Læknablaðið - 15.09.2013, Qupperneq 32

UMFJÖLLUN O G GREINAR
Léleg laun eru
meginástæða
óánægju lækna
■ ■ ■ Hávar Sigurjónsson
„Það hefur verið orðað þannig að við
værum komin fram af bjargbrúninni og
þá væntanlega í frjálsu falli niður. Það
er kannski ekki besta samlíkingin. Mín
tilfinning er að við séum að renna niður
bratta og hála brekku. Það er erfitt að
snúa við, en kannski mögulegt," segir
Einar Stefánsson prófessor í augnlækn-
ingum og yfirlæknir á Landspítalanum
um ástand í mönnun á Landspítala og
framtíðarhorfur íslenskrar læknastéttar.
Tilefni þessa samtals við Læknablaðið
er grein sem Einar, ásamt Sigurði Guð-
mundssyni, birti í Morgunblaðinu föstu-
daginn 2. ágúst síðastliðinn. Þar lýstu þeir
slæmu ástandi á Landspítalanum og voru
ómyrkir í máli um framtíðarhorfur.
„Þetta er ákveðinn vítahringur. Land-
spítali er ekki aðeins ósamkeppnisfær í
launum við útlönd heldur einnig við kjör
lækna á íslandi utan spítalans. Það segir
náttúrulega allt sem segja þarf að 1%
unglækna var ánægt með starfsaðstöðu á
Landspítalanum. Leitin að þessum ánægða
einstaklingi stendur enn yfir," segir Einar
og ekki laust við að nokkurrar kaldhæðni
gæti í þeim orðum.
Hann segir meginástæðu óánægju og
landflótta íslenskra lækna skýra og aug-
ljósa.
„Unga fólkið okkar fer héðan af spítal-
anum með óbragð í munninum og síðan
eigum við yfirlæknarnir að draga það til
baka eftir sérnám og ég get boðið því laun
sem eru innan við helmingur af því sem er
lægst í boði í Svíþjóð.
Ef horft er til annarra landa verður
munurinn margfaldur. Spurningin snýst
reyndar ekki um hvort okkur takist að
ná fullum jöfnuði í launum lækna við
nágrannalöndin. En staðan er þannig að
munurinn er of mikill til að hægt sé að
horfa fram hjá honum.
Meginástæðan fyrir óánægju lækna er
launin. Læknastéttin hefur farið dálítið í
kringum þetta eins og köttur í kringum
heitan graut, ekki viljað horfast í augu
við þetta sem aðalatriðið, heldur bent á
slæma aðstöðu, lélegt húsnæði og gömul
tæki sem skýringar. Það er allt saman
alveg rétt, en dugar ekki til skýringar á því
hvers vegna við horfum upp á tugi lækna
á ári hverfa af landi brott og engir koma í
staðinn. Launamálin eru einfaldlega aðal-
atriðið. Ungt fólk á fertugsaldri sem er að
hugsa um að flytja heim eftir sérnám sér
bara í hendi sér að það gengur ekki upp á
þessum launum. Við höfum einnig dæmi
um sérfræðinga sem hafa komið heim og
baslað í nokkur ár og flutt síðan út aftur."
Flýja ýmist spítalann eða landið
„Við verðum líka að horfast í augu við
að undanfarin ár hefur verið allnokkur
flótti lækna. Við höfum misst gott fólk af
spítalanum út í bæ, ýmist alveg eða það
minnkað starfshlutfall sitt til að vinna
annars staðar. Þetta er eingöngu til að
bæta kjörin, því ekki er betri aðstöðu til að
dreifa á einkastofum út í bæ.
Við finnum fyrir því að á Landspítal-
ann vantar núna ýmsar nýjungar eða nýjar
aðferðir sem bestu sérfræðingarnir okkar
af yngri kynslóð hafa tileinkað sér erlendis
og fást ekki til að flytja heim. Þarna er
yfirleitt um að ræða svokallaðar spítalasér-
greinar; greinar sem ekki verða stundaðar
utan spítala vegna sérhæfðs tækjakosts
eða annarrar dýrrar og flókinnar aðstöðu.
Landspítalinn er eini vinnustaðurinn sem
kemur til greina fyrir lækna í þessum sér-
greinum og fyrir ungan metnaðargjarnan
sérfræðing sem stundað hefur sérnám á
einhverjum af bestu spítölum Evrópu eða
Bandaríkjum í hópi fremstu sérfræðinga
í greininni, á þar að auki margföldum
launum, er eiginlega galið að flytja
hingað heim. Þetta eru
læknarnir sem halda
okkur í fremstu röð
og án þeirra verðum
við ekki í fremstu röð
mikið lengur. Land-
spítalinn er ófær um
að draga þetta fólk
heim því við erum
einfaldlega að tala um
sómasamlega fram-
færslu. Hún er ekki í
boði á þeim launum
sem læknum bjóðast
hér í dag.
Við heyrum þetta á
þeim ungu læknum sem nýlega hafa flust
erlendis og hafið sitt sérnám. Þeir finna
muninn á öllum póstum og eru enn síður
tilbúnir að snúa aftur í þær aðstæður sem
hér bjóðast."
Styrkurinn orðinn stærsti veikleikinn
Einar bendir á að kjör lækna hafa versnað
verulega á undanförnum árum.
„Þegar ég flutti heim frá Bandaríkjun-
um lækkuðu launin vissulega, en þau laun
sem hér buðust voru þó alveg ásættanleg.
Læknar í sömu stöðu í dag sjá ekki fram á
að geta búið fjölskyldu sinni skikkanlega
umgjörð. Og til að enginn velkist í vafa
um hvað verið er að tala um, þá eru byrj-
unarlaun sérfræðings á Landspítalanum
rúmlega 500.000 krónur á mánuði. Að
frádregnum skatti eru þetta skammarlega
lág laun fyrir fólk með allt að 15 ára há-
skólanám að baki og er að hefja starfsferil
komið hátt á fertugsaldur. Há laun lækna
byggjast nær ávallt á gríðarlega mikilli
vinnu með tilheyrandi vaktaálagi og það
eru alls ekki allir af yngri kynslóð tilbúnir
til að vinna svo mikið. Ekki síst þegar
hærri laun eru í boði erlendis fyrir mun
minna vinnuframlag.
404 LÆKNAblaðið 2013/99