Læknablaðið - 15.07.2003, Blaðsíða 59

UMRÆÐA & FRÉTTIR / ALÞJÓÐLEG HEILBRIGÐISMÁL
mjög áþekk vandamál að etja jafnt í vestri sem
austri, svo sem geðraskanir og sjálfsvíg. A hinn
bóginn hefur verið mikil aukning á asma meðal
barna í Vestur-Evrópu en ekki í austurhlutanum.
Ein tilgátan er sú að aukið hreinlæti valdi því að
ekki skapist sama ónæmi gegn alls kyns sýklum.
Við sjáum líka að átraskanir og aðrir fylgikvillar
neyslusamfélagsins eru meiri í vesturhlutanum en
vitum að þeir munu einnig aukast í austurhlutan-
um þegar neyslusamfélagið heldur innreið sína
þar fyrir alvöru.
Það sem við viljum gera er að vekja athygli
ráðamanna á nauðsyn þess að takast á við heil-
brigðisvandamál barna og ungmenna af meiri
áhuga. Við erurn dálítið upptekin við að sinna
sjúkdómum gamla fólksins. Eitt þeirra verkefna
sem beinist að yngstu kynslóðinni er það sem við
köllum Health Promoting Schools og hefur teygt
anga sína til Islands. Þetta er tíu ára gamalt verk-
efni sem byggist á því að skólinn láti sér ekki
nægja að halda uppi almennri fræðslu um áfengi,
fíkniefni, tóbak, kynlíf og kynsjúkdóma heldur að
þessi umfjöllun sé samþætt inn í allt skólastarfið.
Með því móti er hægt að tengja þessi mál við
heilsu og heilbrigði og styrkja ábyrgð nemenda á
eigin heilsu."
Ný og spennandi stofnun
í framhaldi af þessu beindist talið að ofneyslu-
vanda íbúa Vestur-Evrópu og nauðsyn þess að
haldið sé uppi öflugri fræðslu og forvörnum gegn
offitu. Guðjón sagði að umræðan hefði að undan-
förnu beinst að næringunni sem markaðsvöru og
hvernig neysluvenjur fólks eru að breytast. Þaðan
var stutt í nýja hlutverkið hans sem er að vera for-
stjóri Lýðheilsustöðvar íslands.
„Eg er spenntur að heyra betur hvaða hug-
myndir menn hafa um uppbyggingu stofnunarinn-
ar og hvaða metnaður er að baki henni. Þarna eiga
að sameinast fjögur ráð á sviði forvarna en svo
getur ráðherra með reglugerðarbreytingu aukið
verkefni stofnunarinnar ef áhugi er fyrir því. Þar
mætti til dæmis hugsa sér að efla forvarnir gegn
offitu og fræðslu um hreyfingu og hollt mataræði.
Annar málaflokkur er ofbeldi sem er vaxandi
vandamál og ekki bara tengt áfengi og fíkniefn-
um. Geðrækt er enn eitt málið sem nú er á könnu
landlæknis en mætti alveg hugsa sér að heyrði
undir Lýðheilsustöð.
Það eru líka margir möguleikar í samþættingu
þeirrar starfsemi sem fram hefur farið á vegum
ráðanna fjögurra. Til dæmis má nefna Manneld-
Hlutverk Lýðheílsustöðvar
Úr 3. grein laga um Lýðheilsustöð íslands:
Hlutverk stöðvarinnar er að efla lýðheilsustarf og samræma það, annast
fræðslu til almennings um heilbrigði og heilsueflingu í samstarfi og sam-
vinnu við landlækni og aðra eftir því sem við á og styðja starfsemi stofn-
ana og frjálsra félagasamtaka til eflingar lýðheilsu. Lýðheilsustöð skal
vera stjórnvöldum til ráðgjafar um stefnumótun á sviði lýðheilsu. For-
gangsröðun verkefna skal vera í samræmi við heilbrigðisáætlun. Stöðin
fylgist með árangri af lýðheilsustarfi og stuðlar að rannsóknum á sviði
lýðheilsu í samvinnu við landlækni og mennta- og rannsóknastofnanir.
Helstu verkefni Lýðheilsustöðvar eru:
a. að efla lýðheilsustarf í samvinnu við aðra sem að þeim málum
starfa,
b. að annast áfengis- og vímuvarnir, manneldi, slysavarnir, tób-
aksvarnir og önnur forvarna- og heilsueflingarverkefni á veg-
um ríkisins,
c. að fylgjast með og koma á framfæri nýrri þekkingu og reynslu
sem að gagni mætti koma í lýðheilsustarfi,
d. að meta reglulega árangur af lýðheilsustarfi og bera hann sam-
an við sett markmið,
e. að efla þekkingu og færni þeirra sem starfa að eflingu lýð-
heilsu,
f. að miðla upplýsingum og fræðslu til landsmanna og einstakra
hópa í samfélaginu, eftir því sem við á, í samvinnu við land-
lækni og aðra,
g. að stuðla að eflingu kennslu og rannsókna á sviði lýðheilsu og
samstarfi við háskóla og aðrar menntastofnanir,
h. að beina tillögum til stjórnvalda um aðgerðir til að efla lýð-
heilsu og forgangsröðun verkefna.
isráð sem veitir leiðbeiningar um gott mataræði.
Þær mætti tengja ráðgjöf um hreyfingu, um áfeng-
isneyslu og svo framvegis og ná þannig fram heild-
stæðari og virkari ráðgjöf um heilbrigðan lífsstíl.
Það eru því ýmis verkefni sem hin nýja stofnun
gæti tekið að sér en um þetta er erfitt að segja fyrr
en hún er komin á laggirnar og byrjuð að starfa,“
segir Guðjón.
Hann bætir því við að vissulega togist á í honum
áhuginn á þessari nýju stöðu og metnaður til þess
að halda áfram hjá WHO. Þar er hann í meiri
valda- og áhrifastöðu en nokkur Islendingur hefur
komist í áður á sviði heilbrigðismála sem er að
sjálfsögðu mikill heiður fyrir hann og ísland. Tím-
inn verður svo að leiða í ljós hvernig rætist úr ný-
græðingnum Lýðheilsustöð íslands.
Læknablaðið 2003/89 615