Læknablaðið - 15.07.2009, Blaðsíða 56

UMRÆÐUR O G FRÉTTI
SIÐFRÆÐIÁLITAMÁL
R
á heimilið þótt ólíklegt verði að teljast að það
tiltekna dæmi hafi verið haft til hliðsjónar:
„Það er meginregla, að lækni er frjálst að hlýða
samvisku sinni og sannfæringu. Hann getur,
ef lög og úrskurðir bjóða ekki annað, synjað að
framkvæma læknisverk, sem hann treystir sér
ekki til að gera eða bera ábyrgð á eða hann telur
ástæðulaust eða óþarft. Lækni er skylt að veita
sjúklingi nauðsynlega læknishjálp í viðlögum,
nema hann hafi fullvissað sig um, að hún sé veitt
af öðrum."
Þá er að líta til laga sem gætu átt við. í
læknalögum nr. 53/1988 segir um skyldur lækna
meðal annars:
13. gr. Lækni ber, sé hann nærstaddur eða sé til hans
leitað, að veita fyrstu nauðsynlega læknishjálp í
skyndilegum sjúkdóms- eða slysatilfellum nema þeim
mun alvarlegri forföll hamli.
14. gr. Lækni, sem stundar almennar lækningar, er
skylt, þótt hann sé ekki opinber starfsmaður, að gegna
aðkallandi sjúkravitjxmum í því heilsugæsluumdæmi
þar sem hann starfar nema þeim mun alvarlegri forföll
hamli.
í 14. grein er lækni þannig lögð töluverð
skylda á herðar því það er ekki undankomuleið
að hann sé ekki opinber starfsmaður, það nægir
að hann hafi lækningaleyfi og að hann starfi
í heilsugæzluumdæminu. Undantekningin frá
skyldunni felst aðeins í alvarlegum forföllum
læknisins sjálfs samkvæmt orðarma hljóðan en
ekki í eðli sjúkdómsins. Ákvæðið tekur ekki
beinlínis til þeirrar skyldu að sinna sjúklingi sem
er kominn á sjúkrahús en rökstyðja má að það
sama gildi þar.
Sóttvarnarlög nr. 19/1997 bæta engu við þetta.
Þrjár greinar fjalla um skyldur lækna en engin
þeirra um skyldu læknis til að sinna sjúklingi með
sóttnæman sjúkdóm heldur fyrst og fremst um
tilkynningaskyldurnar.
Niðurstaðan af þessu er því sú að ef læknir
neitar að sinna sjúklingi með svínaflenzu er
honum ekki stætt á því lagalega nema harm hafi
fullvissu um að annar læknir muni vilja og geta
sinnt verkefninu, að hann hafi sjálfur alvarleg
forföll eða ef hann er ekki starfandi í viðkomandi
heilsugæzluumdæmi. Ennfremur er hætta á því að
hann muni ekki njóta fulls trausts í framhaldinu
ef hann synjar um læknisþjónustu undir þessum
kringumstæðum.
Nýjar starfsreglur Leitarstöðvar
Krabbameinsfélagsins
Kristján
Sigurðsson
yflrlæknir Leitarstöðvar Kl
kristjan@krabb.is
Starfsreglur Leitarstöðvar Krabbameinsfélags-
ins hafa nú verið endurskoðaðar. Legháls- og
brjóstakrabbameinsleit fer fram í Leitarstöðinni í
Reykjavík og á ákveðnum heilsugæslustöðvum og
sjúkrastofnunum. Starfsreglur leitarinnar eru settar
af yfirlæknum Leitarstöðvar, frumurannsókna-
stofu og röntgendeild Krabbameinsfélagsins að
höfðu samráði við landlækni sem er eftirlitsaðili
leitarstarfsins. Það eru tilmæli landlæknis að sjálf-
stætt starfandi læknar fylgi ákvæðum þessara
starfsreglna. Samningur við heilbrigðisráðuneyti
um krabbameinsleit kveður á um að konur skoð-
aðar utan skipulegrar leghálskrabbameinsleitar
verði skráðar í komuskrá og færslur allra kvenna
með afbrigðilegt frumustrok og vefjasýni verði
skráðar á svonefnt eftirlitssvæði Leitarstöðvar.
Frá síðustu starfsreglum eru helstu nýmæli þau
að tekin hafa verið upp vökvasýni á Leitarstöð við
skoðanir í leghálskrabbameinsleit, stafræn tækni
við brjóstamyndatökur í brjóstakrabbameinsleit
um land allt og rafrænar færslur á heilsusögu og
niðurstöðum læknisskoðana.
Af þjóðfélagslegum ástæðum hefur verið
ákveðið að fresta tilmælum um HPV-áhættumæl-
ingu í leghálskrabbameinsleit, upptöku vökva-
sýna utan Leitarstöðvar, auk þess sem millibil
leghálsskoðana hjá konum 40 ára og eldri með
fyrri sögu um eðlileg frumustrok verður lengt úr
tveimur árum í fjögur ár. Skoðanadögum á Leit-
arstöð verður fækkað úr fimm í þrjá og skoðana-
stöðvum á landsbyggðinni fækkað úr 42 í 30.
Starfsreglur Leitarstöðvar tóku fyrst gildi í árs-
byrjun 1983 (Læknablaðið 1983; 69: 328-33), voru
endurskoðaðar 1991, 1997 og 2004 (Læknablaðið,
Fréttabréf lækna 9/1991; Læknablaðið 1997; 83:
604-8; Læknablaðið 2004; 90:139-45). Þessi endur-
skoðun tók gildi 1. apríl 2009 og er birt á vefsíðu
Krabbameinsfélagsins: www. krabb. is/leit
536 LÆKNAblaðið 2009/95