnvöld birtu í vikunni myndbands-klippur af, að því er virtist, rússneskum her-
mönnum sem teknir höfðu verið
til fanga innan Úkraínu. Mynd-
birtingunni var eflaust ætlað að
renna enn frekari stoðum undir
það sem flestir fjölmiðlar hafa
þegar staðfest, að rússneski her-
inn tekur virkan þátt í átökunum
í austurhluta landsins. Atburðir
fimmtudagsins, þegar þungvopn-
aðar sveitir mynduðu nýja víg-
línu í suðausturhluta landsins,
ættu að taka af
allan vafa.
Þ ví miður
kemur þetta
varla á óvart.
Handritið hefur
þegar ver ið
notað á Krím-
skaganum: Ein-
hver hulduher
nær svæðinu á
sitt vald og svo eru skipulagðar
kosningar um innlimun héraðsins
í annað ríki með fyrirvara sem
hefði ekki dugað til að halda lög-
legan húsfélagsfund. Svo kemur á
daginn að þessi hulduher er auð-
vitað bara rússneski herinn. Og
Pútín kemst upp með allt.
Í tengslum við þessar mynd-
birtingar úkraínskra stjórnvalda
verður þó að árétta eitt. Það að
birta myndir af stríðsföngum er
brot á 13. grein þriðja Genfar-
sáttmálans þar sem segir að
„stríðsfangar eigi að njóta vernd-
ar í hvívetna, sérstaklega gegn
ofbeldi, hótunum sem og niður-
lægingu eða forvitni almenn-
ings.“
Innrásin í Úkraínu
Ólöglegar myndbirtingar
Í Íraksstríðinu áréttaði Alþjóða Rauði krossinn þessa reglu og benti stríðandi fylkingum á að virða hana. Sama gildir
nú. Hér skiptir ekki máli að Úkra-
ínumenn líti á andstæðinga sína
sem „hryðjuverkamenn“ eða að
þeir síðarnefndu líti á stjórnvöld
í Kíev sem fasista sem rænt hafa
völdum. Átökin falla í það minnsta
undir 3. grein þriðja Genfarsátt-
málans sem fjallar um lágmarks-
vernd stríðsfanga í vopnuðum
innanlandsátökum. Hitt er svo
annað mál að auð vitað eru þetta
vopnuð átök milli tveggja ríkja,
þótt heimurinn hafi undanfarn-
ar vikur sammælst um þá sjálfs-
blekkingu að svo væri ekki.
En aftur að Genfarsáttmál-
unum: Það skiptir ekki máli
að dómarinn hafi ekki „flaut-
að til stríðs“. Stríðsfangar njóta
verndar. Þá reglu eiga jafnt úkra-
ínsk stjórnvöld að halda í heiðri,
sem og þeir sem ráða ríkjum í
Donetsk-borg. Þeir síðarnefndu
ákváðu um síðustu helgi að senda
stríðsfanga í skrúðgöngu um
götur borgarinnar þar sem borg-
arbúum gafst færi á að henda í þá
matvælum. Á eftir þeim keyrðu
hreinsunarbílar og spúluðu
strætin. Kannski þykir einhverj-
um þetta ekki verstu glæpir sem
fremja má í stríði. En þeir eru
sorglegir í illkvittnu tilgangs-
leysi sínu.
Þetta ætti að þykja sjálfsagt,
en í hvert skipti sem ég gagn-
rýni Pútín fæ ég yfir mig gusu
misvinalegra kveðja frá mönnum
sem kalla sig friðarsinna, en eru
fyrst og síðast andstæðingar þess
sem þeir kalla „vestræna heims-
valdastefnu“. Ég bíð spenntur
eftir því að heyra hvaða þvætting
frá bullsíðunni GlobalResearch.
ca mér verður bent á að þessum
pistli birtum. Hver veit, kannski
mun einhverjum jafnvel takast að
halda því fram, líkt og gert var
á vef íslenskra friðarsinna um
daginn, að Bandaríkjamenn hafi
sjálfir sprengt upp tvíburaturn-
ana fyrir tæpum 13 árum í stríðs-
æsingaskyni?
Klárt brot á fullveldi
Hugmyndafræðilegur munur milli mín og manna sem trúa á alls konar samsæriskenn-
ingar verður ekki brúaður á
hálfri blaðsíðu. Ég viðurkenni
að þegar flestir vestrænir fjöl-
miðlar eru farnir að telja það
sannað að rússneski herinn taki
virkan þátt í átökunum í Austur-
Úkraínu, og þegar leiðtogi upp-
reisnarmannanna gortar sig af
því, þá trúi ég því, jafnvel þótt
Pútín þræti enn stundum fyrir
það.
Það má heldur ekki gleyma
aðalatriðunum. Úkraína er full-
valda lýðræðisríki. Erlendur
her hertók nýlega hluta ríkisins
og innlimaði í annað ríki. Nú er
verið að leika sama leikinn og
viðbrögð umheimsins eru í raun
frekar dempuð. Forsetar land-
anna tveggja hittust í vikunni.
Diplómatísk samskipti alþjóða-
samfélagsins við Rússland eru
enn óbreytt. Kannski vegna þess
að mörgum finnst afleiðingar
þess að viðurkenna Pútín sem
óvin vera enn verri en það að láta
sem maður trúi lygum hans.
Öll viljum við að friður komist
á í Úkraínu. En óskorað fullveldi
Úkraínu, með óbreyttum landa-
mærum, verður samt að vera
skilyrði. Vilji menn endurteikna
landamæri verður það að gerast
án hervalds. Stórveldi eiga ekki
að geta valsað inn í nágrannaríki
og tálgað þau í sundur. Þetta ætti
að þykja sjálfsagt en samt er til
fólk sem er tilbúið að mæla þess-
um aðgerðum stórveldisins bót,
eða allavega lætur vera að for-
dæma þær. Bara vegna þess að
stórveldið sem um ræðir er ekki
það stórveldi í heiminum sem það
hatar mest.
T
veir af hverjum þremur svarendum í skoðanakönnun
fréttastofu 365 miðla segist þeirrar skoðunar að
Hanna Birna Kristjánsdóttir innanríkisráðherra
eigi að segja af sér embætti. En er það mikið, eða er
það lítið? Svarið er eflaust breytilegt. Flestum mun
eflaust þykja það mikið, jafnvel tveimur af hverjum þremur.
Öðrum kann að finnast það lítið, að stuðningur þriðjungs
svarenda sé ekki svo lítið miðað við allt og allt.
Mikið, segja þeir sem ólmir
vilja hana frá, segja hana hafa
gert mörg pólitísk mistök, hafa
jafnvel hagrætt sannleikanum
og að gera verði ríkari kröfur,
en nú er gert, til stjórnmála-
manna á Íslandi. Á seinni
tímum eru ekki önnur dæmi
um stjórnmálamann sem hefur
þurft að verjast eins mikið og Hanna Birna. Þeir sem eru þess-
arar skoðunar segja eflaust að þegar tveir af hverjum þremur
vilja að hún víki, séu varnir hennar að endingu brostnar.
Neikvæðar fréttir af henni, embættisverkum hennar og við-
brögðum hafa verið margar að undanförnu. Fjöldi fólks hefur
nýtt samskiptamiðlana, einkum og sér í lagi, til að tjá sig um
Hönnu Birnu og hefur haft uppi stór orð og hvergi sparað full-
yrðingar um nánast allt í fari hennar.
Lítið, kunna þeir að segja, sem finnst ágætt hjá Hönnu
Birnu þegar einn af hverjum þremur er þeirrar skoðunar að
hún eigi ekki að segja af sér, þrátt fyrir þann ólgusjó sem hún
hefur siglt. Og benda á að í grunninn voru 53 prósent svarenda
ákveðin í að henni bæri að víkja.
Eflaust særir það Hönnu Birnu að nærri helmingur kjósenda
Sjálfstæðisflokksins er þeirra skoðunar hún eigi að segja af
sér. Þegar Fréttablaðið hefur leitað eftir afstöðu einstakra
flokksfélaga Hönnu Birnu kemur í ljós að margir þeirra forðast
að svara, vilja ekki opinbera afstöðu sína til hennar og fram-
tíðar hennar á ráðherrastóli.
Í könnun, sem birt er í Fréttablaðinu í dag, þar sem spurt er
til hvaða ráðherra svarendur bera mest traust og svo minnst
traust, skipar Hanna Birna efsta sæti verri listans, Og kemur
það ekki á óvart, miðað við það sem á undan er gengið.
Þegar betur er rýnt í niðurstöður könnunarinnar er kannski
einna merkilegast hversu margir svarendur treysta sér ekki
til að nefna neinn ráðherranna, þegar spurt var til hvers fólk
bæri mest traust, eða rétt um fjörutíu prósent svarenda. Bjarni
Benediktsson er sá ráðherra sem oftast er nefndur, en ekki
er fjarri að tvöfalt fleiri en nefndu Bjarna hafi kosið að svara
að enginn ráðherra væri þess verðugur að vera nefndur sem
svar við spurningunni. Eftir allt sem hefur gerst, verið sagt og
skrifað og sem hefur gengið á er staða Hönnu Birnu samkvæmt
skoðanakönnuninni kannski ekki afleit, þótt hún sé ekki góð.
Könnunin var jú gerð meðan umfjöllunin, sem vissulega er
neikvæð fyrir hana, var í hámarki.
Og þá kemur aftur að spurningunni, eru tveir þriðju mikið
eða lítið? Og nú svarar hver fyrir sig.
Staða Hönnu Birnu meðal þjóðarinnar:
Eru tveir þriðju
mikið eða lítið?
Sigurjón Magnús
Egilsson
sme@frettabladid.is