Skessuhorn - 19.12.2008, Blaðsíða 22

22 MIÐVIKUDAGUR 17. DESEMBER
Við ára mót er gott að staldra við, líta um öxl og horfa yfir
far inn frétta veg hér á Vest ur landi. Árið 2008 var ó venju legt í
ýmsu til liti. Það hófst á svip uð um nót um og árin á und an en
þeg ar leið að vori, svo ekki sé tal að um haust ið, fóru vá leg tíð­
indi í efna hags lífi lands manna að hrann ast upp. Þessa gætti
hér á Vest ur landi rétt eins og ann ars stað ar.
At vinnu líf á ýms um svið um var í varn ar bar áttu á ár inu.
Nú er t.d. haf ið ann að kvóta ár ið í röð þar sem afla heim ild ir í
þorski eru skert ar veru lega og gæt ir þess í frum at vinnu grein
okk ar Ís lend inga. Út gerð ar menn og ekki síð ur bænd ur urðu
stór lega var ir við hækk un á olíu sem varð á ár inu. Hjá út gerð­
um þýð ir þetta auk inn kostn að við elds neytis kaup á flot ann,
en hjá bænd um gætti á hrif anna í stór hækk un á burð ar verðs,
hækk un rúlluplasts og olíu á drátt ar vél arn ar. Í bygg inga­
geir an um fór sam drátt ar að gæta um mitt sum ar og í haust
má segja að bygg inga iðn að ur inn hafi lam ast sök um á stands­
ins í efna hags líf inu og hruns ís lensku bank anna. At vinnu leysi
stórjókst í grein inni og er nú í des em ber mán uði mik ið til lam­
að. Á sama hátt og ýms ir segja að krepp an árið 2008 hafi haf­
ist á Ís landi má segja að banka krepp an hafi byrj að í Borg ar­
nesi með vá leg um tíð ind um af af komu Spari sjóðs Mýra sýslu
í byrj un á gúst. Það leiddi til þess að heima menn hafa tap að
sjóðn um sem nú er rek inn und ir vernd ar væng rík is ins í gegn­
um Kaup þing. Fyr ir rekst ur margra fyr ir tækja hef ur því árið
reynst erfitt og nú stefn ir í meiri upp sagn ir og at vinnu leysi
hér á landi en ver ið hef ur um árarað ir.
Þrátt fyr ir allt reyna þó Vest lend ing ar að bera sig vel og
ým is legt hef ur á unn ist á ár inu. Menn ing hef ur t.d. blómstr­
að sem aldrei fyrr. Þannig hef ur fjöldi leik verka ver ið færð ur á
fjal irn ar hjá á huga fé lög um, ung menni hafa stað ið sig vel í fé­
lags­ og í þrótta starfi og sýnt og sann að að mik ill kraft ur er í
æsk unni.
Veðr átt an var að mörgu leyti góð á ár inu. Í upp hafi árs ins
gengu þó yfir land ið nokkr ar djúp ar lægð ir sem ollu nokkru
tjóni á mann virkj um. Þurftu björg un ar sveit ir oft að fara í út­
köll af þeim sök um. Sum ar ið var ó venju lega sól ríkt og hlýtt
með til heyr andi þurrk um fram an af sumri sem með al ann­
ars sýndi sig í gróð ur eld um. Líkt og und an far in sum ur þorn­
uðu vatns ból víða upp. Hey feng ur bænda er tal inn góð ur enda
náðu þeir að slá tún sín tvisvar og sum ir þrisvar. Lax veiði sum­
ar ið reynd ist metár og feng ust fleiri lax ar á land en nokkru
sinni fyrr úr flest um veiði án um. Aldr að ur mað ur á Akra nesi
gerði sér lít ið fyr ir og sló Ís lands met í veiði þeg ar hann land­
aði met fjölda laxa úr Anda kílsá á samt fé lög um sín um. Líta
menn nú björt um aug um til næsta veiði sum ars en binda von­
ir við að út lend ing ar verði fyr ir ferð ar mikl ir í veiði leyfa kaup­
um þar sem minna verð ur keypt af lax veiði leyf um af Ís lend­
ing um en und an far in ár.
Þeg ar frétt ir lið ins árs í Skessu horni eru rifj að ar upp kem ur
eitt og ann að í ljós og af nægu er að taka í stutt um an nál sem
þess um. Hér verð ur drep ið á nokkrum mál um sem settu svip
á árið. Sem fyrr í an nál þess um er lögð á hersla á at burði fyrri
hluta árs ins. Blaða menn Skessu horns hafa á ár inu haft í mörg
horn að líta og efn is tök ver ið fjöl breytt, enda er stöðugt ver ið
að fjalla um kröft ugt og lífs glatt fólk sem bygg ir Vest ur land.
Skessu horn fagn aði á ár inu 10 ára af mæli með út gáfu af mæl is­
blaðs í febr ú ar þar sem ým is legt var rifj að upp frá liðn um ára­
tug í sögu blaðs ins. Við tök ur les enda við miðl um Skessu horns
voru á fram afar góð ar og vilj um við þakka fyr ir þær. Vef ur inn
nýt ur vax andi vin sælda og blað ið okk ar hef ur auk ið út breiðslu
sína enn eitt árið í röð. Í bú ar á Vest ur landi hafa með stuðn­
ingi sín um sýnt það í verki að þeir vilja hafa öfl uga frétta veitu
starf andi á Vest ur landi.
Les end um og vel vild ar mönn um Skessu horns víðs veg ar um
Vest ur land, og utan þess einnig, eru hér með færð ar bestu
þakk ir fyr ir á nægju legt sam starf á ár inu, með von um við­
burða ríkt, gjöf ult og gleði legt kom andi ár.

Lit laus kosn inga bar átta
Tí unda árið í röð gekkst Skessu horn fyr ir vali á Vest lend­
ingi árs ins. Sam kvæmt venju sendu les end um inn til nefn ing ar
og var eina skil yrð ið að þeir sem til nefnd ir voru væru bú sett­
ir í lands hlut an um. Að þessu sinni var nið ur stað an í kjör inu
mjög af ger andi. Um 60% þeirra sem sendu inn til nefn ing ar
kusu Pál Stef áns son á Hell issandi Vest lend ing árs ins 2007. Í
mörg ár hef ur hann far ið fyr ir hópi vaskra manna sem í sjálf­
boða vinnu hafa bjarg að mörg um manns líf um úr sjáv ar háska
á björg un ar bát um sem gerð ir hafa ver ið út frá Snæ fells nesi.
Fyr ir giftu sam lega björg un á Úllu SH í sept em ber 2007 og
fyr ir störf hans að björg un ar mál um yf ir leitt var Páll lang hæst­
ur í kjör inu á Vest lend ingi árs ins 2007.
Fæð inga met sleg ið
Fæð ing ar á Sjúkra hús inu og heilsu gæslu stöð inni á Akra­
nesi urðu alls 270 á ár inu 2007 og fædd ust 273 börn. Veru­
leg ur kynja halli varð því ein ung is fædd ust 113 stúlk ur en 160
dreng ir. Tví bura fæð ing ar voru þrjár. Fyrra fæð inga met á SHA
var frá ár inu 2006 en þá fædd ust 238 börn á Akra nesi. Nú er
svo kom ið að Vest ur land er í þriðja sæti yfir fjölda fæð inga á
land inu. Flest börn fæð ast í Reykja vík, næst flest á Ak ur eyri en
Kefla vík kem ur næst á eft ir Akra nesi í fjórða sæti. Á með fylgj­
andi mynd er fyrsta barn ið sem fædd ist á ár inu 2008 á Sjúkra­
hús inu á Akra nesi, á samt for eldr um sín um. Dreng ur inn er að
vísu Kópa vogs búi en á ræt ur sín ar að rekja á Akra nes.
Mat væla vinnsla beið hnekki
Ekki er of sög um sagt að illa hafi geng ið í á kveðn um grein­
um mat væla vinnslu á Vest ur landi á ár inu. Fyr ir tæki sem áður
stóðu traust um fót um ým ist lok uðu eða drógu veru lega úr
starf semi. Einn svart asti dag ur í at vinnu lífi Skaga manna í
ára tugi var í jan ú ar þeg ar öllu starfs fólki í land vinnslu HB
Granda á Akra nesi var sagt upp störf um frá og með 1. febr ú ar.
Við það misstu um 40 starfs menn vinnu sína og hafði margt
af þessu fólki aldrei starf að við ann að en fisk vinnslu. Hér var
um mikla blóð töku að ræða fyr ir at vinnu líf á Akra nesi, eins og
nærri má geta, því ekki eru nema fjög ur ár frá því fyr ir tæk ið
hvarf úr eign ar að ild heima fólks, sem veitti um 300 manns at­
vinnu. Þar með má segja að ríf lega ald ar sögu út gerð ar sé við
það að ljúka í bæj ar fé lag inu. Þá var í upp hafi árs ins greint frá
því að Borg ar nes kjöt vör ur ehf. sem fram til sl. gaml árs dags
var í eigu heima manna í Borg ar firði, var selt Sunda görð um
ehf. í Reykja vík. Fyr ir tæk ið gekk til nauða samn inga á ár inu
og fjölda fólks hef ur nú ver ið sagt þar upp störf um við kjöt­
vinnslu og þá hef ur allri slátr un ver ið hætt í Borg ar nesi því
stór gripa slát ur húsi fé lags ins var lok að á ár inu. Líkt og fisk­
veið ar og ­ vinnsla á Akra nesi hef ur slátr un og kjöt vinnsla ver­
ið burð ar þátt ur í at vinnu lífi Borg firð inga í ára tugi. Þessi tvö
dæmi sanna svo ekki verð ur um deilt hversu gríð ar lega mik il­
vægt það er að fyr ir tæki hald ist í eigu heima að ila og séu ekki
seld að il um sem hvorki hafa ræt ur né taug ar til við kom andi
svæð is.
Reið hall ir rísa
Á ár inu var byrj að á fram kvæmd um við a.m.k. þrjár nýj ar
reið hall ir á Vest ur landi; í Grund ar firði, Búð ar dal og Borg ar­
nesi. Verk efn in hlutu á sín um tíma styrki úr sjóði sem mynd­
að ist þeg ar Stofn lána deild land bún að ar ins var seld Lands­
bank an um. Hér er um að ræða reið hús, reið skemm ur og reið­
hall ir eft ir því hversu stór ar bygg ing ar er um að ræða. Með­
fylgj andi mynd var tek in þeg ar fyrsta skóflustung an var tek­
in að reið höll í Grund ar firði í jan ú ar en þar er það Snæ fell­
ing ur sem bygg ir. Í Borg ar nesi reis stærsta höll in en þar tóku
hönd um sam an Hrossa rækt ar sam band Vest ur lands, Skuggi,
Faxi og Borg ar byggð.
Vör eflist
Í jan ú ar var opið hús í Ó lafs vík í til efni þess að Vör ­ Sjáv ar­
rann sókn ar setr ið við Breiða fjörð flutti þá í eig ið hús næði. Vör
hef ur eflst og styrkst á ár inu und ir for stöðu Erlu Bjarg ar Örn­
ólfs dótt ur. Vör hlaut síð ar á ár inu verð laun in Frum kvöð ull
árs ins á Vest ur landi. Vör er sjálfs eign ar stofn un og standa 22
að il ar að baki stofn un inni. Eitt meg in mark mið henn ar er að
rann saka líf ríki Breiða fjarð ar með það að leið ar ljósi að auka
þekk ingu á vist kerfi fjarð ar ins og nýt ing ar mögu leik um auð­
linda svæð is ins.
Braut ryðj end ur í sorp hirðu
Í Stykk is hólmi hef ur á und an förn um árum ver ið unn ið
mark visst að um hverf is mál um inn an bæj ar fé lag sins. Í nóv em­
ber 2007 var enn eitt skref stig ið í átt til fram fara með und ir­
rit un samn ings á milli Stykk is hólms bæj ar og Ís lenska Gáma­
fé lags ins um heild ar lausn á sorp eyð ing ar mál um. Stykk is­
hólm ur verð ur þar með fyrsta sveit ar fé lag ið á Ís landi til að
flokka allt sorp frá í bú um bæj ar fé lags ins auk þess að fara af
stað með mið læga moltu gerð. Hvert heim ili hef ur nú þrjár
tunn ur til af nota í stað einn ar áður. Frá og með næstu ára mót­
um skal líf rænn heim il is­ og rekstr ar úr gang ur, sem berst til
urð un ar staða, hafa minnk að nið ur í 75% og nið ur í 35% árið
2020. Með þess um samn ingi hef ur Stykk is hólms bær í sam­
vinnu við Ís lenska Gáma fé lag ið tek ið for ystu í end ur vinnslu á
líf rænu sorpi og papp ír, þar sem all ir í bú arn ir eru þátt tak end­
ur í að gera bæ inn um hverf is vænni. Með því að flokka heim il­
is ruslið nið ur í þrjá flokka; al mennt sorp, líf rænt sorp og end­
ur vinn an legt sorp er hægt að minnka það magn sem fer til
urð un ar um allt að 80%.
Gróska í leik list inni
Á yf ir stand andi ári hef ur ó venju lega mik il gróska ver ið í
ýmsu leik starfi á Vest ur landi. Með al stór við burða má nefna
að Land náms setr ið í Borg ar nesi frum flutti ein leik inn Brák í
upp hafi árs og hafa sýn ing ar ver ið fyr ir fullu húsi síð an. Í febr­
ú ar var frum sýnd óper an Sígauna bar ón inn [sjá mynd] í til­
Vest ur land 2008 í máli og mynd um