Læknablaðið - 15.02.2008, Qupperneq 13

FRÆÐIGREINAR
BRÁÐAR KRANSÆÐAR
Efniviður og aðferðir
Rannsóknin var afturskyggn og tók til eins árs frá
því að stofnað var til vaktar á þræðingarstofu, frá 1.
desember 2003 til 30. nóvember 2004. Sjúkraskrár
og aðgerðarskýrslur sjúklinga sem fóru í bráða
kransæðavíkkun á Landspítala voru skoðaðar en
sjúkrahúsið sér um alla hjartaþræðingarþjónustu á
landinu. Skráð var í töflu aldur, kyn, tími við komu
á sjúkrahúsið, tími við upphaf hjartaþræðingar, til-
efni hinnar bráðu kransæðaþræðingar (kransæða-
stífla með ST-hækkun, kransæðastífla án ST-hækk-
unar, hjartastopp, lost) ásamt upplýsingum um af-
drif sjúklings til loka febrúar 2006. Eftirfylgnitími
var á bilinu 15-27 mánuðir. Upplýsingar um afdrif
náðu til þess hvort sjúklingur var á lífi, hvernig
ástand vinstri slegils var samkvæmt hjartaóm-
skoðun sem gerð var í legunni (útstreymisbrot),
hversu löng spítaladvölin var, hvort sjúklingurinn
hafi þurft að gangast undir hjartaskurðaðgerð eða
endurtekna eða viðbótar kransæðavíkkun á eft-
irfylgnitímanum. Notast var við lýsandi tölfræði
við útreikninga.
Siðfræði: Rannsóknin er hluti könnunar á ár-
angri kransæðavíkkana á Islandi (12, 13) sem
byggir á leyfi Siðanefndar Landspítala og var til-
kynnt Persónuvernd.
Niðurstöður
A tímabilinu fóru 124 sjúklingar í bráða krans-
æðaþræðingu, 94 karlar (76%) og 30 konur (24%).
Meðalaldur karla var 61 ár (aldursbil 19-85 ára) og
kvenna 67 ár (aldursbil 38-84 ára). Fjöldi sjúklinga
með skráð afdrif var 121.
Eins og fram kemur á mynd 1 voru lang-
flestir sjúklinganna (83%) með STEMI, 8% höfðu
hjartadrep án ST-hækkunar (NSTEMI) en 9% fóru
í bráða kransæðamyndatöku af öðrum orsökum.
Ellefu sjúklingar (9%) höfðu verið endurlífgaðir
eftir hjartastopp og tíu (8%) voru í losti við komu.
Flestir (45%) höfðu á hjartariti merki um drep
í neðrivegg en næst komu þeir sem höfðu merki
um framveggsdrep (32%). Niðurstöður kransæða-
þræðinga eru dregnar saman á mynd 2. Algengast
var að hægri kransæð væri lokuð (n=49,40%), en 44
sjúklingar (37%) voru með lokaða framveggskvísl
vinstri kransæðar. í 10 sjúklingum (8%) greindist
lokun í umfeðmingskvísl (ramus circumflexus). I
öllum þessum tilvikum (103 sjúklingar; 85% heild-
arhópsins) voru æðarnar víkkaðar og í 85% tilfella
var stoðnet sett í æðina. I 44% tilfella voru notuð
glykoprótein IIB/IIIAhemjandi lyf (abciximab eða
eptifibatid). Tveir sjúklingar voru með þrengsli í
höfuðstofni vinstri kransæðar og engin víkkun var
framkvæmd. Sex sjúklingar (5%) reyndust hafa
þriggja æða sjúkdóm og fóru 4 í hjáveituaðgerð
án þess að víkkun væri framkvæmd. Tveir voru
hins vegar taldir hafa bráða stíflu í framveggs-
kvísl og í báðum tilfellum voru æðarnar opnaðar
og víkkaðar. Kransæðaþræðing leiddi ekki í ljós
marktæka þrengingu í 7 sjúklingum (6%).
Að meðaltali liðu 47 mínútur frá því sjúkling-
ur með hjartadrep með ST-hækkun kom á spít-
alann þar til þræðing hófst. í tæpum 80% tilfella
hófst þræðing innan 60 mínútna og í 91% tilfella
innan 90 mínútna frá komu á spítalann (mynd 3).
Meðallegutími á spítalanum voru 5.5 dagar.
Alls létust 9 sjúklingar eða 7% hópsins, þar af
voru 5 í losti við komu á sjúkrahúsið og 4 höfðu
verið endurlífgaðir eftir hjartastopp. Dánartíðni
sjúklinga sem hvorki voru í losti né höfðu farið
í hjartastopp fyrir hjartaþræðingu var 1,7% (2
sjúklingar).
Níu sjúklingar fóru í hjáveituaðgerð og jafn-
margir þurftu endurþræðingu og víkkun á eftir-
fylgnitímanum. Ábendingar hjáveituaðgerða voru
höfuðstofnsþrengsli (2 sjúklingar), þriggja æða
sjúkdómur (4 sjúklingar sem ekki voru víkkaðir í
bráðaþræðingu) og ófullnægjandi bati eftir bráða
kransæðavíkkun (3 sjúklingar).
í legunni fóru 99 sjúklingar í hjartaómun þar
sem útstreymisbrot var metið. Meirihlutinn (84%)
reyndist hafa lítið eða ekkert skertan samdrátt
(útstreymisbrot yfir 45%), 14% höfðu skertan sam-
drátt (útstreymisbrot 30-45%) og 2% höfðu mjög
skertan vinstri slegil (útstreymisbrot <30%).
Efnisskil
Þegar hjartarafrit sjúklings með brjóstverk sýnir
ST hækkun umfram lmm í 2 eða fleiri leiðslum
á hjartarafriti, nýtt eða hugsanlega nýtt vinstra
greinrof eða merki um brátt bakveggshjartadrep
(ST lækkun í hægri brjóstleiðslum) er ráðlegt að
íhuga bráða kransæðaþræðingu eða segaleysandi
> 90 mlnútur
< 30 mínútur
30-60 mínútur
60-90 mínútur
Mynd 3. Skipting sjúklinga
sem gengust undir bráða
kransæðaþræðingu eftir
tíma sem leið frá komu á
sjúkrahús að upphafi krans-
æðaþræðingar („door-to-
needle time").
LÆKNAblaðið 2008/94 105