Læknablaðið - 15.07.2003, Blaðsíða 19

FRÆÐIGREINAR / LITLIR FYRIRBURAR
Litlir fyrirburar á íslandi.
Heilsufar og þroski
Ingibjörg
Georgsdóttir1
SÉRFRÆÐINGUR
í BARNALÆKNINGUM
OG NÝBURALÆKNINGUM
Evald Sæmundsen2
SÁLFRÆÐINGUR, SÉRFRÆÐ-
INGUR í FÖTLUNUM
Ingibjörg
Símonardóttir5
TALMEINAFRÆÐINGUR
Jónas G.
Halldórsson2
SÁLFRÆÐINGUR, SÉRFRÆÐ-
INGUR í TAUGASÁLFRÆÐI
OG FÖTLUNUM
Snæfríður Þ. Egilson'
IÐJUÞJÁLFI
Þóra Leósdóttir2
IÐJUÞJÁLFI
Brynhildur
Ingvarsdóttir5
SÉRFRÆÐINGUR
f AUGNLÆKNINGUM
Einar Sindrason6
SÉRFRÆÐINGUR f HÁLS-,
NEF- OG EYRNALÆKNINGUM
Atli Dagbjartsson7,8
SÉRFRÆÐINGUR
í BARNALÆKNINGUM
OG NÝBURALÆKNINGUM
'Tryggingastofnun ríkisins,
2Greiningar- og ráðgjafarstöð
ríkisins, 3Garðabær, fræðslu-
og menningarsvið, 4Heilbrigð-
isdeild Háskólans á Akureyri,
5Augndeild Landspítala
Hringbraut, hHeyrnar- og
talmeinastöð íslands, 7Bama-
spítala Hringsins, 8Læknadeild
Háskóla íslands.
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Ingibjörg Georgsdóttir,
Tryggingastofnun ríkisins,
Laugavegi 114,150 Reykjavík.
ingibjge@tr.is
Lykilorð: litlir fyrirburar,
heilsufar, þroski,
langtímahorfur, fötlun.
Ágrip
Inngangur: Lífslíkur lítilla fyrirbura með fæðingar-
þyngd <1000 g hafa aukist verulega hin síðari ár eink-
um eftir að notkun lungnablöðruseytis (surfactants)
við glærhimnusjúkdómi (Hyalin Membrane Disease/
HMD) varð almenn. Hluti þessara barna glímir við
langvinn og alvarleg heilsuvandamál. Tilgangur rann-
sóknarinnar „Fyrirburar - langtímaeftirlit með heilsu
og þroska“ var að varpa ljósi á lífslíkur, heilsufar,
þroska og langtímahorfur lítilla fyrirbura á íslandi í
samanburði við fullburða jafnaldra og fjallar þessi
hluti hennar um heilsufar, þroska og fötlun.
Efniviður og aðferðir: Aflað var upplýsinga úr tölvu-
skrá Fæðingarskráningar Ríkisspítala um fæðingar
lítilla fyrirbura sem vógu 500-999 g og fæddust á
tveimur tímabilum, 1982-90 og 1991-95, fyrir og eftir
að notkun lungnablöðruseytis varð almenn. Leitað
var að upplýsingum varðandi meðgöngu, fæðingu,
sjúkdóma á nýburatíma og síðari heilsufarsvandamál
í sjúkraskrám. Fyrirburar áranna 1991-95 og jafn-
aldra samanburðarbörn tóku þátt í framskyggnri
rannsókn á heilsu og þroska. Börnin komu til skoð-
unar við rúmlega fimm ára aldur á árunum 1996-2001
og gengust undir þroskamælingar. Við úrvinnslu var
annars vegar gerður samanburður á fyrirburahópun-
um tveimur og hins vegar samanburður á fyrirburum
og samanburðarbörnum áranna 1991-95.
Niðurstöður: Á árunum 1982-90 lifðu 22% af lifandi
fæddum litlum fyrirburum við 5 ára aldur og 52% á
seinna tímabilinu 1991-95. Á báðunt tímabilum feng-
ust svipaðar upplýsingar um fyrirburamæður, með-
göngu og fæðingu lítilla fyrirbura. Marktækur munur
var hvað varðar hærri aldur mæðra (p=0,02) og fjölda
fæðinga með keisaraskurði á seinna tímabilinu
(p=0,02). Ekki var marktækur munur milli fyrirbura-
hópanna hvað varðar kyn, fæðingarþyngd eða sjúk-
dóma á nýburatíma. Samanburður milli 35 fyrirbura
ENGLISH SUMMARY
Georgsdóttir I, Sæmundsen E, Símonardóttir I,
Halldórsson JG, Egilson SÞ, Leósdóttir Þ,
Ingvarsdóttir B, Sindrason E, Dagbjartsson A
Extremely Low Birthweight Infants in lceland.
Health and development
Læknablaðið 2003; 89: 575-81
Objective: Survival of extremely low birthweight infants
(BW<1 OOOg) in lceland has increased in recent years,
especially since the availability of surfactant therapy for
Respiratory Distress Syndrome of Prematurity. This study
was part of a geographically defined national study on
survival, health, development and longterm outcome of
extremely low birthweight (ELBW) infants in lceland
focusing on health, development and disabilities with
reference to a control group.
Material and methods: Information from the National Birth
Registry on births in lceland of ELBW infants weighing
500-999g was collected in two periods 1982-90 and 1991-
95, before and after surfactant therapy became available.
Information on pregnancy, birth, diseases in the newborn
period and later health problems was collected from hos-
pital records. The ELBW infants born in 1991-95 and
matched control children were enrolled to a prospective
study on longterm health and development. The children
undervent medical examinations and developmental test-
ing at 5 years of age in 1996-2001. Comparison was made
between the two groups of ELBW infants and between
ELBW infants and control children born in 1991-95.
Results: In 1982-90 the longterm survival of ELBW infants
at 5 years of age was 22% and 52% in 1991-95. In both
periods 1982-90 and 1991 -95 similar data was found on
ELBW infants regarding mothers health, pregnancy, birth
and neonatal period. Difference was found in maternal age
being significantly higher (p=0.02) and significally more
deliveries by cesarian section (p=0.02) in the latter period.
The two groups of ELBW infants were similar regarding
sex, birthweight and diseases in the newborn period.
Comparison between 35 ELBW infants and 55 control
children born 1991-95 showed that significantly more
mothers of ELBW children smoked during pregnancy
(p=0.003) and suffered from various diseases (p=0.001).
More ELBW children were born by cesarian section
(p=0.001) than control children and their parents reported
more longterm health problems regarding astma (p=0.001),
convulsions (p=0.001), difficulties in swallowing (p=0.001)
and weight gaining (p=0.005). At five years of age signifi-
cantly more ELBW children born in 1991-95 compared to
control children had abnormal general physical examina-
tion (p=<0.001), neurological examination (p=<0.001) and
motor skills (p=<0.001). Scores on developmental testing
were significantly lower (p=0.002). The proportion of
ELBW children with disabilities was 16% in 1982-90 and
14% in 1991-95.
Conclusions: The two groups of ELBW infants born in
1982-90 and 1991-95 are similar regarding problems
during pregnancy, birth and newborn period. The
proportion of children with disabilities is similar in both
periods although survival was significantly increased.
When compared to matched control children, ELBW
children born in 1991-95 suffer significantly more longterm
health and developmental problems.
Key words: extremely low birthweight infants, health,
development, longterm outcome, disability.
Correspondance: Ingibjörg Georgsdóttir, ingibjge@tr.is
Læknablaðið 2003/89 575