Læknablaðið - 15.06.2009, Page 21

Anna Margrét
Guðmundsdóttir1
Emil L.
Sigurðsson12
Lykilorð: mígreni, meðferð,
greining, heilsugæsla.
1 Heilsugæslustöðinni
Sólvangi, Hafnarfirði,
2heimilislæknisfræði,
læknadeild HÍ.
Höfundar eru heimilislæknar.
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Anna Margrét
Guðmundsdóttir,
heilsugæslustöðinni
Sólvangi,
Sólvangsvegi 2,
220 Hafnarfirði.
Sími: 5502600.
annamag@internet. is
FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Mígreni - greining
og meðferð í heilsugæslu
Ágrip
Tilgangur: Tilgangur þessarar rannsóknar var
að skoða greiningu og meðferð sjúklinga með
mígreni meðal skjólstæðinga Heilsugæslunnar
Sólvangi í Hafnarfirði.
Efniviður og aðferðir: Upplýsingum um alla þá
sem höfðu sjúkdómsgreininguna mígreni (ICD-9
346.0-346.9 og ICD-10 G43.0-G43.9) árin 1990-2000
á Heilsugæslustöðinni Sólvangi Hafnarfirði var
safnað saman afturvirkt. Gagnasöfnun fór fram á
tímabilinu nóvember 2004 til maí 2005.
Niðurstöður: Alls greindust 490 einstaklingar
með lögheimili á upptökusvæði stöðvarinnar,
með mígreni á tímabilinu 1990-2000, algengið var
rúmlega 2%. Tæplega fjórðungur sjúklinganna
höfðu haft einkenni í meira en 10 ár áður en
sjúkdómurinn var greindur. Við greiningu reynd-
ust um 15% vera með 2-4 köst á mánuði og um 8%
með fimm eða fleiri höfuðverkjaköst á mánuði.
Fimmtungur sjúklinga var með fyrirboða (aura).
Um fjórðungur sjúklinga höfðu einnig þung-
lyndisgreiningu og fimmti hver sjúklingur var
með kvíðagreiningu. Þriðjungur sjúklinganna
hafði farið í tölvusneiðmynd af höfði og tæplega
90% sjúklinganna fengu útskrifuð lyf hjá lækni við
mígreni.
Ályktun: Líklegt má telja að aðeins hluti sjúklinga
með mígreni fái meðferð hjá heimilislæknum
vegna síns sjúkdóms. Stór hluti hópsins fer í
tölvusneiðmynd af höfði sem ekki er nauðsynleg
til greiningar. Langflestir þessara sjúklinga fá
lyfjameðferð, þar af hefur helmingur þeirra
verið meðhöndlaður með triptan-lyfjum. Með
markvissari greiningu mígrenis gæti verið unnt að
fækka tölvusneiðmyndum og á þann hátt draga
úr kostnaði.
Inngangur
Höfuðverkur er algeng kvörtun í heilsugæslu og
mígreni (heilakveisa) ásamt spennuhöfuðverk eru
algengustu höfuðverkjasjúkdómar sem heimilis-
læknar fást við.1- 2 Talið er að flestir mígreni
sjúklingar leiti til heimilislækna, en sjúklingar með
mígreni leita einnig til annarra sérgreinalækna.
Algengi mígrenis er í erlendum faraldsfræðilegum
rannsóknum talið vera um 18% hjá konum og 6%
hjá körlum.3'4
Þrátt fyrir að mígreni sé ekki lífshættulegur
sjúkdómur er það venjulega langvarandi sjúk-
dómur og honum fylgja oft bráðaköst sem valda
sjúklingum miklum þjáningum og hafa oft veru-
leg áhrif á lífsgæði og vinnufærni.5 Þannig hafa
rannsóknir sýnt að lífsgæði mígrenisjúklinga
eru sambærileg við lífsgæði sjúklinga með gigt
og sykursýki en verri en hjá sjúklingum með
astma. Þriðjungur sjúklinga með mígreni telur
að sjúkdómurinn stjórni lífi þeirra og hafi áhrif á
fjölskyldu og vini.6
Margar erlendar rannsóknir hafa sýnt að
mígreni er vangreint og ekki meðhöndlað sem
skyldi.7'9 Ástæður þessa geta verið margþættar. I
fyrsta lagi er algengt að fólk leiti sér ekki aðstoðar
lækna vegna höfuðverkja og meðhöndli sig sjálft
með verkjalyfjum sem það kaupir án lyfseðils, eða
með öðrum aðferðum. í öðru lagi hafa erlendar
rannsóknir sýnt að mígrenisjúklingar upplifa
oft að læknar taki vandamálið ekki nægilega
alvarlega og/eða þeir hafi ekki nægan tíma til að
sinna sjúklingunum.101 þriðja lagi getur tekið tíma
að finna réttu meðferðina fyrir sjúklinginn og þá
getur komið til þess að annaðhvort sjúklingur eða
læknir gefist upp áður en markmiðum er náð.
Tilgangur rannsóknarinnar var að skoða
greiningu og meðferð sjúklinga með mígreni
meðal skjólstæðinga Heilsugæslunnar Sólvangi í
Hafnarfirði og kanna á hvaða forsendum greining
sjúkdómsins byggist. Ennfremur að skoða tíðni
fylgisjúkdóma, lyfjanotkun og aðra meðferð sem
þessum sjúklingum er veitt á heilsugæslustöð.
Ekki hafa áður verið gerðar rannsóknir á mígreni í
heilsugæslu á íslandi.
Efniviður og aðferðir
Upplýsingum var safnað úr sjúkraskýrslum á
heilsugæslustöðinni Sólvangi Hafnarfirði, bæði úr
pappírsskráðum og tölvuskráðum sjúkraskýrslum.
Upptökusvæði stöðvarinnar er Hafnarfjörður og
Álftanes með 21.188 íbúum (1. desember 2000)
samkvæmt tölum Hagstofu íslands. Upplýsingum
um alla þá sem höfðu sjúkdómsgreininguna
mígreni (ICD-9 346.0-346.9 og ICD-10 G43.0-
G43.9) árin 1990-2000 á Heilsugæslustöðinni
Sólvangi Hafnarfirði var safnað saman afturvirkt.
LÆKNAblaðið 2009/95 433