Læknablaðið - 15.07.2008, Blaðsíða 13

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
Efniviður og aðferðir
Við rannsóknina voru athugaðar allar jákvæðar
niðurstöður blóðræktana bama frá fæðingu að
18 ára aldri unnar á Sýklafræðideild Landspítala
Hringbraut. Rannsóknartímabilið náði frá 20.
september 1994 til 16. mars 2005. Blóðsýnin era
frá Barnaspítala Hringsins auk innsendra sýna frá
öðrum heilbrigðisstofnunum. Heildarfjöldi blóð-
ræktana hjá börnum á tímabilinu er ekki þekktur.
Jákvæðar ræktanir frá mænuvökva voru skoðaðar
sérstaklega.
Sýklafræðideild Landspítala notaði þrjú kerfi
til ræktunar á bakteríum úr blóði á þessu tíma-
bili. Fram til 1996 var notast við BacTec kerfið
(Becton, Dickinson and Company, Diagnostic
Instrument Systems, Sparks, Maryland) því
næst ESP DIFCO (Difco Laboratories, Detroit,
Michigan) fram til 2002 en í kjölfarið var notast
við BacTAlert (Organon Teknika Corp., Durham,
Norður-Karólína) ræktunarkerfið.
Næmi bakteríanna var prófað fyrir helstu
sýklalyfjum með skífuprófum samkvæmt aðferð-
um, skilmerkjum og stöðlum NCCLS (National
Committee for Clinical Laboratory Standards,
síðar Clinical Laboratory Standard Institute) (15).
Niðurstöður næmisprófsins eru tilgreindar sem
S (Susceptible), R (Resistant) eða I (Intermediate)
eftir því hvort bakterían er vel næm, ónæm eða
með lélegt næmi fyrir viðkomandi lyfi (16). Næmi
sumra baktería (til dæmis pneumókokka) var
einnig prófað fyrir tilteknum sýklalyfjum með því
að mæla lágmarksheftistyrk viðkomandi sýklalyfs
með svokölluðu E-prófi (E-test, AB Biosystems,
Solna, Svíþjóð).
Pneumókokkar töldust fjölónæmir ef um
ónæmi fyrir þremur eða fleiri sýklalyfjum var að
ræða. Pneumókokkar voru hjúpgerðargreindir
með latex kekkjunarprófi með mótefnum frá
Statens Seram Institut (Kaupmannahöfn).
Aldur barnanna var miðaður við dagsetningu
sýnatöku. Bömin voru flokkuð í fjóra aldurshópa:
nýburar (30 daga gömul eða yngri), ungbörn (30
daga - 1 árs), börn á leikskólaaldri (1-6 ára) og böm
á skólaaldri (6-18 ára).
Hver jákvæð blóðræktun sýkladeildarinnar
flokkaðist sem sjálfstætt tilvik ef ekki þótti sýnt
að um endurtekna ræktun sömu sýkingar væri að
ræða. Álitið var að ef sama baktería með nákvæm-
lega sama lyfjanæmi ræktaðist oftar en einu sinni
úr sama einstaklingnum á 30 daga tímabili væri
um sömu sýkingu að ræða.
Skráð var sérstaklega hvort jákvæð ræktun
væri bæði úr blóði og mænuvökva. Þar sem oft
getur verið erfitt að ná blóði til ræktunar úr litlum
alvarlega veikum börnum voru jákvæðar ræktanir
úr mænuvökva án blóðræktana taldar jafngildar
Tafla II. Algengustu bakteríur í blóðræktunum barna á íslandl 1994-2005.
Baktería Grams litun Fjöldi Hlutfall
Kóagúlasa neikvæðir stafýlókokkar Jákvasö 465 37,1%
Streptococcus pneumoniae Jákvæð 103 8,2%
Viridans streptókokkar Jákvæör 95 7,6%
Staphylococcus aureus Jákvæð 94 7,5%
Micrococcus sp. Jákvæð 76 6,1%
Neisseria meningitidis Neikvasð 72 5,7%
Corynebacterium sp. Jákvæð 63 5,0%
Escherichia coli Neikvæð 47 3,8%
Hemólýtískir streptókokkar af hjúpgerð B Jákvasð 42 3,4%
Enterococcus sp. Jákvæð 26 2,1%
Propionibacterium Jákvæð 26 2,1%
Hemólýtískir streptókokkar af hjúpgerð A Jákvæð 15 1,2%
jákvæðum blóðræktunum í þessari rannsókn.
Niðurstöður blóðræktananna voru túlkaðar
sem mengun, líkleg mengun, líkleg sýking og
sýking eftir eðli þeirrar bakteríu sem ræktaðist
(tafla I).
Unnið var með öll gögn á ópersónugrein-
anlegan hátt í Microsoft Excel. Rannsóknin var
unnin með leyfum Persónuverndar, Siðanefndar
Landspítala og forstjóra.
Niðurstöður
Á rannsóknartímabilinu ræktuðust bakteríur í
1253 sýnum frá 974 börnum á aldrinum 0-18 ára.
Ef undanskilin eru árin 1994 og 2005 (þar sem að-
eins liggja fyrir niðurstöður hluta þeirra ára) þá
voru 119,4 jákvæðar ræktanir á hverju ári (mið-
gildi 124,5; spönn 84 til 147). Jákvæðar ræktanir frá
mænuvökva án blóðræktunar voru 120. Drengir
voru 52,4% þýðisins og komu 51,6% jákvæðra blóð-
ræktana frá þeim en stúlkur voru 47,6% með 48,4%
allra jákvæðra ræktana. Meðalaldur barnanna var
3,24 ár (miðgildi 1,14 ár; spönn 0 til 18 ár).
Mynd 1. Algengustu bakteríur í blóðræktunum barna á íslandi 1994-2005; skipt eftir aldurs-
flokkum.
LÆKNAblaðið 2008/94 525