Læknablaðið - 15.12.2006, Síða 12

FRÆÐIGREINAR / AUGNLÆKNINGAR
Nlynd 1 :A: Mynd af augnbotni sjúklings með sykursýkisbreytingar (Itárœðagúla, litl-
ar blœðingar og hörð exúdöt). Makúlubjúgur sést ekki vel á tvívíðri augnbotnamynd.
Laserör sjást umhverfls makúltt.
Mynd 1 B: Sami sjúklingur stuttu eftir triamcinolone inndcelingu. Efhið myndar hvíta
kristalla í glerhlaupi.
Tafla 1: Siúklirtgum var skipt í fjóra hópa eftir orsök makúiubjúgs.
Fjöldi Karlkyn Kvenkyn Aldur
Sykursýki 10 7 3 41-83 ára (meöalaldur 67 ár)
Eftir augasteinsskipti 7 3 4 64-85 ára (meöalaldur 76 ár)
Bláasðalokun í sjónhimnu 7 4 3 52-79 ára (meöalaldur 66 ár)
Æöahimnu- og sjónhimnubólga 4 3 1 24-59 ára (meöalaldur 41 ár)
hjá nær helmingi sjúklinga og um 10% versna.
OCT sýnir marktæka þynningu sjónhimnu með
minnkandi bjúg eftir meðferð. Engir alvarlegir
fylgikvillar komu fram.
Inngangur
Bjúgur í makúlu er alvarlegt vandamál sem
oft veldur sjónskerðingu. Bjúgurinn felst í
upphleðslu vökva og þykknun sjónhimnu (1).
Ýmsir sjúkdómar, svo sem sjónhimnuskemmdir
vegna sykursýki, stíflanir í bláæðum sjónhimnu,
sjónhimnubólga og skurðaðgerðir, geta valdið
makúlubjúg (2-5).
Barksterar hafa lengi verið notaðir sem með-
ferð við augnbólgu og bjúg í makúlu. Sterarnir
auka stöðugleika háræða í sjónhimnu (blood-ret-
inal barrier), þrengja háræðar og bæla frumufjölg-
un (1, 6). Nýlega hefur einnig verið staðfest að
sterainndæling í glerhlaup hamlar nýæðamyndun
og minnkar gegndræpi æða og hefur notkun slíkr-
ar meðferðar því aukist og ábendingum fer sífellt
fjölgandi (2,7-9).
Á undanförnum árum hefur inndæling stera í
glerhlaup notið vinsælda við meðferð á makúlu-
bjúg í sykursýki (mynd 1 A) og fleiri sjúkdómum.
Allt að 70% sjúklinga með makúlubjúg vegna
sykursýki fá marktæka aukningu á sjónskerpu
eftir triamcinolone inndælingu í glerhlaup (10,
11). Einnig hefur verið sýnt fram á að inndæling
minnkar makúlubjúg og dregur úr bólgu innan
sjúkra augna. Skammtastærð triamcinolones í
glerhlaup er allt frá 2 til 24 mg, en algengasta er 4-8
mg. Verkunin helst þeim mun lengur sem meira er
gefið (1,12).
Triamcinolone acetonide er barksteri sem
er mjög lítið vatnsleysanlegur og myndar hvíta
kristalla þegar honum er sprautað inn í glerhlaup
(mynd 1B). Verkunin sem fæst endist því mun
lengur en þegar notast er við meira vatnsleys-
anlegar sameindir, til dæmis kortisón, sem verkar
í einungis sólarhring innan augans (2). Aðgerðina
má endurtaka ef árangur dvínar á nokkrum mán-
uðum. Makúlubjúgur er yfirleitt metinn með
klínískri skoðun, optical coherence tomography
(OCT) eða æðamyndatöku með fluorescein efni
(mynd 2). OCT hefur það fram yfir hinar aðferð-
irnar að geta mælt þykkt sjónhimnu og þar með
gefið magntölu á bjúginn (14).
Augnlæknar á íslandi hafa stundað triamcino-
lone inndælingu í augu frá því í febrúar 2004 og er
hér gerð grein fyrir þeim sem fengið hafa sterainn-
dælingu í auga á Landspítala 2004-2006.