Þjóðlíf - 01.08.1987, Síða 17

ERLENT
Tvær þjóðir, eitt land
— -------------------------------------
Israelsmenn og Palestínuarabar 20 árum eftir
sex daga stríöiö 5.-10 júní 1967
ISEX DAGA stríöinu tjórfölduðu ísraelsmenn
yfirráðasvæði sitt. Hátt í 300 þúsund arabar
flúðu undan þeim og hafa ekki átt afturkvæmt.
Hátt í ein og hálf milljón araba er undir stjóm
þeirra á herteknu svæðunum. Golda Meir
sagði 1971: “Landamærin eru þar sem gyðing-
ar búa, ekki lína á korti". Tugþúsundir ísra-
elsmanna hafa tekið sér bólfestu á herteknu
svæðunum. Vesturbakki Jórdanar og Gaza-
svæðið hafa ekki verið formlega innlimuð í
Israelsríki en stofnun nýrra byggða gyðinga
þar er hægfara, óformleg innlimun. Réttindi
Palestínuaraba eru ekki virt.
LANDVINNINGAR. Hvílík fagnaðarstund
þegar fréttist að ísraelsmenn hefðu unnið
frækilegan sigur á aröbum í sex daga stríðinu
5--10. júní 1967. Arabar, sagðir þess albúnir
að eyða ísrael og kasta gyðingum í sjóinn,
höfðu ekki bara beðið ósigur heldur misst
|önd. Sveitir Dayans hershöfðingja lögðu und-
lr sig austurhluta Jerúsalem, vesturbakka
lórdanar, Gaza, Sinaiskagann og Gólanhæðir.
Loks réðu gyðingar Palestínu allri. Innan þess-
ara nýju landamæra voru mörg hundruð þús-
und palestínuarabar.
Fjölmiðlar á Vesturlöndum fögnuðu ákaf-
*ega. Davíð hafði einu sinni enn sigrað Golíat.
Hayan sagði á fyrsta degi stríðsins að það væri
ekki landvinningastríð heldur vamarstríð, til
að verja “þjóð vora, heimili og föðurland". í
Israel og á Vesturlöndum vom menn sann-
færðir um að ríki gyðinga stafaði mikil ógn af
aröbum og lofuðu mjög þá herkænsku að
verða fyrri til í þann mund sem arabar virtust
ætla að ganga milli bols og höfuðs á gyðingum.
Samúð var óskipt með þeim.
Ég kom til ísraels í íyrsta sinn árið 1970 og
fór þá í skoðunarferð frá Jerúsalem inn á
herteknu svæðin, til Hebron og Betlehem og
fleiri staða. ísraelskur leiðsögumaður tilkynnti
þegar farið var yfir gömlu landamærin: “Nú
erum við komin á herteknu svæðin, eða ef þið
kjósið fremur að kalla þau svo, á frelsuðu
svæðin". Skoðun hans var augljós og sam-
ferðafólkið brosti. Við vomm ekki bara á
vesturbakka Jórdanar heldur vomm við á ferð
um Júdeu og Samaríu. Þetta vom “frelsuð"
svæði. Biblían var sönnunargagnið um eignar-
hald gyðinga á þessu landi. Ekki hugsuðu allir
svo en bókstafstrúarmenn héldu því fram að
gyðingar ættu þetta land og hefðu loks endur-
heimt það. Fleiri héldu því fram að öryggi
ríkisins væri best tryggt með því að færa út
landamærin. Porri ísraelsmanna var þó reiðu-
búinn til þess að skila stómm hluta herteknu
svæðanna gegn varanlegum friðarsamningum
við araba samkvæmt skoðanakönnun 1968.
Síðan hefur afstaða ísraelsmanna gerbreyst.
ísraelsmenn innlimuðu austurhluta Jerúsa-
lem, gömlu borgina með helgidómunum,
skömmu eftir sex daga stríðið. Peir innlimuðu
hluta Gólanhæða en skiluðu sýrlendingum
hluta þeirra, þeir sömdu frið við egypta árið
1979 og skiluðu Sinaiskaganum 1982. Meiri-
hluti þeirra er andvígur því að skila Gaza og
Vesturbakka Jórdanar og alls ekki Jerúsalem.
Þeir vita þó að varanlegir friðarsamningar
verða ekki gerðir nema þeir skili herteknu
svæðunum. Friðarafstaða þeirra er því stund-
um einkennileg. Amoz Oz, kunnur ísraelskur
rithöfundur og friðarsinni, sagði nýlega á mál-
þingi: “Hvers konar geðsýki plagar þjóðina?
Þegar einhver ber að dyrum og segist vera
kominn til þess að ræða frið, erum við fljót að
læsa og draga fyrir glugga, hlaupa niður í
kjallara og setja sírenur í gang - eins og uppá-
stungan um fríðarviðræður væri sprengju-
flaug".
LANDNÁMIÐ, HÆGFÆRA INNLIMUM.
Fljótlega eftir sex daga stríðið tóku fýrstu
hópar gyðinga sér bólfestu á herteknu svæð-
unum. Þegar landnemar spurðust fyrir um það
hvort gróðursetja mætti olíutré sem bera ekki
ávöxt fýrr en að sjö árum liðnum varð ljóst að
ekki var tjaldað til einnar nætur. Byggðir voru
stofnaðar samkvæmt markvissri landnáms-
áætlun. Nú búa um 60 þúsund gyðingar á
Vesturbakkanum sem er um fimm þúsund og
fimm hundruð ferkílómetrar. ísraelsmenn,
Iandnemar og stjómvöld hafa náð undir sig
beint eða óbeint rúmlega helmingi jarðnæðis.
Á Vesturbakkanum búa um 850 þúsund arab-
ar en þeir ráða ekki iengur nema tæpum
helmingi lands síns. Á Gazasvæðinu sem er
aðeins um 350 ferkílómetrar, 40 kílómetra
löng ræma og mjó eftir því, búa um 550
þúsund arabar, þrír af hveijum fjórum eru
L’EXPRESS
sJ5\Sember 1986: un9ir Palestínumenn í átökum við ísraelska hermenn í flóttamannabúðunum á Gaza-
æúinu. Slík átök eru nær daglegt brauð á hernumdu svæðunum.
17