Læknablaðið - 15.07.2003, Blaðsíða 53

UMRÆÐA & FRÉTTIR / ÚRSKURÐUR SIÐANEFNDAR LÍ
O tempora! O mores!
Þegar Ég var barn á Siglufirði rifti maður nokkur
munnlegum húsaleigusamningi við föður minn með
þessum orðum: „Góði maður. Veiztu ekki að það
sem tveir menn hafa talað saman er sama og ósagt?“
Því minnist ég þessa að um síðastliðin áramót var
loks kveðinn upp dómur í Siðanefnd (ad hoc)
Læknafélags íslands í kærumáli rnínu gegn Kára
Stefánssyni. Þá hafði það tekið nærri þrjú ár að fá
málið til lykta leitt. Læknablaðið (tbl. 4/2003) hefur
birt niðurstöðu Siðanefndar sem er að Kári skuli
vera sýkn af kröfum mínum í máli þessu. I niður-
stöðu Siðanefndar segir m.a: „Verður hér að vísa til
þess að hin meintu ummæli eru samkvæmt kröfugerð
sóknaraðila einungis rakin efnislega en ekki skýrlega
tilgreint og afmarkað hver þau ummæli voru, eins og
almennt er gerð krafa um, sbr. dóm Hæstaréttar í
málinu nr. 505/2002, sem kveðinn var upp 18. nóvem-
ber sl.“
Við Kári höfum einungis einu sinni ræðzt við eftir
að frumvarp til laga um miðlægan gagnagrunn á heil-
brigðissviði var lagt fram skömmu fyrir páska 1998.
Það var laugardagsmorguninn 11. júlí 1998, en þá
hringdi Kári til mín. Hann byrjaði á að hæla mér fyrir
grein sem birzt hafði þá um morguninn í Morgun-
blaðinu. Hún nefnist „Virðing Alþingis“ og er fyrsta
grein mín um Gagnagrunnsmálið (það má nálgast
hana og síðari greinar á www.mannvernd.is). Því
næst bað Kári mig að hitta sig. Þetta hefði orðið fyrsti
einkafundur okkar Kára sem þó höfum þekkzt í
rúma þrjá áratugi frá því að við vorum samstúdentar
í læknadeild Háskóla íslands. Ég afþakkaði boð hans
en hvatti hann til að svara gagnrýni minni á opinber-
um vettvangi enda stæðu honum allir fjölmiðlar opn-
ir. Kári gerði annað.
„Tveggja manna tal“
Þetta kærumál snýst um lygar sem Kári Stefánsson
viðhafði um mig á fundi samningamanna Islenskrar
erfðagreiningar og Læknafélags Islands 23. febrúar
2000. Þar sagði hann meðal annars að ég væri að
ónáða sig með símhringingum á kvöldin og um helg-
ar og lýsti andlegu ástandi mínu. Mér bárust fréttir af
þessu og sagði fjölskyldu minni. Viðbrögð eiginkonu
minnar voru þau að skrifa samstundis bréf til stjórnar
Læknafélags íslands. Þar fór hún fram á að Kára yrði
gert að endurtaka ummælin í áheyrn okkar og þeirra
sem á hlýddu á fundinum, draga þau til baka og biðj-
ast afsökunar. Hver urðu viðbrögð stjórnar Læknafé-
lags íslands? í fyrstu þau að skrifa eiginkonu minni
og lýsa yfir að enginn efi væri meðal stjórnarinnar um
frásögn hennar. Viku síðar barst henni annað bréf um
að málið væri stjórninni óviðkomandi þar eð um
tveggja manna tal hefði verið að ræða.
Það hlýtur að verða öllum umhugsunarefni hvern-
ig stjórn Læknafélags Islands gat lagzt svo lágt að
bjóða eiginkonu minni upp á aðra eins framkomu.
Að minnsta kosti fjórir fundarmenn hlýddu orðlausir
á frásögn Kára, eins og einn fundarmanna, Jón Snæ-
dal varaformaður Læknafélags íslands og nú formað-
ur siðanefndar Alþjóða læknasamtakanna, skýrði
mér frá. Ummælin voru auk þess ítarlega rædd á
þremur fundum stjórnarmanna í Læknafélagi íslands
eins og fram kemur í síðara bréfi formanns Læknafé-
lags íslands, Sigurbjörns Sveinssonar, 22. mars 2000
til eiginkonu minnar. Með þessari ótrúlegu fram-
komu stjórnar Læknafélagsins var lagður hornsteinn
að sýknu Kára.
Siðanefnd Læknafélags íslands undir forsæti All-
ans V. Magnússonar héraðsdómara bætti svo um bet-
ur þegar ég afréð að kæra Kára fyrir nefndinni í júní
2000. Eftir rúmlega tíu (sic!) mánaða yfirlegu ákvað
Siðanefndin að fara í hjólför stjórnar Læknafélagsins
og vísaði málinu frá án efnislegrar meðferðar. Með
svokölluðum úrskurði Siðanefndar fylgdi bréf þar
sem Allan V. Magnússon benti rnér á að ég gæti skot-
ið úrskurði nefndarinnar til Gerðardóms enda yrði
ég að gera það innan fjögurra vikna. Málið fór því
strax til Gerðardóms sem gerði alvarlegar athuga-
semdir við vinnubrögð Siðanefndar. Gerðardómur
ómerkti úrskurð Siðanefndar og lagði fyrir nefndina
að taka málið til efnislegrar úrlausnar. Næst afrekaði
Siðanefndin það að segja sig frá málinu, að sögn All-
ans vegna anna nefndarmanna. Þetta afrek tókst
nefndinni að vinna á aðeins fimm vikum. Stjórn
Læknafélags íslands varð því að skipa nýja Siðanefnd
(ad hoc). Tíminn, sá dyggi þjónn sá um afganginn.
Málinu lauk loks á gamlársdag 2002 með sýknu Kára.
Nokkrum klukkustundum síðar flutti Davíð Odds-
son forsætisráðherra landsmönnum árlegan boðskap
sinn og sagði: „Furðu margir segja hálfsatt eða ósatt
og virðast ekki leiða hugann eina örskotsstund að
heiðri sínum og orðstír og það sem lakara er, enginn
hermir framkomuna upp á viðkomandi og ótrúlega
mörgum er sama. Menn yppta öxlum og láta kyrrt
liggja. Slíkt kann að standast skamma hríð en verður
þjóðarböl þegar til lengdar !ætur.“
Jóhann
Tómasson
Höfundur er heimilislæknir.
Læknablaðið 2003/89 609