Læknablaðið - 15.07.2009, Blaðsíða 20

FRÆÐIGREINAR
Y F I R L I T
Mynd 1. Áætlað nýgengi
berkla eftir löndum árið
2006. Nýgengi berkla
var hæst í Afríku sunnan
Sahara og Mið- og
Suðaustur-Asíu. (Birt með
leyfi WHO).
Fjöldi nýrra berkla-
tilfella á 100.000 íbúa
0
Q Óþekkt
| 0-24
] 25-49
] 50-99 0
| 100-299
| >300
© WHO 2006. All rights reserved
Evrópulönd.5- 6 Læknar og heilbrigðisstarfsfólk
eru almennt ekki mjög meðvituð um berkla og
fjölónæmir berklar eru flestum okkar framandi.
Til að meta vandamálið nánar ákváðu höfundar
að taka saman þekkt tilfelli fjölónæmra berkla á
íslandi undanfarin ár.
Efniviður og aðferðir
Rannsóknaraðilar fundu þau tilfelli fjölónæmra
berkla á íslandi sem þeim var kunnugt um,
eitt frá árinu 2003, annað frá 2007 og þriðja frá
2008. Fjölónæmi var skilgreint sem ónæmi fyrir
ísóníazíði og rífampíni samkvæmt svipgerðar-
prófi (phenotypic resistance testing). Árið 2004
var einn sjúklingur að auki greindur með
berklasýkingu sem var ónæm fyrir báðum þessum
lyfjum samkvæmt arfgerðarrannsókn (genotypic
resistance testing), en reyndist hins vegar næm
fyrir rífampíni samkvæmt svipgerðarprófi.
Bakteríustofninn uppfyllti því ekki skilmerki fyrir
fjölónæmi og var sjúkratilfellinu því sleppt. Ekki
var að fyrra bragði leitað kerfisbundið, en eftir
á var hugað að berklatilfellum með lyfjaónæmi
í berklaskrá, sem er hluti smitsjúkdómaskrár
sem sóttvarnalæknir heldur lögum samkvæmt
yfir tilkynningaskylda sjúkdóma. Þar komu ekki
fram önnur tilfelli fjölónæmra berkla á árunum
2003 til 2008. Eitt tilfelli hafði hins vegar greinst
árið 1985 og annað 1992. Ekki var sótt um leyfi til
Vísindasiðanefndar eða Persónuvemdar þar sem
um var að ræða röð tilfella sem höfundar höfðu
komið að starfa sinna vegna.
Niðurstöður
Sjúkratilfelli 1
23 ára karlmaður leitaði á bráðamóttöku vegna
verkja neðan til í kvið sem höfðu farið vaxandi
í eitt ár. Á sama tíma hafði hann fundið fyrir
slappleika, hitatoppum, breytingum á hægðum
og hafði lést um 15 kg. Hann var upprunninn
Mynd 2. Hlutfall
fjölónæmra berkla (MDR-
TB) afnýjum berklatilfellum
eftir löndum árin 1994-
2007. Tíðni fjölónæmra
berkla var hlutfallslega hæst
í Austur-Evrópu og Mið-
Asíu en eykst nú hratt í
Afríku sunnan Sahara. (Birt
með leyfi WHO).
| <3%
[]]] 3-6%
] >6% *
] Vantar upplýsingar
© WHO 2006. All rights reserved
500 LÆKNAblaöiö 2009/95