Skessuhorn - 27.11.2013, Qupperneq 72

72 ÞRIÐJUDAGUR 26. NÓVEMBER 2013
Hún syndir á móti straumnum.
Þegar íslenska þjóðin var í þann
veginn að missa allar hömlur í æð-
isgenginni bólumyndun hagkerfis-
ins í aðdraganda hrunsins flutti hún
úr landi í mótmælaskyni og sett-
ist að í Danmörku. Hún vildi ekki
búa við stöðugt geggjaðra lífsgæða-
kapplaup hér á landi. Síðan þeg-
ar kreppan var orðin að staðreynd
heima á Íslandi, veislan búin, þá tók
hún sig upp með börnum sínum og
flutti heim til Íslands, þvert á ráð
vina og vandamanna sem töldu að
hér væri fátt að sækja.
„Mig vantaði að tilheyra samfé-
lagi. Ég var búin að vera með mikla
heimþrá í tvö ár. Ég er elst af systk-
inum mínum og þegar þau fóru að
eldast og verða fullorðin og eignast
börn þá sá ég að ég var að missa af
svo miklu. Börnin mín þekktu held-
ur ekki ömmu sína og afa, frænda
og frænkur. Mig langaði til að þau
fengju að upplifa eitthvað af ís-
lenskum barndómi, hvernig það er
að búa á Íslandi og hvernig samfé-
lagið hér er. Það er svolítið ólíkt því
danska,“ segir Kolbrún Pálsdóttir.
Hún flutti síðasta sumar aftur heim
til Íslands ásamt þremur börnum
sínum eftir að hafa búið í tíu ár í
Danmörku.
Stórt stökk heim
til Íslands
Það var stór ákvörðun hjá Kol-
brúnu og börnum hennar að flytja
aftur heim til Íslands á þeim tíma
sem umræðan er mikil um að fólk
flytji frá Íslandi vegna efnahags-
örðugleika og atvinnuleysis. „Ég
var með það í huga að flytja á Pat-
reksfjörð, á Akranes eða til Hellis-
sands. Ég á marga ættingja á Pat-
reksfirði. Afi sona minna og faðir
þeirra býr á Skaganum og þaðan er
stutt til Reykjavíkur. Ég valdi hins
vegar síðasta kostinn, að fara alla
leið heim í Snæfellsbæ og á Hell-
issand. Ég hafði alltaf haldið sam-
bandi við fólk hér á meðan ég bjó í
Danmörku. Skyldfólk og vinir réðu
mér frá því að flytja aftur heim til
Íslands. Jafnvel nánustu ættingjar
höfðu miklar efasemdir og sögðu
við mig að þetta væri ekki nógu
gott hérna á Íslandi. Ég skil mjög
vel þau sjónarmið. Á hinn bóginn
var það svo ein besta vinkona mín
til margra ára hér heima á Íslandi
sem hvatti mig og studdi með ráð-
um og dáð við að snúa aftur heim.
Þegar ég var að vega þetta og meta
horfði ég meðal annars til þess að
það munar auðvitað um að velferð-
in úti er miklu betri en hér. Það
skiptir máli fyrir barnafólk. Í Dan-
mörku er öll tannlæknaþjónusta
fyrir börn til dæmis ókeypis til 18
ára aldurs. Þar er skólatannlækna-
kerfi, það er fylgst með tannheilsu
barnanna af tannlæknum í skólatím-
anum. Öll læknisþjónusta barnanna
kostar ekki neitt. Ég hugsa oft til
þess að eldri drengurinn minn fékk
skæða veirusýkingu þegar hann var
lítill og þurfti í mörg ár á læknis-
þjónustu að halda. Sá yngri veikt-
ist einnig og þurfti að vera nokkra
mánuði á sjúkrahúsi. Hefði maður
búið hér á Íslandi þá hefði maður
farið á hausinn út af kostnaðinum
en í Danmörku var allt greitt.“
Lærdómsrík dvöl
í Danmörku
Kolbrún bjó fyrstu fimm æviárin
á Patreksfirði. Síðan flutti fjölskylda
hennar til Hellissands þar sem hún
ólst upp. Síðar bjó hún í Ólafsvík
áður en leiðin lá út til Danmerkur.
„Ég og þáverandi maðurinn minn
fluttum út með tvö börn til Dan-
merkur árið 2003. Það var sérstak-
lega ég sem vildi flytja úr landi. Ég
hafði fengið nóg af lífsgæðakapp-
hlaupinu hér á Íslandi. Mér fannst
ég ekki hafa efni á að búa í þessu
þjóðfélagi þar sem fólk kepptist
um hver ætti flottara sjónvarp eða
í hvaða merkjafötum börnin færu
í á leikskólann. Ég fann mig ekki í
þessu. Þetta var ekki ég. Við áttum
hús og bíl í Ólafsvík en seldum allt
og fórum út með restina af okkar
dóti á tveimur vörubrettum,“ seg-
ir Kolbrún þar sem hún rekur sögu
sína.
Hún er reynslunni ríkari eftir
dvölina í Danaríki. „Við settumst
að í Árhúsum. Þar vann ég við þrif
til að byrja með og hafði áætlan-
ir um að fara í sjúkraliðanám. Það
hafði verið mælt með því við mig
því það var hægt að stunda nám-
ið og vera á fullum launum. Áður
en til þessa kom opnuðust þó aðr-
ir möguleikar. Ég fór að vinna hjá
skartgripasmið sem bjó í grennd við
okkur. Auk þess vann ég hjá póst-
þjónustunni í Danmörku og vann
síðan og stundaði nám í kjötiðnaði.
Síðan fékk ég þá hugmynd eftir að
hafa komið í heimsókn til Íslands
eftir sex ára búsetu erlendis að fara
að auglýsa landið í Danmörku. Fá
Dani til að ferðast hingað og skoða
landið. Augu mín höfðu opnast fyr-
ir fegurð þess þegar ég hafði búið
um árabil í Danmörku og sá fossinn
fyrir ofan Ólafsvík. Þá sá ég hann
allt í einu með augum útlendinga.
Ég hafði búið í efstu blokkinni í
Ólafsvík þegar ég átti heima þar og
með fossinn á bak við mig en aldrei
gefið honum neinn gaum. Danir
sem ég var með urðu mjög hrifin af
fossinum og þá skildi ég þetta. Ég
stofnaði fyrirtæki upp úr engu úti í
Danmörku og hóf að bóka ferðir til
Íslands. Það er til ennþá. Ég vann í
því með grafískum hönnuði úti sem
hjálpaði mér að byggja upp heima-
síðu og annað sem þurfti og starfaði
með mér í þessu. Þegar ég flutti svo
heim til Íslands þá tók hann við fyr-
irtækinu og rekur það enn.“
Kolbrún hefur þó ekki látið deig-
an síga í netmiðluninni. Hún held-
ur úti síðunni „Hugmyndabanki
Kollu“ á Facebook. Aðdáendur þar
eru alls sjö þúsund talsins og fjölg-
ar hratt.
Kostir og gallar
á báðum löndum
Kolbrún viðurkennir að það kunni
að hljóma undarlega að hún flytji
heim þegar allt sé farið að ganga
henni í haginn úti í Danmörku. „Já.
Ég hafði alla möguleika úti. Og jú,
ég fór á sínum tíma út til að kom-
ast burt frá þessu lífsgæðakapp-
hlaupi. Samt er það svo undarlegt
að nú þegar ég er snúin aftur þá
finnst mér, þrátt fyrir allt kreppu-
tal, að þetta kapphlaup sem ég vildi
komast frá á Íslandi sé hér enn á
fullu skriði. Það er líka að blásast
út þenslubóla í Danmörku með til-
heyrandi skuldasöfnun og öllu öðru
sem fylgir. Ég spyr mig hvort ég sé
tilbúin að fara í þennan pakka aftur?
Ég er komin á upphafspunktinn og
mæti á vissan hátt aftur því sem ég
vildi komast frá fyrir tíu árum. En
mig langaði til að geta farið út í búð
og þekkja sjötíu, áttatíu prósent af
fólkinu, fara út og labba og þekkja
þá sem ég sæi á ferli. Vera innan um
mitt fólk og veita börnunum mín-
um möguleika á því líka. Þess vegna
er ég komin heim.“
Ísland hefur sína kosti og galla,
alveg eins og Danmörk. „Mér finnst
ekkert dýrara að lifa á Íslandi. Auð-
vitað fer þetta eftir því hvernig mað-
ur hegðar sér og forgangsraðar. Ég
starfa í matvöruversluninni í Rifi og
fylgist því glöggt með vöruverði. Að
sjálfsögðu er auðveldara að kom-
ast í lágvöruverslanir í Danmörku
en mér finnst þetta ekki endilega
skipta sköpum. Annars finnst mér
Íslendingar lifa miklu óhollara en
Danir. Hér borðar fólk mikið af
kexi og drekkur gos með mat eða
borðar snakk. Í Danmörku er þetta
bara kannski einu sinni í viku. Þar
þekkist ekki að drekka gosdrykki
með matnum á þriðjudegi. Danir
lifa ekki svona. Danir eru líka mjög
skipulagðir. Þú ferð ekkert í kaffi í
heimahúsum þar nema það sé búið
að bóka það helst mörgum vikum
áður. Það vantar alla hvatvísi í Dan-
ina. En þeir hafa þó kennt mér það
að vera skipulögð. Ég er orðin hálf-
gert skipulagsfrík enda undirbjó
ég það vandlega þegar við fluttum
heim í sumar.“
Heimkoman hefur
gengið vel
Heimflutningurinn til Íslands gekk
vel þrátt fyrir allt. Fjölskyldan hef-
ur á stuttum tíma náð góðri fót-
festu heima á Hellissandi. Skömmu
eftir að Kolbrún kom heim hitti
hún gamlan vin frá árunum á Ís-
landi. „Hann heitir Guðjón Hrann-
ar Björnsson. Þegar ég bjó á Íslandi
áður þá höfðum við verið rétt mál-
kunnug þegar við störfuðum saman
í björgunarsveitinni hér. Nú þegar
við hittumst á ný rúmum tíu árum
seinna kolféllum við hvort fyrir
öðru og búum saman hér á Hell-
issandi í dag. Hann þarf stundum
að sætta sig við að búa á heimili
þar sem fólk grípur til dönskunnar.
Krakkarnir voru auðvitað altalandi
á dönsku þegar við fluttum heim.
Strákarnir tala enn dönsku í bland
við íslensku hér inni á heimilinu en
dóttirin, sem er elst, er mjög góð í
íslenskunni. Synirnir eru þó að ná
sífellt betri tökum á íslenskunni. Sá
yngri, Dominic Einar, talaði ekki
málið þegar við fluttum til Íslands
þó hann skildi það þegar talað var.
Báðir hafa tilhneigingu til að tala
dönsku við mig hér heima.“
Dominic Einar er í grunnskólan-
um á Hellissandi en eldri bróðirinn
Alexander Teitur sækir skóla í Ólafs-
vík. Særós Freyja sem er elst systk-
inanna stundar svo nám við Fjöl-
brautaskóla Snæfellinga í Grundar-
firði. Kolbrún segir að það sé hald-
ið mjög vel utan um börnin í grunn-
skólum Snæfellsbæjar. „Þeim leið-
ist ekki hér. Frelsið er miklu meira
hérna á Íslandi. Hér geta þau far-
ið út og leikið eða fengið vini sína í
heimsókn. Samfélagið hér er örugg-
ara. Ég þarf eiginlega sjálf að venja
mig af því að fylgjast með þeim eins
og ég gerði í Danmörku. Þau eru á
sama tíma í mjög góðu sambandi
við vini í sína í Danmörku. Nútíma
tölvutækni leyfir slíkt. Þau tala við
danska vini sína daglega.“
Kolbrún hefur sjálf náð að að-
lagast Íslandi á ný þó viðbrigð-
in séu vissulega mikil að skipta um
umhverfi frá Árhúsum til Hellis-
sands. „Ég er annar af tveimur um-
sjónarmönnum yfir unglingadeild-
inni í björgunarsveitinni. Ég var í
henni þegar ég bjó á Íslandi áður
og ákvað að ganga í hana aftur nú
þegar ég flytti heim. Svo gekk ég
Lionsklúbbinn. Það er oft svo mik-
il neikvæðni í fólki, það kvartar yfir
því að ekkert sé að gerast eða við að
vera, það vilji flytja og fara úr landi
og áfram má telja. Málið er bara að
það er fullt að gera hérna ef maður
bara vill. Hér er kvenfélag og Lions
fyrir konurnar, það er björgunar-
sveit, íþróttir og svo framvegis. Það
er allt til alls hér á svæðinu.“
mþh
Kolbrún Pálsdóttir starfar í versluninni og gistihúsinu Virkinu í Rifi. Í frístundum
heldur hún meðal annars úti mjög vinsælli síðu á Facebook sem ber heitið „Hug-
myndabanki Kollu“. Þar er sjón sögu ríkari.
Flutti heim á Hellissand eftir tíu ár í Danmörku
Kolbrún Pálsdóttir með börnum sínum heima á Hellissandi. Frá vinstri: Alexander Teitur Valdimarsson 12 ára, Kolbrún sem verður 34 ára 13. desember, Dominic Einar
Valdimarsson 8 ára og Særós Freyja Guðnadóttir 16 ára.