Læknablaðið - 15.09.2013, Síða 29

UMFJÖLLUN O G GREINAR
„Boslon Consulting Group bcnti á í
skýrslu sinni aö Iwergi í heiminum
væri jafn frjáls aögangur að Itcilsu-
gæslu, sétfræðingum og bráðamóttöku
eins og Itér tíðkast," scgir Guðbjartur
Hannesson alþingismaður ogfyrr-
verandi velferðarráðlterra.
tel mikilvægt að vinna áfram samkvæmt
þeim.
Við skulum ekki gleyma því að stjórn-
völd hafa ekki vikið frá stefnu þeirra laga
sem sett voru 2007 og 2008 um sjúkra-
tryggingar og heilbrigðismál þó gildistöku
einstakra greina laganna hafi verið frestað,
svo sem samningum við öldrunarstofn-
anir. Að öðru leyti var unnið algerlega í
anda þessara grundvallarlaga um aðgengi
að þjónustunni, gæði hennar, jafnt aðgengi
allra óháð búsetu og efnahag. Þetta er tí-
undað í stefnuyfirlýsingu núverandi ríkis-
stjórnar en er einfaldlega bundið í lög sem
stjórnvöld verða að sjálfsögðu að fram-
fylgja. Það er í lögunum að heilsugæslan
eigi að vera fyrsti viðkomustaður í kerfinu
og megintillaga Boston Consulting Group
til hagræðingar og sparnaðar í kerfinu
fólst einmitt í aðgangsstýringu. Þetta hef-
ur ekki tekist og samtök lækna hafa haldið
því mjög á lofti að beinn aðgangur al-
mennings að sérfræðiþjónustu sé ódýrari
kostur. Hitt er engu að síður bundið í lög,
en það hefur ekki orðið að veruleika þrátt
fyrir það. Þannig þráast kerfið við þrátt
fyrir skýra stefnumörkun stjórnvalda.
Mestur ágreiningur um skýrslu BCG var
einmitt um aðgangsstýringuna. Þar takast
augljóslega á almennir hagsmunir og sér-
hagsmunir sjálfstætt starfandi sérfræði-
lækna sem ekki vilja breytingu á núver-
andi fyrirkomulagi. BCG benti einmitt á í
skýrslu sinni að hvergi í heiminum væri
jafn frjáls aðgangur að heilsugæslu, sér-
fræðingum og bráðamóttöku eins og hér
tíðkast. í þessu samhengi er forvitnilegt
að sjá að heimsóknir til læknis eru óvíða
fleiri á hverja 1000 íbúa en hér á íslandi.
Þetta gerir kerfið dýrara fyrir okkur til
langs tíma og það má gagnrýna mig fyrir
að hafa ekki tekið betur á þessu.
Við sjáum alltaf sömu megin niðurstöð-
urnar í gagnrýni á íslenska heilbrigðiskerf-
ið, frá BCG, OECD og fleirum. Þjónustan
er í hæsta gæðaflokki, vel mönnuð, gæði,
öryggi og aðgengi hefur verið eins og best
verður á kosið en ... þjónustan er ekki
veitt á réttum stað, of mörgum er beint á
bráðamóttöku og sjúkrahús, of margir leita
beint til sérfræðilækna, of mikið er fram-
kvæmt af ákveðnum rannsóknum og of
mikið til af tækjum í ákveðnum greinum.
A sama tíma er tækjabúnaður úreltur í
öðrum greinum."
Erfiður en óhjákvæmilegur niðurskurður
Guðbjartur leggur að vonum áherslu á
vandann sem blasti við ríkisstjórn Sam-
fylkingar og Vinstri grænna vorið 2009
og að allt starfið hafi snúist um varnar-
baráttu.
„Það er ekki átakalaust að rétta við
20-25% halla á ríkissjóði án þess að það
snerti heilbrigðiskerfið. Við settum okkur
það meginmarkmið að verja heilbrigðis-
kerfið og menntakerfið. Að mínu mati
tókst það þó vissulega hafi þurft að skera
niður og draga verulega úr útgjöldum. En
miðað við aðstæður tókst okkur ótrúlega
vel að verja þessa grundvallarþjónustu
og heilbrigðiskerfið okkar í dag er enn í
fremstu röð. Við gerðum okkur þó grein
fyrir að lengra yrði ekki gengið og strax í
fjárlögum fyrir árið í ár, 2013, var frekari
niðurskurði hætt og byrjað að bæta í að
nýju. Bætt var við fjármagni til tækja-
LÆKNAblaðið 2013/99 401