Læknablaðið - 15.12.2002, Blaðsíða 48

UMRÆÐA & FRÉTTIR / AF SJÓNARHÓLI STJÓRNAR LÍ
Hulda
Hjartardóttir
Höfundur er ritari stjórnar
Læknafélags íslands.
Sjónarmið þau er fram koma í
pistlunum Af sjónarhóli
stjórnar eru höfundar hverju
sinni og ber ekki að taka sem
samþykktir stjómar LÍ.
Það næðir um okkur læknana þessa dagana þrátt
fyrir hlýindin í lofti. Við virðumst eiga í baráttu alls
staðar. Heimilislæknar eru í baráttu vegna launa og
starfskjara og fá skammir fyrir að sinna ekki sjúkling-
unum. Unglæknar berjast fyrir sömu mannréttindum
og aðrir læknar hafa fengið í sambandi við vinnutíma
og hvfld. Verstu útreiðina í fjölmiðlum hafa þó sér-
fræðingar sem starfa á sjálfstætt reknum stofum feng-
ið. Við erum sögð sækja okkur fé í vasa Trygginga-
stofnunar og sólunda fé skattborgaranna. í fjölmiðl-
um hefur fréttaflutningur verið á þá leið að við séum
ekkert annað en fégráðugir peningapúkar og líklega
bara til óþurftar. Það er lítið talað um það að eftir-
spurn eftir viðtölum hjá sérfræðingum er oft á tíðum
miklu meiri en framboðið og stöðugur þrýstingur frá
almenningi um meiri þjónustu. Allir hafa þó heyrt
um skortinn á heimilislæknum og það hve erfitt sé að
komast að hjá þeim en einhvern veginn er alltaf látið
í veðri vaka að það sé heimilislæknum að kenna en
ekki á ábyrgð heilbrigðisyfirvalda.
Sjúkrahússtjórnendum finnst sér líka vera ógnað
af sérfræðingum í stofuvinnu og að við séum í sam-
keppni við þá. Það er erfitt að skilja hvers vegna þeim
finnst þetta. Flestir þeir sérfræðingar sem vinna á
sjúkrahúsunum eru aðeins með sjálfstæðan stofu-
rekstur lítinn hluta af sínum heildarvinnutíma, gjarn-
an 20%. Meirihluta vinnutímans erum við hins vegar
í vinnu á sjúkrahúsunum. Erum við að gera það sama
á stofunum og við gerum á sjúkrahúsinu? Nei að
sjálfsögðu ekki, við erum ekki að reka lítil sjúkrahús
úti í bæ. Við erum þar með göngudeildarþjónustu
sem fyrirfinnst varla á sjúkrahúsunum. Á Landspít-
ala er ekki pláss fyrir hana og ekki vilji til að reka
slíka þjónustu eins og er. Það er nauðsynlegt í nær öll-
um sérgreinum að geta hitt sjúklinga á göngudeild.
Það er óeðlilegt að sérfræðingar vinni eingöngu við
að sinna sjúklingum inniliggjandi á deildum, hvort
sem það er til lyfjameðferðar eða skurðaðgerða, og
geti ekki stundað þessa sömu sjúklinga áður og eftir
að þeir útskrifast. Einnig er það hluti af vinnu í hverri
sérgrein að lækna fólk án innlagnar á sjúkrahús og
flestir sérfræðingar vilja halda áfram að vinna slíka
vinnu þó þeir vilji líka geta haft aðstöðu til að sinna
veikara fólki inni á sjúkrahúsum. Þetta skapar fjöl-
breytni í starfinu og ánægju hjá lækninum. Stjórnend-
ur sjúkrahúsanna ættu líka að staldra við og skoða
betur ofan í kjölinn hvað ræður því að sérfræðingar
eru óánægðir með að vinna eingöngu á sjúkrahúsum.
Það er oftast mikill erill á stóru sjúkrahúsi. Læknarnir
stýra ekki nema að litlu leyti hve mikið vinnuálagið
er og það er síbreytilegt. í sjálfstæðum rekstri er
vinnutíminn ákvarðaður af lækninum, álagið er einn-
ig ákvarðað af lækninum og truflanir eru litlar. Lækn-
irinn ræður sjálfur umhverfinu og hversu ört er bók-
að. Hann stundar lækningar og gefur ráð án þess að
vera stýrt af neinu öðru en sinni bestu læknisfræði-
legu þekkingu. Þar ráða engin önnur sjónarmið. Ef
stjórnendum sjúkrahúsanna finnst við vera í sam-
keppni við þá verða þeir að huga að því að gera starf-
ið meira aðlaðandi inni á sjúkrahúsunum, ekki bara
horfa á launaþáttinn. Með starfinu er átt við tíma, að-
stöðu og sjálfdæmi. Það er óásættanlegt eftir 15 ára
nám að hafa lítið sem ekkert um það að segja hvernig
störfum manns er háttað.
Þetta er meðal annars það sem heimilislæknar eru
að berjast fyrir. Það skiptir máli að vera viðurkennd-
ur sem sérfræðingur, geta ráðið sér sjálfur og hvernig
maður vill stunda sína sjúklinga. Það er ekki greiðslu-
fyrirkomulagið sem skiptir mestu máli heldur þetta
sjálfstæði sem heilbrigðisyfirvöld virðast eiga erfitt
með að skilja.
Það sem vill gjarnan gleymast í allri þessari um-
ræðu er miðpunkturinn sjálfur, sjúklingurinn og
hveijir hans hagsmunir séu. Það er ekki oft spurt
hvernig fólk vilji hafa heilbrigðisþjónustuna. Það sem
við vitum hins vegar er að fólk er afskaplega þakklátt
fyrir þann tíma sem maður gefur því og vill gjarnan
halda áfram að leita til læknis sem það treystir. Það
sama gildir um okkur öll og þarf ekki einu sinni veik-
indi til að fólk leiti aftur á sama staðinn. Flestir
þekkja það hjá sjálfum sér að þeir vilja helst fara til
sama rakarans eða hárgreiðslukonunnar ef þeir eru
farnir að þekkja þau að góðu einu og treysta þeim til
að gera vel. Það er því nauðsynlegt að geta fylgt sjúk-
lingunum sínum eftir innan og utan sjúkrahússins og
nýtt það traust sem sjúklingurinn ber til manns til að
hjálpa honum að ná bata. Það sama á við um heimil-
islækna, sjúklingum er illa við að skipta um lækni sem
það treystir og heimilislæknunum finnst slæmt að
geta ekki sinnt sjúklingunum sínum eins og þeir vilja.
Það er því alveg öruggt mál að uppsagnir heimilis-
lækna undanfarið voru ekki auðveldar fyrir þá frekar
en sjúklingana. Uppsagnirnar byggjast á langvarandi
óánægju með starfskjörin. Ábyrgðin er heilbrigðis-
yfirvalda að setja sig inn í aðstæður heimilislækna og
sýna vilja til að endurskoða afstöðu sína í launamál-
um þeirra til að skapa svigrúm fyrir heimilislækna svo
að þeir geti unnið á þann hátt sem þeim þykir réttast-
ur. Læknir sem hefur á tilfinningunni að hann geti
ráðið þessum þáttum er sáttur og ánægður og getur
sinnt sínu starfi, að lækna sjúklinga, eins og best verð-
ur á kosið. Hann á eftir að þjóna samfélaginu vel og
lengi og sjúklingamir geta verið öruggir með ára-
langa þjónustu.
924 Læknablaðið 2002/88