Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2004, Qupperneq 121

FOLSUÐ FRÆÐI
honum Ifkar eða honum sýnist eiga við og notað sem efnivið í ritgerð
sína.
Nú er ekkert sem segir að þessi notkun á Intemetinu feh nauðsynlega
í sér ritstuld og margir hafa það orðið fyrir fastan sið að slá leitarorðum
í tengslum við rannsóknarefni upp á Netinu bara til að sjá hvað kemur.
Það er hins vegar því miður oft svo að háskólanemendur nota þessa upp-
sprettu upplýsinga án þess að hafa nokkra skýra hugmynd um efnið sem
þeir em að fjalla um og án þess að kynna sér það að nokkm marki áður
en hafist er handa um að setja saman ritgerð. Ur þessu verður í mörgum
tilfellum gagnrýnislaus samsetningur sem ekki er hægt að heimfæra upp
á einn texta frekar en annan, er ekki stuldur frá einum höfundi frekar en
öðmm en sem er þó ekki verk nemandans sjálfs nema að svo miklu leyti
sem hann hefur klippt og límt saman partana sem ritgerðin samanstend-
ur af.
Þessi tegund af ritstuldi er miklu áleitnari nú heldur en sá ritstuldur
sem felur einfaldlega í sér eignun - að maður þykist vera höfundur verks
sem maður er ekki höfundur að heldur einhver annar. Hún er líka miklu
erfiðari við að eiga vegna þess að það getur verið erfitt að sýna fram á að
texti og jafiivel einstakar hugmyndir tilheyri einum höfundi frekar en
öðmm. Það sem meira er, þeim sem fremja þessa tegund ritstuldar er oft
alls ekki ljóst að þeir em að stela efni ffekar en að semja það, þeim finnst
þeir vera að búa til eitthvað nýtt og á sama tíma að kynna sér efnið til
hlítar, þegar þeir era í raun ekki að gera annað en raða saman bútum oft
án þess að skilja til fulls um hvað þessir bútar em eða hvaða samhengi
þeir tilheyra.
Spumingin er auðvitað hvort einhverju sé hægt að breyta til að
minnka eða koma í veg fyrir vinnubrögð af þessu tagi hjá háskólanem-
endum. Háskólamir þurfa í fyrsta lagi að hafa bæði skýra afstöðu til hvers
kyns ritstuldar sem er öllum kunnug og eins þurfa reglur um hvernig
bmgðist sé við ritstuldi að liggja fyrir og vera skýrar. En mikilvægast
kann þó að vera að leggja meiri áherslu á að kenna ritun og þær aðferð-
ir sem nauðsynlegt er að kunna skil á til að geta byggt upp röksemda-
færslur, meðhöndlað spumingar og svör við þeim og áttað sig á mismun-
andi stíltegundum og merkingu þeirra. Þessi þáttur er því miður
vanrækmr í öllu skólakerfinu hér á landi og það kunnáttuleysi sem af
vanrækslunni stafar kemur stöðugt betur í ljós.
Ein leiðin til að kenna ritun og innprenta um leið ákveðna lágmarks-