Skessuhorn - 19.12.2008, Blaðsíða 39

39 MIÐVIKUDAGUR 17. DESEMBER
Óskum viðskiptavinum og Vestlendingum öllum gleðilegra
jóla, árs og friðar með þökk fyrir árið sem er að líða
Sprautu og bifreiðaverkstæði
Borgarness sf
Sólbakka 5, Borgarnesi
Hárstíll
Kirkjubraut 17
Akranesi
Eyrbyggja
Sögumiðstöð
Grundarfirði
Garðyrkjustöðin Laugaland
Laugalandi, Varmalandi
Borgarbyggð
Jörvi ehf
Hvanneyri
Verslunin Blómsturvellir
Munaðarhóli 25-27
Hellissandi
Krana­ og flutningaþjónusta
Völundar
Kvíaholti 12, Borgarnesi
Dekk og smur ehf
Nesvegi 5
Stykkishólmi
Bókhalds­ og tölvuþjónustan
Böðvarsgötu 11
Borgarnesi
Ensku Húsin
Litlu Brekku
Borgarbyggð
Málflutningsstofa og
Fasteignasala Snæfellsness
Stykkishólmi
BÓB Vinnuvélar
Kalmannsvöllum 3
Akranesi
Indriðastaðir
Borgarbyggð
Rafnes sf
Heiðargerði 7
Akranesi
Nesafl sf
Böðvarsgötu 5
Borgarnesi
Verkalýðsfélag Snæfellinga
Stykkishólmi, Snæfellsbæ
Grundarfirði
Dvalarheimili Aldraðra
Borgarbraut 65
Borgarnesi
Þjónustumiðstöðin
Húsafelli
Verslun Einars Ólafssonar
Skagabraut 9-11
Akranesi
Traktorsverk ehf
Norðurtungu
Borgarbyggð
Lára seg ist aldrei hafa orð ið jafn
veik eins og með an á með ferð inni
stóð. „ Þetta gekk mjög illa og mér
versn aði stöðugt. Ég var í við töl um
hjá bæði geð lækn um og hjúkr un ar­
fræð ingi auk þess sem ég var í hóp­
með ferð. Þar fannst mér okk ur sí­
fellt velt upp úr ein kenn un um. Við
vor um spurð ar hvað okk ur lang aði
til að vera þung ar og fljót lega skap­
að ist sam keppni milli stelpn anna
um hver gæti lést mest.“
Hún á kvað því að hætta í með­
ferð inni og hef ur síð an unn ið úr
sín um mál um upp á eig in spýt ur
með dyggri hjálp fjöl skyldu sinn­
ar. „Í raun hef ég í dag mesta trú
á þeirri að ferð sem er not uð hjá
Forma sam tök un um. Þar hjálpa
átrösk un ar sjúk ling ar sem hafa náð
sér þeim sem eru veik ir. Þær mæla
hins veg ar með því að fólk sé jafn­
framt í með ferð á göngu deild inni.“
Há dán ar tíðni
Einn af hverj um tíu lyst arstols­
sjúk ling um deyr af völd um sjúk­
dóms ins. Helm ing ur þeirra sem
veik ist tekst að lifa með hon um
en að eins 25% ná nokkurn veg­
inn bata. Lára seg ist telja að hún
hafi ver ið hepp in að vera í hópi
þeirra síð ast nefndu. Hún þakk­
ar það líka stuðn ingi fjöl skyld unn­
ar. „Þau hjálp uðu mér mjög mik ið.
Sum ir dag ar voru hel víti og ég gat
ver ið ó þol andi leið in leg. Þau sýndu
mér skiln ing en leyfðu mér ekki að
vera í friði með þetta. Á þess um
tíma fækk aði hins veg ar ansi mik­
ið í vina hópn um. Þar með eru vin­
irn ir í raun að leyfa manni að eiga
þetta við sjálf an sig. Þótt ég á líti að
mér sé batn að í dag fylg ir sjúk dóm­
ur inn mér enn þá, ég kann bara bet­
ur að eiga við hann. Ég hef lýst því
sem svo að hann sé eins og púki í
höfð inu á mér. Það tók lang an tíma
en í dag hef ég lært að njóta mat ar
að nýju. Ef ég geng of langt í því fæ
ég engu að síð ur alltaf þetta sam­
visku bit og get orð ið þung lynd á
eft ir þótt það hafi minnk að. En ég
er að verða búin að koma inn öll­
um þeim mat ar teg und um sem fóru
út af list an um,“ seg ir Lára og bros­
ir. Með gang an reynd ist henni ekki
erf ið. „Þeg ar ég var í hóp með ferð­
inni var ein ó létt. Hún var ít rek­
að inni á deild með nær ingu í æð
og í mik illi krísu. Ég var líka mjög
hrædd um að allt færi í rugl þeg ar
ég væri búin að eiga. En mað ur hef­
ur um svo margt ann að að hugsa og
það hef ur slopp ið sem bet ur fer.“
Um ræð an nauð syn leg
Á síð ustu árum hef ur Lára far­
ið víða og hald ið fyr ir lestra um
átrask an ir, með al ann ars í fé lags­
mið stöðv um og grunn skól um.
Hún seg ir við brögð in hafa ver­
ið góð. „Geð sjúk dóm ar eru enn­
þá mik ið felu­ og feimn is mál. Mér
hef ur fund ist mik il vægt að geta rætt
op in skátt um þetta, en geri það
aldrei að fyrra bragði og marg ir eru
hrædd ir við að spyrja. Sjálf hafði ég
for dóma gagn vart sjúk dómn um og
man eft ir að hafa stung ið upp á því
í fjöl braut að ein hver gæfi „ þessu
liði bara að éta“. Anor exía er í raun
marg ir sjúk dóm ar sam an komn ir í
einn. Þess vegna er hann svo erf ið­
ur viður eign ar. Hann sam ein ar til
dæm is þrá hyggju, kvíða, þung lyndi
og full komn un ar áráttu. Sum ir hafa
hald ið því fram að auk in um ræða
geti ver ið tví bent og gef ið þeim
sem eru við kvæm ir fyr ir ein hverj ar
hug mynd ir. Ég styð það hins veg­
ar að við segj um frá því hvern ig
þetta er. Við forð um ekki fólki frá
því að fá sjúk dóm inn með því að
klippa á alla um ræðu. Ég held frek­
ar að þeim verði hjálp að með því að
fræða hina. Þá er fólk vak andi fyr­
ir vanda mál inu og get ur brugð ist
við því strax. Því fyrr sem sjúk ling­
ar fá hjálp þeim mun betri eru bata­
lík ur.“
Átta ára með átrösk un
En er glans mynd um af hor uð um
fyr ir sæt um og öðr um brengl uð um
skila boð um úr um hverf inu um að
kenna að lyst arstol er jafn al gengt
og raun ber vitni? „Já, að ein hverju
leyti,“ seg ir Lára. „Líka þess ari fitu­
fó b íu sem er í gangi. Oft finnst mér
fólki finn ast feitt fólk nán ast vera
ann ars flokks. Flest ir tala um að fara
í lík ams rækt til þess að grenn ast en
ekki til þess að bæta heils una. Það
er til fullt af feitu fólki sem er í mun
betra á sig komu lagi en þeir sem eru
grann ir. Reynd ar held ég að sum­
ir ein fald lega fæð ist með anor ex íu.
Yngsta stelp an í hóp með ferð inni
var 8 ára þeg ar hún fór fyrst í með­
ferð og mundi ekki eft ir sér öðru­
vísi en svelt andi.“
Lára seg ist mik ið hafa ver ið
beð in um ráð frá að stand end um
átrösk un ar sjúk linga. Hún ráð legg­
ur þeim að láta við kom andi ekki
í friði held ur hjálpa og hlusta af
fremsta megni á samt því að lesa sér
til um sjúk dóm inn. „Í öll um til fell­
um hafa þær veiku ver ið stelp ur. Ég
hef reynt að ná til þeirra með því
að hringja eða senda tölvu póst en
geng ekki á eft ir þeim. Þær verða
að vera til bún ar til að þiggja hjálp.
Það er ekki til nein töfra lausn og
þetta er ekki sjúk dóm ur sem mað­
ur fær bata við á ein um degi. Byrj­
un in er sú að byrja að smakka mat
sem mað ur er bú inn að stroka út af
list an um. Ef illa geng ur er bara að
reyna aft ur seinna, ekki gef ast upp.
Mér reynd ist líka vel að hugsa um
allt sem ég missti af með an ég var
veik. Það var svo margt sem mað ur
gerði ekki af því mað ur hafði enga
orku. Það er ekki líf ið og svo langt
frá því.“
sók
Al dís Birta Ó lafs dótt ir er að verða tveggja mán aða göm ul og bragg ast vel.
Fólk sagði gjarn an: „Þú? Þú
sem ert í hjúkr un ar fræði og
svona skyn söm stúlka!“ Eins og það
væri tóm heimska að vera í þessu
fagi og fá þenn an sjúk dóm. Stað­
reynd in er hins veg ar sú að hjúkr­
un ar fræð ing ar fá bæði krabba mein
og flensu. Þeir fá líka
geð sjúk dóma.“