Læknablaðið - 15.06.2009, Blaðsíða 23

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
sjúklingar með höfuðverki ekki endilega til
lækna. Hugsanleg skýring á lægri tíðni mígrenis
í okkar rannsókn er að heimilislæknar setja
gjarnan vinnugreininguna höfuðverkur í stað
sjúkdómsgreiningarinnar mígrenis, sérstaklega í
byrjun. Ekki er víst að þeirri greiningu sé breytt
þó sjúkdómsmyndin verði skýrari með tímanum.
Einnig er algengt að mígrenisjúklingar séu með
blandaða mynd höfuðverkja. Töluvert algengt er
að saman fari mígreni og spennuhöfuðverkur og
einnig er vel þekkt að mikil notkun verkjalyfja
við höfuðverk getur valdið lyfjaorsökuðum
höfuðverk. Hjá þessum sjúklingum getur verið
að sett sé önnur sjúkdómsgreining en mígreni.1
11 Ef stuðst er við greiningarskilmerki IHS12 þegar
greiningin mígreni með eða án áru er sett, er hægt
að greina marga með mígreni. Hins vegar er það
svo að mígrenisjúklingar geta upplifað verkinn
á öðru svæði höfuðs og háls en venjulegt er að
tengja við mígreniverk og því eru stundum settar
aðrar greiningar en mígreni í þeim tilfellum,
til dæmis skútabólgur og verkur í hálsi og/eða
hnakka.13,14
Kynjaskipting reyndist vera sambærileg við
aðrar rannsóknir4 og aldursdreifing einnig.
Meðalaldur við greiningu var 39,9 ár sem einnig
er sambærilegt við það sem aðrar rannsóknir hafa
sýnt.15 Þessi rannsókn sýndi að margir höfðu verið
með einkenni í tugi ára fyrir greiningu og hafa
aðrar rannsóknir sýnt að nokkuð algengt er að fólk
leiti ekki aðstoðar læknis fyrr en höfuðverkirnir
eru versnandi eða þegar „venjuleg" verkjalyf
virka ekki lengur.16
í þessari rannsókn reyndust ógleði/uppköst,
hljóð- og ljósfælni, ásamt höfuðverk öðrum megin
algengustu einkennin sem skráð voru í sjúkraskrár
þegar sjúkdómsgreiningin mígreni var sett. Meta-
analýsa sem gerð var árið 2006 sýndi að einkennin
ógleði, hljóð- og ljósfælni ásamt versnandi verk
við áreynslu voru þau einkenni sem höfðu mesta
fylgni við mígrenigreininguna.17' 18 Um 20%
mígrenisjúklinga í okkar rannsókn reyndust fá
fyrirboða (auru) og er það sambærilegt við það
sem aðrar rannsóknir hafa sýnt.19
Rúmlega 30% höfðu farið í tölvusneiðmynd
af höfði og þar af aðeins fleiri karlar en konur.
Þetta er nokkuð athyglisvert í ljósi þess að tölvu-
sneiðmynd er ekki talin nauðsynleg til að setja
greininguna mígreni heldur nægir saga og skoðun
í langflestum tilfellum. Hafa verður í huga að
myndgreining hjá höfuðverkjasjúklingi sem er
með óeðlilega taugaskoðun er talin auka líkur
á að finna undirliggjandi orsök.20'22 Aðrar ábend-
ingar fyrir því að senda sjúkling í myndgreiningu
eru meðal annars versnandi höfuðverkur, „versti
höfuðverkur sem viðkomandi hefur fengið",
Mynd 2. Hve lengi haft einkenni áður en sjúkdómurinn var greindur.
Mynd 3. Aigengi kvíöa, punglyndis og svefntruflana meðal sjúklinga með mígreni.
300
Triptan lyf NSAID Ergotamin Trícýklísk lyf Beta hemlar Kodein
Mynd 4. Fjöldi lyfja sem notuð eru við mígreni, eftir lyfjaflokkum.
skyndilegur eða bráður höfuðverkur.23 Ekki er
ólíklegt að gott aðgengi hér á landi að tölvu-
sneiðmyndum lækki þröskuld lækna til að senda
í slíkar rannsóknir. Það eitt og sér hefur vafalaust
áhrif á að sjúklingar eru sendir í tölvusneiðmynd
oftar en leiðbeiningar segja til um. Einnig er
hugsanlegt að þrýstingur frá sjúklingum leiði til
þess að oftar er sent í myndgreiningu.
Heimilislæknar geta í flestum tilfellum greint
og meðhöndlað mígreni, en rúmlega 30% sjúklinga
í okkar rartnsókn höfðu farið eða verið vísað til
LÆKNAblaðið 2009/95 435