Læknablaðið - 15.07.2008, Blaðsíða 14

IFRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
Kóagúlasa neikvæðir stafýlókokkar ræktuðust
í 465 af 1253 jákvæðum blóðræktunum tímabilsins
(37,1%)- Af þeim töldust 427 vera líkleg mengun
(91,8%) og 38 líkleg sýking (8,2%).
Pneumókokkar voru algengasti sýkingarvaldur
rannsóknartímabilsins ef litið er til þeirra blóð-
ræktana sem flokkuðust sem sýkingar og líklegar
sýkingar. Pneumókokkar ræktuðust alls 103 sinn-
um frá 97 börnum á tímabilinu en þeir voru hlut-
fallslega algengastir hjá börnum á leikskólaaldri
(63,1%). Hjúpgerðir 7, 19 og 14 af Streptococcus
pneumoniae voru algengustu hjúpgerðirnar á
rannsóknartímabilinu (mynd 3). Tíu stofnar voru
ekki hjúpgerðargreindir. Að meðaltali ræktuðust
pneumókokkar frá tæplega tíu börnum á ári;
sjaldnast 1998 og 1999 (frá átta börnum) en oftast
árið 1995 (frá tólf börnum).
Alls ræktuðust fjölónæmir pneumókokkar níu
sinnum frá jafnmörgum einstaklingum á rann-
sóknartímabilinu auk tveggja tilfella með ónæmi
fyrir tveimur lyfjum en lélegu næmi við einu eða
fleiri lyfjum til viðbótar. í fjórum tilvikum var
um hjúpgerð 6B að ræða. Hin tilvikin voru af
hjúpgerðum 6,14 og 19. í einu tilfelli reyndist vera
ónæmi fyrir pensillíni (hjúpgerð 6) en á rannsókn-
artímabilinu kom að auki fram lélegt næmi fyrir
pensillíni í 16 tilvikum. Pneumókokkar voru í 83
tilvikum af 103 næmir fyrir erythromycini (80,6%),
19 sinnum var um ónæmi gegn lyfinu að ræða en í
einu tilviki var ekki gert næmispróf.
Staphylococcus aureus var önnur algengasta
bakterían af líklegum sýkingarvöldum. Bakterían
ræktaðist 94 sinnum á tímabilinu úr 84 ein-
staklingum og var í öllum tilvikum flokkuð
sem sýking. Þrjátíu og átta ræktanir voru frá
börnum á fyrsta aldursári (40,4%). Allir stofnar
Staphylococcus aureus voru næmir fyrir vancomyc-
ini, gentamicini og oxacillini. I einu tilviki reynd-
ist vera lélegt næmi fyrir clindamycini og tvisvar
ónæmi fyrir erythromycin. Flestar Staph. aureus
sýkingar greindust í júlí og ágúst en munurinn var
ekki marktækur.
Sjötíu og tvö tilfelli af Neisseria meningitidis
greindust á rannsóknartímabilinu; 42 af hjúpgerð
B (58,3%) og 30 af hjúpgerð C (41,7%). Sex tilfeUi
af hjúpgerð C greindust árið 2002 en bakterían
ræktaðist ekki eftir það á rannsóknartímabilinu
(mynd 4).
Sextíu tilfelli greindust af hemólýtískum
streptókokkum á rannsóknartímabilinu. Af þeim
voru 42 tilfelli af flokki B, fimmtán af flokki A, þrjú
af flokki G og eitt af flokki D.
Af 42 tilfellum GBS sýkinga voru 40 á fyrsta
aldursárinu (95%). Af þeim 40 tilfellum voru 31
tilfelli á fyrsta mánuði ævinnar og 39 á fyrstu
þremur mánuðunum. Allir hemólýtískir streptó-
■ Neiss menmgitidis
□ Staph aureus
■ Strept pneumoniae
□ E. coli
■ GBS
Nýburar (<30daga ) Ungborn (30daga-1ir>| Lelktkólaaldur (1-6 ára) Skólaaldur (6-18 ára)
GBS: Hemólýtískir streptókokkar af hjúpgerö B.
Mynd 2. Hlutfallslegt vægi
algengustu baktería sem
metnar voru sem sýking eða
líkleg sýking í jákvæðum
blóðræktunum barna á
íslandi 1994-2005 eftir ald-
ursflokkum.
Hjá bömum á fyrsta aldursári vom 594 jákvæð-
ar blóðræktanir og þar af voru 252 hjá nýburum
(42,4%). Hjá börnum á leikskólaaldri ræktuðust
bakteríur í 430 sýnum en í 229 sýnum hjá börnum
á skólaaldri.
Kóagúlasa neikvæðir stafýlókokkar (37,1%),
Streptococcus pneumoniae (8,2%), viridans streptó-
kokkar (7,6%) og Staphylococcus aureus (7,5%)
voru algengustu bakteríurnar (tafla II). Af öllum
jákvæðum blóðræktunum voru 1067 af völdum
Gram jákvæðra baktería (85,2%) og 186 af völdum
Gram neikvæðra (14,8%). Algengustu Gram nei-
kvæðu bakteríurnar (tafla II) voru Neisseria men-
ingitidis (5,7%), E. coli (3,8%) og Klebsiella (0,6%).
Kóagúlasa neikvæðir stafýlókokkar voru al-
gengustu bakteríurnar í öllum aldursflokkunum
en misjafnt var eftir aldursflokki hvaða bakteríur
fylgdu í kjölfarið (mynd 1). Bakteríurnar höfðu
ólíkt hlutfallslegt vægi milli aldursflokka. Þannig
voru GBS sýkingar áberandi meðal nýbura en
pneumókokkar meðal bama á leikskólaaldri
(mynd 2).
Samkvæmt túlkun okkar á niðurstöðum hverr-
ar blóðræktunar töldust flestar blóðræktanir vera
líkleg mengun (606 tilfelli, 48,4%). Næstflestar
töldust vera sýking (475; 37,9%), þá mengun (114;
9,1%) og loks líkleg sýking (58; 4,6%). Sýkingar af
völdum Streptococcus pneumoniae, Staphylococcus
aureus og Neisseria meningitidis voru algengastar
þegar skoðaðar voru sérstaklega sýkingar og
líklegar sýkingar (tafla III).
Mynd 3. Sundurliðun pneumókokka eftir hjúpgerðum úr blóðsýkingum barna (0-18 ára) á
íslandi 1994-2005.
526 LÆKNAblaðið 2008/94