Læknablaðið - 15.10.2006, Síða 20

FRÆÐIGREINAR / MELTINGARFÆRAEINKENNI
Tafla I. Niðurstöður GSRS spurningalistans í upphafi eggbúsfasa og í guibúsfasa, meðal stigafjöldi. Hærri tala táknar
meiri einkenni.
Fasi Niöurgangur Meltingarónot Hsegðatregða Kviðverkir Bakflæði Samtals
Eggbús 4,8 8,6 5,1 6,0 2,7 27,0
Gulbús 3,8 7,6 4,9 4,7 2,2 23,2
Marktækur munur var á niöurgangi (p=0,012), meltingarönotum (p=0,026) og heildarstigafjölda (p=0,03)
verkja. Spurningalistinn er 7 gráðu Likert skali og
er lægsta mögulega gildi 15 en það hæsta er 105.
PGWB spurningalistinn inniheldur 22 spurningar
sem lúta að kvíða, þunglyndi, vellíðan, sjálfstjórn,
almennri heilsu og lífsþrótti. Lægsti mögulegi
stigafjöldi er 22 stig en hæsti er 132. Niðurstöður
spurningalista um starfræna kvilla í meltingarvegi
voru notaðar til að meta hvort ástæða væri til að
útiloka þátttakanda við úrvinnslu gagna.
Tölfrœðileg úrvinnsla
Students t-próf var notað til að reikna marktækni
þar sem um normaldreifðar niðurstöður (eða
góða nálgun að normaldreifingu) var að ræða en
Wilcoxon próf þar sem niðurstöður voru ekki
normaldreifðar. Til að kanna hvort um norm-
aldreifðar niðurstöður væri að ræða voru gildi sett
upp á súlurit og borin saman við normalkúrfu. Við
fylgniútreikninga var notað Kendall’s tau B próf.
Öll próf voru gerð tvíhliða og marktækni sett við
p<0,05. Boxplot línur tákna 95% öryggismörk.
Tölfræðiforritið SPSS, útgáfa 9.0.1 (SPSS software
package SPSS Inc. Chicago Illinois, Bandaríkin)
var notað við tölfræðilega útreikninga.
Niðurstöður
Allir þátttakendur luku öllum hlutum rannsókn-
arinnar og skiluðu öllum spurningalistum rétt
útfylltum.
Heildarstigafjöldi GSRS spurningalistans var
lægri í gulbúsfasa en eggbúsfasa (p=0,03) sem
bendir til þess að þátttakendur hafi haft meiri
meltingarfæraeinkenni í eggbúsfasa (tafla I). Bæði
meltingarónot og niðurgangur voru marktækt
meiri í eggbúsfasa.
Heildarstigafjöldi PGWB spurningalistans var
97,8 stig í eggbúsfasa en 99,6 stig í gulbúsfasa
þannig að ekki fannst munur á andlegri líðan milli
fasanna tveggja. Fylgni var á milli líkamlegra ein-
kenna og andlegra í eggbúsfasa (r=0,451, p<0,025)
en ekki í gulbúsfasa.
Magatæmingarhraði var svipaður í eggbús- og
gulbúsfösum. Helmingunartími magatæmingar var
252 (182-393 ± 62,7) mínútur í eggbúsfasa og 222
(110-314 ± 61,8) mínútur í gulbúsfasa (p=0,19).
Magatæming hófst (lag time) eftir 160 (101-298 ±
52,3) mínútur í eggbúsfasa en 138 (73-201 ± 37,2)
mínútur í gulbúsfasa (p=0,211) (mynd 1).
Flæðishraði í gegnum smáþarm var meiri
(p=0,014) í gulbúsfasa (75,7 mín,40-150, ± 30,3) en
eggbúsfasa (99,3 mín, 50-180 ± 40,9). Einungis einn
þátttakandi hafði hraðara flæði um smáþarm í egg-
búsfasa en gulbúsfasa og hjá tveimur þátttakend-
um var flæðið jafnt í fösunum tveimur (mynd 2).
Ekki kom fram marktækur munur á flæðishraða
í gegnum ristil (p=0,615), fjöldi hringja í ristli í egg-
búsfasa var 31,8 (2-67 ± 21,9) en 31,1 (0-66 ± 23,9) í
gulbúsfasa. Mælingar á prógesteróni voru notaðar
til að staðfesta egglos. Miðað var við að styrkur
prógesteróns færi yfir 6 nm/L til þess að staðfest
þætti að egglos hefði orðið og sást sú hækkun hjá
öllum þátttakendum. Styrkur estrógens var jafn-
framt mældur en ekki kom fram fylgni milli styrks
þessara hormóna og flæðishraða um meltingarveg
eða meltingarfæraeinkenna.
Umræða
Almenn vanlíðan og kviðverkir eru algeng kvört-
un kvenna í tengslum við tíðahring. Ástæður þessa
eru óþekktar en tilgátur eru nokkrar. Breytingar á
styrk kynhormóna kunna að valda þessu en einnig
er mögulegt að sveiflur í styrk prostaglandína skýri
þessi einkenni.
Aðalniðurstaða þessarar rannsóknar, það er að
meltingarónot og niðurgangur séu meira áberandi
í eggbúsfasa en gulbúsfasa, er í samræmi við nið-
urstöður annarra rannsókna (20, 21). Áhugavert
er að fram kemur tilhneiging til meiri vélindabak-
flæðiseinkenna í eggbúsfasa en í gulbúsfasa sem
stangast á við kenningar um að prógesterón valdi
slökun á sléttum vöðvum og neðri hringvöðva
vélinda (LES) og þannig auknum einkennum vél-
indabakflæðis (3,22,23).
Það er umdeilt hvort mælanlegur munur sé á
andlegri líðan milli hluta tíðahringsins. Niðurstöður
þessarar rannsóknar eru í samræmi við þær rann-
sóknir þar sem ekki hefur fundist munur (24-
26). Aðrar rannsóknir hafa sýnt að andleg líðan
kvenna versni rétt fyrir tíðir og á meðan á þeim
stendur (27-29).
Þrátt fyrir að ekki hafi fundist munur á andleg-
um einkennum tengdum tíðahringnum kom fram
fylgni á milli andlegra og líkamlegra einkenna í
eggbúsfasa. Þessar niðurstöður eru sambærilegar
680 Læknablaðið 2006/92