Læknablaðið - 15.12.2002, Blaðsíða 53

UMRÆÐA & FRÉTTIR / TÆPITUNGULAUST
Bréf til Arna Kristinssonar
Opið svar við bréfi kolleganna í „Þjónustumiðstöð rannsóknarverkefna"
Kollegar góðir!
Þakka ykkur fyrir bréfið og allt gamalt og gott bæði
fyrr og síðar. Ég er vanur að svara bréfum, ekki síst
þegar um er að ræða jafn ágætt og merkilegt bréf og
þetta. Hitt hlýtur ykkur að vera ljóst að ég mun ekki
hlýða kallinu og bað símastúlku í fyrirtækinu ykkar
og íslenskrar erfðagreiningar (ÍE), „Þjónustumið-
stöð rannsóknarverkefna", að senda mér ekki fleiri
bréf. Ég vil í fyrsta lagi ekki láta bendla nafnið mitt
við IE enda hef ég löngu sagt mig úr gagnagrunnin-
um, blessuð sé minning hans. I öðru lagi verð ég að
játa fyrir ykkur og öðrum kembileitarmönnum að ég
hef takmarkaða trú á slíkri leit. Munurinn á þeim og
fjárleitum er sá að í fjárleitum er leitað á afmörkuð-
um landssvæðum að tiltölulega ákveðnum, mörkuð-
um fjölda fjár sem er fé og lítur út eins og fé, en í gena-
kembileitum er verið að leita á óendanlegu svæði að
óendanlegum fjölda einhvers sem ekki er vitað hvort
er fé eða eitthvað annað.
Ég fæ að vissu leyti skilið að jafn vel gefnir menn
og þið létuð blekkjast af Kára í upphafi, en erfiðara
er að skilja að nú þegar genabólan er sprungin og
tætlurnar liggja á víð og dreif um lækningaheiminn,
þar á meðal litla heiminn okkar, skulið þið, svo ágæt-
ir fræðimenn í læknisfræði, vera reiðubúnir að reyna
að tjasla tætlunum saman, fyrir hvað og hvern? Ég
held að læknastéttin sé á villigötum í leit sinni að fjöl-
genasjúkdómum og svo í kembileitum að forstigum
sjúkdóma. Því miður sýnist mér að afraksturinn sé
ekki sérlega mikill og að óhjákvæmilegir fylgikvillar,
líkamlegir og félagslegir, geti orðið verri en það sem
átti að fyrirbyggja, en auðvitað skapa þessar aðgerðir
læknastéttinni hróður og eitthvað í aðra hönd.
Ég vona að þið gefið mér það til sakir elli og þar
af leiðandi byrjandi elliglapa þó mér finnist á stund-
um ég vera staddur í vísindaskáldsögu. Því langar mig
að ljúka þessu tilskrifi með dæmi um hugsanlegan
framgang mála í framtíðinni eins og hann kemur mér
fyrir mínar gömlu sjónir.
Fyrir um það bil þrem vikum fæddist hraust og
fallegt sveinbarn á fæðingardeild Landspítalans. For-
eldramir eru bæði hraust ungmenni á þrítugsaldri. Af
móðurforeldrum piltsins er það að segja að móðirin
er Hkamlega hraust en þjáðist af þunglyndisköstum í
æsku. Faðirinn hefur slitgigt í hnjám en er að öðru
leyti hraustur. Af föðurforeldrum piltsins hefur afinn
krabbamein í blöðruhálskirtli og amman hefur haft
iktsýki, afabróðir piltsins hafði sykursýki en var auk
þess alltof feitur stórdrykkjumaður. Ömmubróðir dó
úr magakrabba en hafði Kka hjartabilun. Móður-
amma piltsins hefur geðklofa, móðurömmusystir hef-
ur háþrýsting og asma og önnur móðurömmusystir
dó úr brjóstakrabbameini. Móðurafi hefur langvinna
hjartabilun og tveir móðurafabræður dóu úr krabba-
meini í blöðruhálskirtli. Móðurömmubróðir hafði
sykursýki og framdi sjálfsmorð. Svona í lokin má geta
þess að langalangalangafi dó úr Alzheimer. Látum
þetta nægja en eflaust mætti finna fleiri sjúkdóma í
ættinni ef vel er leitað. Gerum ráð fyrir að innan ára-
tugs verði hægt að búa til genakort fyrir einstaklinga.
Foreldrar drengsins vilji undirbúa framtíð hans af
kostgæfni og láti því gera kort fyrir hann svo hægt sé
að fyrirbyggja væntanlega sjúkdóma og finna strax lyf
sem kunna að hæfa ákveðnum þáttum í genaflórunni.
Sjálfsagt vill faðirinn kaupa líftryggingu handa
syninum en þá vill tryggingaragentinn fá að skoða
genakortið. Þá eru umhverfisþættirnir eftir, en án efa
verða einhveijir til að kortleggja þá í framtíðinni og
þá má tengja umhverfisþáttakortið, genakortið og
ættartöluna saman í gagnagrunni sem yrði í vörslu
þjóðhöfðingja á borð við Davíð Oddsson framtíðar-
innar og í einkaeign Kára Stefánssonar og deCODE
framtíðarinnar. Ég sé fram á blómatíð íslendinga, en
hlýt þó að vera þakklátur fyrir að verða þá undir
grænu torfunni sem mun, hvað sem kembileitum
líður, hylja okkur öll að lokum.
Árni Björnsson
Með vinar- og kollegialkveðju
Árni Björnsson
Arshátíð LR verður
haldin 18. janúar
Læknablaðið 2002/88 929
L