Læknablaðið - 15.09.2006, Side 40

UMRÆÐA & FRÉTTIR / AF KVENNADEILD
lnka Sheer, lœknir,
leiðbeinir Ijósmœðr-
unum Guðrúnu
Ólafsdóttur, Önnu Sigríði
Vernharðsdóttur og Höllu
Ósk Halldórsdóttur.
var yfir líffærafræði, lífeðlisfræði, umfang vand-
ans, eftirfylgni og ýmis praktísk atriði varðandi
spangarrifur auk grunnkennslu í saumaskap. Fyrri
daginn var síðan raunsýnikennsla (video-demo)
í spangarsaumi og saurnað í svínshjörtu sem
Bretarnir höfðu ekki gert áður en sögðu að væri
mjög gott og vefurinn væri mjög líkur. Notast var
við vídeó-myndavél og myndinni varpað á skjá
þannig að allir sáu sýnikennsluna vel. Síðan fengu
allir að æfa saumaskap með því að sauma í hjörtu
og kennararnir gengu á milli og leiðbeindu eftir
þörfum. Seinni daginn voru notaðir endaþarmar
úr svínum við kennsluna. Eftir fyrirlestra var raun-
sýnikennslu með vídeómyndavél og skjávarpa líkt
og fyrri daginn. Síðar um daginn fengu allir tæki-
færi til að spreyta sig á saumaskapnum og unnu
tveir og tveir saman með hvert sýni. Kennararnir
gengu síðan á milli og leiðbeindu eftir þörfum.”
Hildur segir það alveg nýtt að kenna þetta
svona, en yfirskrift námskeiðsins var Hands-on og
það þýðir bókstaflega að fólk æfir sig á námskeið-
inu og tileinkar sér verklagið. Bretarnir sýndu tvær
saumaaðferðir, annars vegar að tengja enda ytri
hringvöðva endaþarms (external anal pshincter)
saman (end-to-end) og hins vegar að fría upp báða
enda hringvöðvans og leggja annan endann yfir
hinn (overlap). Ef aðeins hluti ytri hringvöðva
er rifinn er fyrrnefnda aðferðin notuð en lögð
var áhersla á síðarnefndu aðferðina ef allur ytri
hringvöðvinn væri rifinn enda margt sem bendir
til þess að hún sé betri. Lögð var sérstök áhersla á
að greina innri hringvöðvann (internal sphincter)
og sauma sérstaklega ef hann er rifinn enda gegnir
hann stóru hlutverki við hægðastjórnun. Notast
var við PDS saumaefni sem er sterkara og end-
ist lengur heldur Vicryl sem oftast hefur verið
notað.”
Tíðni vandans
„Umfang vandans er kannski ekki stórt en afleið-
ingar geta verið mjög alvarlegar og því mikilvægt
annars vegar að fyrirbyggja spangarskaða og hins
vegar að gera rétt við ef kemur til skaða. Á fæðing-
ardeild Landspítala er tíðni 3. gráðu rifa um 1,5%
en 4. gráðu rifa um 0,3% fyrstu sjö mánuði ársins.
Tíðnin hefur oft verið hærri eða á bilinu 3-4%
fyrir 3. gráðu rifur (2002). Á námskeiðinu var lögð
áhe'rsla á fyrirbyggjandi aðgerðir, eins og til dæmis
hvernig á að halda við spöngina í fæðingu og gæta
þess að kollur barnsins komi ekki of hratt en þá
vill spöngin helst rifna,” segir Hildur.
Að sögn Hildar er hvatinn að þessu nám-
skeiði og því breytta verklagi sem þarna er verið
620 Læknablaðið 2006/92