Þjóðlíf - 01.12.1985, Qupperneq 74

Ljóst er aö sigur hins unga snillings
er einn merkilegasti skákviðburður
sem átt hefur sér stað síðan einvígi
aldarinnar milli Fischers og Spassky fór
fram í Reykjavík 1972. Fáir heimsmeist-
arar hafa virst jafn ósigrandi og Karpov.
Ferill Karpovs hefur verið óvenju glæsi-
legur, því auk þess að bera titilinn eft-
irsótta, hefur hann teflt á fjölda móta og
sigrað á þeim flestum. Það var ekki fyrr
en Kasparov fór að kveðja sér hljóðs á
alþjóðlegum skákvettvangi með glæsi-
legum sigrum í anda Fischers, að mönn-
um þótti sem til sögunnar væri kominn
skákmaður sem velt gæti Karpov úr
sessi. Fáir reiknuðu hinsvegar með að
það gerðist jafn fljótt og raun bar vitni.
Er því ekki úr vegi að beina sjónum að
hinum nýja heimsmeistara og stuttum
en glæsilegum ferli hans.
Undir handarjaöri
Botvinniks
Garry Kasparov fæddist í borginni
Baku við Kaspíahaf þann 13. apríl 1963.
Baku er í sovétlýðveldinu Aserbasjan
og býr hann þar enn. Kasparov hefur oft
sótt þangað pólitískan stuðning þegar
hann hefur átt í höggi við skákveldið í
Moskvu. Þegar Kasparov fæddist hlaut
hann nafn föður síns sem hét Kim
Weinstein. Hann lést í bílslysi þegar
drengurinn var aðeins sjö ára gamall. í
framhaldi af því tók Kasparov nafn móð-
ur sinnar, Klöru Kasparovu, þegar harrn
var tólf ára gamall. Þetta ku víst vera
lenska í Sovétríkjunum, en illar tungur
segja að nafnið Weinstein hafi þótt of
gyðingslegt og því hafi þess vegna ver-
ið breytt að undirlagi sovéskra skákyfir-
valda þegar Kasparov var farinn að
vekja athygli fyrir skákhæfileika sína.
Eftir því sem næst verður komist,
lærði Garry mannganginn sex ára gam-
all. Fljótlega tók hann að stunda tafl-
mennsku í ungherjahöllinni í Baku undir
handleiðslu þjálfara og tók örum fram-
förum. Níu ára gamall komst meistarinn
ungi fyrst á síður dagblaðanna í Baku er
hann komst í úrslit á hraðmóti í 1. flokki.
Árið 1973 urðu þau miklu þáttaskil á
skákferli Kasparovs að hann hlaut
Handbragð hins nýja heimsmeistara
Áður en Kasparov hóf seinni
slaginn við Karopv tefldi hann tvö
æfingaeinvígi við þá Húbner og
Anderson og sigraði í þeim báðum
með miklum yfirburðum. Hér fáum
við að sjá gott dæmi um það hvemig
snillingurinn „hitar upp“. Það er
Húbner sem er fómarlambið í þessari
skák:
Hamborg 1985.
Hvítt: Robert Húbner, Vestur-Þýska-
landi.
Svart: Garry Kasparov.
Enskur leikur.
1. c4-e5 2. Rc3-d6 3. d4 (Þetta
afbrigði hefur verið í tísku að und-
anfömu, en nú hljóta vinsældir þess
að dvína. Hvítur brýtur nefnilega
eina af grundvallarreglum mann-
taflsins, sem er að forðast drottnmg-
arleiki í byrjun tafls. Reyndar sagði
Tarrasch eitt sinn að munurinn á
meistara og minni spámönnum væri
sá, að meistarinn vissi hvenær mætti
brjóta grundvallarreglumar en hinir
ekki. í þessari skák sést að þetta
spakmæli er ekki algilt.) exd4 4.
Dxd4—Rf6 5. g3—Rc6 6. Dd2-Be6
7. Rd5—Re5 8. b3-Re4 9. De3
(Framhaldið í skákinni J. Kristian-
sen-Reinert, Danmörk 1985, var
einkar skemmtilegt: 9. Dd4-f5! 10.
Bg2-g6 11. Bb2?-c5 12. Ddl-Bxd5
13. Dxd5-Da5 14. Kdl-Rd3!! og
svartur vinnur, því að hvítur tapar
drottningunni eða verður mát.) Rc5
(Fræðileg nýjung sem kemur Húbn-
er í opna skjöldu. í skákinni Ftácnik-
Timman 1985 lék Hollendingurinn
hér 9. .. .-c6 10. Dxe4-cxd5 11.
cxd5-Da5+ 12. Bd2-Bxd5 og
skákin varð jafntefli um síður.) 10.
Bb2 (Betra var 10. Bg2) c6 11. Rf4—
Rg4! 12. Dd4?
Re4!! (Leikur ársins. Riddarinn er
friðhelgur því eftir 13. Dxe4-Da5+
14. Kdl-Rxf2+ tapar hvítur drotm-
mgunni. Nú ryðjast svörtu riddaram-
ir inn í hjarta hvítu stöðunnar, en
slíkar tilfæringar virðast vera vöm-
merki Kasparovs, sbr. einvígis-
skákina við Karpov, sem hér fer á
eftir.) 13. Bh3—Da5+ 14. Kfl-Rgxf2
15. Bxe6-fxe6 16. Rxe6-Kd7! (Vita-
skuld ekki 16. .. .-Rxhl 17. Dxe4
og hvítur fær allt sitt til baka með
vöxtum. Textaleikurinn setur hvítum
erfið vandamál: a) 17. Rxf8-Haxf8
og svartur fær myljandi sókn eftir f-
línunni, b) 17. Rf4-He8! og síðan
Rxhl með liðsvinningi. Húbner fúm-
ur einu leiðina sem leiðir til upp-
skipta, en við það opnast staða hans
og kóngurinn verður berskjaldað-
ur.) 17. Rh3—Rxh3 18. Dxe4-He8
19. Rxc5H—Dxc5 20. Dg4+-Kc7
21. Dxh3 (Þjóðverjinn virðist vera
sloppinn fyrir hom en með frekari
fómum tekst Kasparov að halda
sókninni gangandi.) Be7! 22. Bxg7—
Hhf8!+ 23. Bxf8—Hxf8+ 24. Kel-
Df2+ 25. Kdl—Dd4+ 26. Kc2-
De4!+ 27. Kd2-Bg5+ (Þátttaka
svarta biskupsms í sókninrú ræður
úrslitum.) 28. Kc3-De5+ og hvítur
gafst upp, því eftir 29. Kb4-Bd2+
30. Ka3-Bc3 er öllu lokið.
Moskva 1985, 16. einvígisskák.
Hvítt: Anatoly Karpov
Svart: Garry Kasparov
Sikileyjarvöm, Paulsen-afbrigðið.
1. e4—c5 2. Rf3—e6 3. d4—cxd4
4. Rxd4—Rc6 5. Rb5-d6 6. C4-RÍ6
7. Rlc3—a6 8. Ra3—d5! (Karpov
hefur hér beitt afbrigði sem hann
hefur notað oft áður með góðum ár-
angri, m.a. sigraði hann Kasparov
74 ÞJÓÐLÍF