Læknablaðið - 15.03.2010, Side 13

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
hækknnar hjartadrepi, frá komu til læknis í
héraði að komu á bráðamóttöku Landspítala var
að miðgildi þrjár klukkustundir og sjö mínútur
(dreifing 1:45-30:14 klst.) (mynd 2) en ekki var
marktækur munur á sjúklingum sem voru fluttir
frá Akureyri eða annars staðar á Norðursvæði
(sjá töflu I). Hins vegar var flutningstími, frá
útkalli sjúkraliðs og þangað til sjúklingur var
kominn inn á Landspítala, marktækt styttri fyrir
sjúklinga flutta frá Akureyri (sjá töflu II). Enginn
munur var á heildarflutningstíma sjúklinga sem
fengu segaleysandi lyf og þeirra sem ekki fengu
segaleysandi lyf (3:16 á móti 3:01 klst.; P=0,46).
16 sjúklingar (48,5%) fengu segaleysandi lyf
að miðgildi 33 mínútum eftir fyrstu samskipti við
lækni, 26 (78,8%) fengu clopidogrel og enoxaparin
og 15 (45,5%) fengu beta-hemla. Allir sjúklingar
fengu magnýl. Ekki var marktækur munur á
meðferð eftir því hvaðan sjúklingar voru fluttir
og hvort þeir fengu segaleysandi lyf eða ekki (sjá
töflu Illa og Illb).
Við upphaf sjúkraflugs voru 27% sjúklinga
með blóðþrýsting >140mmHg í efra slagbili
(147-190mmHg) en enginn með <100mmHg. Við
komu á Landspítala voru 33,3% með >140mmHg
í efra slagbili og 9% með <100mmHg. Við upphaf
sjúkraflugs voru 33,3% með hjartsláttarhraða
>80/mínútu. Alls fengu 18,4% sjúklinga beta-
hemla fyrir flutning og 44,5% fengu beta-
hemla í sjúkraflugvél. Stærstur hluti (75%)
sem ekki fengu beta-hemla voru með drep í
undirvegg. Tveir sjúklingar voru meðhöndlaðir
með samdráttarhvetjandi lyfjum (dobútamín), en
báðir voru í 3. gráðu gátta-sleglablokki (Total AV-
block). Reynt var að hraða hjartslætti hjá öðrum
þeirra með gangráðsörvun gegnum húð en það
tókst ekki.
Hjartaensím (CK-MB, troponin t) mældust
hækkuð í sermi allra sjúklinga, troponin t að
meðaltali 5,9 pg/mL og CK-MB að meðaltali
157,2 pg/L (á fyrstu tveimur sólarhringum í legu).
39,4% voru enn með hækkun á ST-bili við komu
á Landspítala en ekki var marktækur munur
milli þeirra sem fengu segaleysandi lyf og þeirra
sem ekki fengu slíka meðferð (sjá töflu IV). Tveir
sjúklingar voru með vinstra greinrof og hjá fjórum
var ekki tekið rit við komu á Landspítala.
Alls fóru fimmtán sjúklingar í bráða krans-
æðavíkkun, eða rúm 88% þeirra sem ekki
fengu segaleysandi meðferð. Tveir sjúklingar
undirgengust ekki bráða kransæðavíkkun. Annar
var 89 ára og var meðhöndlaður með lyfjum og
hinn reyndist ekki unnt að þræða vegna lokunar
á náraslagæðum. Miðgildi tímalengdar frá komu
inn á bráðamóttöku þangað til æð var víkkuð
var 0:42 klst. (dreifing 0:23-8:31 klst.). í hópnum
Tafla II. Viðbragðstími sjúkraiiðs til sjúklinga og þangað til flug með sjúkling hefst.
Sjúkrahús Akureyrar (n=17) Flugvellir utan Akureyrar (n= 16) p-giidi
Viðbragðstími frá útkalli til sjúklings 0:21 klst. (0:13-0:53) 0:54 klst. (0:31-1:37) P<0,05
Viðbragðstími frá útkalli þar til flug með sjúkling hefst 0:55 klst. (0:37-2:07) 1:15 kist. (0:40-2:45) P=0,09
P<0,05 = marktækur munur á milli hópa. Allir uppgefnir timar eru miðgildi.
Tafla III. Fjöldi sjúklinga (%) sem fengu gagnreynda lyfjameðferð fyrir komu á Landspitaia.
Segaleysandi lyf Ekki segaleysandi lyf (n=17) * (n=16) p-giidi
Magnýl 100% (n=16) 100% (n=17)
Plavix 75,0% (n=12) 82,4% (n=14) P=0,46
Enoxaparin (LMWH) t 82,4% (n=14) 75% (n=12) P=0,23
Beta-hemlari 35,3% (n=6) 56,3% (n=9) P=0,30
' Einn sjúklingur var með algera frábendingu og tveir með afstæða frábendingu fyrir gjöf segaleysandi lyfja.
1 Einn sjúklingur fékk heparín í stað enoxaparin.
Ekki hefur verið sýnt fram á gagnsemi (né skaða) af gjöf enoxaparins fyrir bráða kransæðaþræðingu.
sem fékk segaleysandi meðferð gengust allir
undir hjartaþræðingu eftir komu á Landspítala.
í rúmlega þriðjungi tilfella (37,5%) var um að
ræða björgunarvíkkun (ST-hækkun enn til staðar
á hjartalínuriti við komu), sem að jafnaði fór
fram þremur korterum eftir komu á Landspítala
(miðgildi 45 mín; dreifing 0:37-1:47 klst). Tíu
sjúklingar (62,5%), sem fengu fulla segaleysandi
meðferð með þeim árangri að ST hækkanir höfðu
horfið fyrir komu á Landspítala, gengust undir
hraðaða kransæðaþræðingu (Routine PCI post
thromolysis) tæpum tveimur klukkustundum
eftir komu á Landspítalann (sjá töflu IV) og
tæpum 11 klukkustundum (dreifing 2:15-39:45
klst.) eftir segaleysandi lyfjagjöf.
Alls voru sjö atvik skráð í þessum 33
sjúkraflutningum. Einn æðaleggur tapaðist, tveir
sjúklingar voru með súrefnismettun <90% á
Mynd 2. Kassaritið
sýnir dreifingu
heildarflutningstima (tími
frá komu sjúklings til læknis
að komu á bráðamóttöku
hjartveikra á Landspítala).
Fjórðungur gilda liggur
fyrir ofan kassann og
fjórðungurfyrir neðan
hann. Lárétta línan táknar
miðgildi og skeggin afmarka
gildi sem ekki teljast
frávillingar. Stjörnurnar
tákna miklafrávillinga (e.
extreme outliers). Einn
sjúklingur er ekki sýndur, en
heildarflutningstími í hans
tilfelli var ríflega 30 klst.
LÆKNAblaðið 2010/96 161