Læknablaðið - 15.03.2010, Blaðsíða 33

FRÆÐIGREINAR
Y F I R L I T
útilokaðir. Sjúklinga með gulu og/eða merki
um bráða lifrarbilun (með INR >1, 5) verður í
flestum tilfellum að leggja inn á spítala. I sumum
tilfellum verður að íhuga hvort lifrarskipti koma
til greina og lifrar- eða meltingarsérfræðing á að
setja inn í málið sem fyrst. Það er ekki eingöngu
lifrarbilun af völdum paracetamóls sem hægt er
að meðhöndla með acetylcystein heldur hefur
nýlega verið sýnt fram á að sjúklingum með aðrar
orsakir fyrir bráðri lifrarbilun (þar á meðal DILI)
getur gagnast þetta lyf, sérstaklega ef það er notað
snemma í sjúkdómsferlinum.44 Aðrir sértækir
meðferðarmöguleikar eru af skornum skammti.
Það hefur verið mælt með Camitine við valproate
tengdri lifrarbilun.33 Þó að sterar séu oft notaðir við
þessar kringumstæður er notkun þess ekki byggð
á vísindalegum grunni. Mismunagreiningin er
oft sjálfsofnæmisbólga í lifrinni (autoimmune
hepatitis) og hjá sjúklingum með einkenni um
sjálfsofnæmi er réttlætanlegt að prófa stera. Einnig
er vert að meðhöndla með sterum ef um er að
ræða Steven-Johnsson heilkenni á sama tíma og
DILI gerir vart við sig og við phenytoin orsakaðan
lifrarskaða.
Lokaorð
Lifrarskaði af völdum lyfja er algengasta orsök
bráðrar lifrarbilunar á Vesturlöndum. Hafa ber
þessa mismunagreiningu í huga hjá öllum
sjúklingum með afbrigðileg lifrarpróf. Þar sem
þessi tilfelli eru í mjög litlum mæli tilkynnt til
yfirvalda er bæði hér á landi og annars staðar
mikil vanskráning þessa fyrirbæris. Framvirk
rannsókn á tíðni, orsökum og horfum þessara
sjúklinga er í bígerð á íslandi og stefnt að því að
hún hefjist í byrjun árs 2010.
Heimildir
1. Lee WM. Acetaminophen-related acute liver failure in the
United States. Hepatol Res 2008; 38: S3-S8.
2. Larrey D. Epidemiology and individual susceptibility to
adverse drug reactions affecting the liver. Semin Liver Dis
2002; 22:145-55.
3. Lammert C, Einarsson S, Saha C, Niklasson A, Bjömsson E,
Chalasani N. Relationship between daily dose of oral medi-
cations and idiosyncratic drug-induced liver injury: search
for signals. Hepatology 2008; 47: 2003-9.
4. de Abajo FJ, Montero D, Madurga M, García Rodríguez LA.
Acute and clinically relevant drug-induced liver injury: a
population based case-control study. Br J Clin Pharmacol
2004; 58: 71-80.
5. De Valle MB, Av Klinteberg V, Alem N, Olsson R, Björnsson
E. Drug-induced liver injury in a Swedish University hospi-
tal out-patient hepatology clinic. Aliment Pharmacol Ther
2006; 24:1187-95.
6. Sgro C, Clinard F, Ouazir K, et al. Incidence of drug-
induced hepatic injuries: a French population-based study.
Hepatology 2002; 36: 451-5.
7. Ostapowicz G, Fontana RJ, Schiodt FV, et al. Results of a pro-
spective study of acute liver failure at 17 tertiary care centers
in the United States. Ann Intern Med 2002; 137: 947-54.
8. Wei G, Bergquist A, Broome U, et al. Acute liver failure in
Sweden: etiology and prognosis. J Internal Med 2007; 262:
393-401.
9. Whitehead MW, Hainsworth I, Kingham JGC. The causes of
obvious jaundice in South West Wales: 2000. Gut 2001; 48:
409-13.
10. Björnsson E, Ismael S, Nejdet S, Kilander A. Severe jaundice
in Sweden in the new millennium: causes, investigations,
treatment and prognosis. Scand J Gastroenterol 2003; 38:
86-94.
11. Bagheri H, Michel F, Lapeyre-Mestre M, et al. Detection
and incidence of drug-induced liver injuries in hospital:
a prospective analysis from laboratory signals. Br J Clin
Pharmacol. 2000; 50:479-84.
12. Meier Y, Cavallaro M, Roos M, et al. Incidence of drug-
induced liver injury in medical inpatients. Eur J Clin
Pharmacol. 2005; 61:135-43.
13. Björnsson E, Davíðsdóttir L. The long-term follow-up after
idiosyncratic dmg-induced liver injury with jaundice. J
Hepatol 2008; 50: 511-7.
14. Andrade RJ, Lucena MI, Femandez MC, et al. Dmg-induced
liver injury: an analysis of 461 incidences submitted to the
Spanish registry over a 10-year period. Gastroenterology
2005; 129: 512-21.
15. Bjömsson E, Kalaitzakis E, Olsson R. The impact of eosi-
nophilia and hepatic necrosis on prognosis in patients with
dmg-induced liver injury. Aliment Pharmacol Ther 2007; 25:
1411-21.
16. Bjömsson E, Nordlinder H, Olsson R. Clinical characteristics
and prognostic markers in disulfiram-induced liver injury. J
Hepatol 2006; 44: 791-7.
17. Danan G, Benichou C. Causality assessment of adverse reac-
tions to drugs~I. A novel method based on the conclusions
of intemational consensus meetings: application to drug-
induced liver injuries. J Clin Epidemiol 1993; 46:1323-30.
18. Chalasani N, Fontana RJ, Bonkovsky HL, et al. Causes, clini-
cal features, and outcomes from a prospective study of dmg-
induced liver injury in the United States. Gastroenterology
2008; 135:1924-34, 34 el-4.
19. Zimmerman H. Hepatotoxicity: the adverse effects of drugs
and other chemicals on the liver. Philadelphia: Lippincott,
Williams & Wilkins 1999.
20. Bjömsson E, Olsson R. Outcome and prognostic markers in
severe dmg-induced liver disease. Hepatology 2005; 42: 481-
9.
21. Bjömsson E, Jerlstad P, Bergqvist A, Olsson R. Fulminant
dmg-induced hepatic failure leading to death or liver trans-
plantation in Sweden. Scand J Gastroenterol. 2005; 40:1095-
101.
22. Bjömsson E, Olsson R. Suspected drug-induced fatalities
reported to the Who database. Dig Liver Dis 2006; 38: 33-8.
23. Russo MW, Galanko JA, Shrestha R, Fried MW, Watkins
P. Liver transplantation for acute liver failure from dmg
induced liver injury in the United States. Liver Transpl.
2004;10:1018-23.
24. Ibanez L, Perez E, Vidal X, Gmp d'Estudi Multicénteric
d'Hepatotoxicitat Aguda de Barcelona (GEMHAB).
Prospective surveillance of acute serious liver disease
unrelated to infectious, obstmctive, or metabolic diseases:
epidemiological and clinical features, and exposure to dmgs.
J Hepatol 2002; 37: 592-600.
25. Jóhannsson M, Agústsdóttir E. Tilkynningar um aukaver-
kanir lyfja á íslandi á ámnum 1999 til 2004. Læknablaðið
2006; 92: 283-7.
26. Þórhallsdóttir Ó, Ingólfsdóttir K, Jóhannsson M.
Aukaverkanir og milliverkanir náttúmlyfja, náttúmvara og
fæðubótarefna. Læknablaðið 2002; 88: 289-97.
27. Lammert C, Bjömsson E, Niklasson A, Chalasani N. Oral
medications with significant hepatic metabolism at higher
risk for hepatic adverse events. Hepatology 2009. Epub
ahead of print.
28. Lucena MI, Andrade RJ, Kaplowitz N, et al. Phenotypic char-
acterization of idiosyncratic dmg-induced liver injury: the
influence of age and sex. Hepatology 2009; 49: 2001-9.
29. Fountain FF, Tolley E, Chrisman CR, Self TH. Isoniazid hepa-
totoxicity associated with treatment of latent tuberculosis
infection: a 7-year evaluation from a public health tuberculo-
sis clinic. Chest 2005; 128:116-23.
30. Chalasani N, Aljadhey H, Kesterson J, et al. Patients with
elevated liver enzymes are not at higher risk for statin hepa-
totoxicity. Gastroenterology 2004; 126:1287-92.
31. Bjömsson E. Dmg-induced liver injury: Hy's rule revisited.
Clin Pharamacol Ther 2006; 79: 521-8.
LÆKNAblaðið 2010/96 181