Læknablaðið - 15.07.2003, Blaðsíða 29

FRÆÐIGREINAR / BEINÞETTNI KVENNA
Beinþéttni og líkamsáreynsla
70 ára reykvískra kvenna
Sigríður Lára
Guðmundsdóttir1
ÍÞRÓTTAFRÆÐINGUR
Díana Óskarsdóttir2
GEISLAFRÆÐINGUR
Gunnar
Sigurðsson1,2
SÉRFRÆÐINGUR í INNKIRTLA-
OG EFNASKIPTASJÚKDÓMUM
'Innkirtla og efnaskiptasjúk-
dómadeild Landspítala, :Bein-
þéttnimælistofa Landspítala.
Fyrirspumir og bréfaskriftir:
Sigríöur Lára Guðmunds-
dóttir, Innkirtla- og efna-
skiptasjúkdómadeild
Landspítala Fossvogi,
108 Reykjavík.
sigrlara@lcmdspitali. is
Lykilorð: beinþéttni, þjálfun,
vinnuálag, aldraðir.
Ágrip
Tilgangur: Almennt er talið að líkamleg áreynsla sé
jákvæð fyrir beinþéttni. Sýnt hefur verið fram á að af-
reksíþróttafólk hefur hærri beinþéttni en viðmiðun-
arhópar en erfitt hefur reynst að sýna fram á slíkt
samhengi hjá almenningi. Þversniösrannsóknir á sam-
bandi líkamsáreynslu og beinþéttni hjá konum eftir
tíðahvörf hafa gefið misvísandi niðurstöður. I flestum
tilfellum hefur aldursbil úrtaka verið nokkuð breitt.
Fáar rannsóknir hafa beinst sérstaklega að þessu
sambandi hjá eldri konum, þeim hópi sem er í mestri
áhættu fyrir beinþynningu og lítið er vitað um hvort
og þá hvers konar áreynsla hefur jákvæð áhrif á bein-
þéttni hjá þessum konum. Tilgangur þessarar rann-
sóknar var að kanna fylgni beinþéttni við líkamlega
áreynslu í frístundum og líkamlegt álag í vinnu hjá 70
ára reykvískum konum.
Efniviður og aðferðir: 248 sjötugar konur, allar bú-
settar í Reykjavík, voru rannsakaðar. Beinþéttni í
lendhrygg, nærenda lærleggs, lærleggshálsi og heild-
arbeinagrind var mæld með DEXA (dual energy X-
ray absorptiometry, tvíorkudofnunarmæling) og kon-
umar svömðu spumingum um heilsufar og líkamlega
ENGLISH SUMMARY
Guömundsdóttir SL, Óskarsdóttir D, Sigurðsson G
Bone mineral density and physical activity
in 70-year-old lcelandic women
Læknablaðið 2003; 89: 585-93
Objective: It is generally believed that exercise positively
influences bone mineral density (BMD). Athletes have been
found to have higher BMD than controls but it has proven
difficult to reproduce these findings in the general
population. Results from cross-sectional studies on the
relationship between exercise and BMD in postmeno-
pausal women have been contradictory. In most studies
the age range of subjects has been quite large. Few
studies have concentrated on this relationship in elderly
women, the largest risk group for osteoporosis and little is
known if, and in that case what kind of, exercise has
positive effects on BMD in these women. The purpose of
this study was to examine the relation of BMD to exercise
and current and lifetime occupational activity in 70-year-
old lcelandic women.
Material and methods: 248 women, all inhabitants in
Reykjavik were investigated. BMD in the lumbar spine,
femoral neck, total hip and total body was measured with
dual energy X-ray absorptiometry (DXA) and the women
filled out a questionnaire regarding general health issues,
leisure time and occupational activity. Questions included
number of leisure walks per week, frequency of other
áreynslu. Spurt var um fjölda gönguferða á viku, tíðni
annarra æfinga og reynt að meta ákafa æfinganna.
Líkamlegt álag í vinnu var metið fyrir aldursbilin 20-
29 ára, 30-44 ára, 45-65 ára og núverandi álag. Notaðir
voru fjórir álagsflokkar, frá „aðallega kyrr“ til „erfið-
isvinna með göngu“.
Niðurstöður: Ekkert samband fannst milli fjölda
gönguferða og beinþéttni. Marktæk jákvæð fylgni var
milli fjölda annarra æfinga en gönguferða á viku og
beinþéttni í heildarbeinagrind (p=0,008, p=0,01) en
ekki við nærenda lærleggs (p=0,09), lærleggsháls
(p=0,15) eða lendhrygg (p=0,07). Marktæk neikvæð
fylgni var milli fjölda gönguferða og hæðartaps frá 25
ára aldri (r=-0,211, p=0,001). Ekki fundust marktæk
tengsl milli líkamlegs álags í vinnu og beinþéttni.
Ályktanir: Niðurstöður benda til þess að ávinningur
geti verið af líkamlegri áreynslu fyrir beinþéttni hjá
eldri konum. Ekki er útlit fyrir að gönguferðir veiti
nægilegt áreiti en svo virðist sem fjöldi annarra æfinga
á viku sé jákvætt tengdur beinþéttni lendhryggs og
heildarbeinagrindar. Þörf er á að framkvæma saman-
burðarrannsókn á slembiúrtaki í þessum aldurshópi.
exercises and an attempt was made to estimate the
intensity of the activities. Occupational activity was
evaluated at ages 20-29 years, 30-44 years, 45-65 years
as well as currently, and defined in four grades, from
„mostly sedentary" to „hard work including walking“.
Results: No relationship was found between number of
walks and BMD. Significant positive correlation was found
between number of other exercise sessions per week and
total body BMD (p=0.008, p=0.01), but not total hip
(p=0.09), femoral neck (p=0.15) or lumbar spine (p=0.07).
Significant negative correlation was found between
number of leisure walks and height loss from the age of 25
years (r=-0.211, p=0.001). No significant relationship was
found between occupational activity and BMD.
Conclusion: Results indicate that leisure time exercise can
bring on some bone density benefits for elderly women.
Leisure walking alone may not provide high enough stimuli
to influence BMD but increasing number of other exercise
sessions per week has positive relations to total body and
possibly total hip and lumbar spine BMD. A randomized
controlled study on the relationship between exercise and
BMD in this age group should be conducted.
Keywords: bone density, exercise, occupational activity,
elderly.
Correspondence: Sigríður Lára Guðmundsdóttir,
sigrlara @landspitali. is
Læknablaðið 2003/89 585