Þjóðlíf - 01.06.1988, Síða 65

VIÐSKIPTI
.tóöS#'-'

Ófrýnileg framtíðarvél dauðans. Teikning af B—2 frá Pentagon
Lorenzo fjármálajöfur og
verkalýðsfélagafjandi.
Eitrað
andrúmsloft
Það eru fleiri flugfélög en Flug-
leiðir sem eiga í málaferlum
við verkalýðsfélög. Frank
Lorenzo forstjóri Texas Air
hóf ævintýralegan feril sinn
við stjórnun flugfélaga með
harðvítugum átökum við
verkalýösfélög árið 1974. Hinn
48 ára gamli forstjóri hefur
safnað saman flugfélögum í
rúman áratug og við hverja
yfirtöku átt í stríði við verka-
lýðsfélögin, enda hefur „gald-
urinn“ falist m.a. í því að
ganga á launin. Lorenzo er nú
talinn eiga næst stærsta flug-
félag í heimi, eða öllu heldur
ráða yfir næst stærsta flug-
flota heimsins, enda er hér um
mörg flugfélög að ræða. Sam-
tals munu félög hans ráða yfir
628 flugvélum, 8.6 milljarða
dollara veltu, 94 milljónum far-
þega og starfsmannafjöldinn
er 72.500 manns. Einungis
hið ríkisrekna flugfélag í Sov-
étríkjunum, Aeroflot, er
stærra í sniðum. Viöleitni Lor-
enzos hefur verið sú að fyrir-
tæki hans séu„ verkalýðsfé-
lagalaus“ eins og hann orðar
það. Það er nefnt til marks um
hörkuna við yfirtöku fyrirtækja,
að þegar Lorenzo náði undir
sig flugfélaginu Continental
framdi forstjóri þess Alvin
Feldal sjálfsmorð. Ýmsum
brögðum er beitt, t.d. að setja
greiðslustöðvun á fyrirtæki
sem tekin eru yfir og síðan er
miskunnarlaust sagt upp fólki
á háum launum, og annað á
lægri launum ráðið í staðinn.
En ekki hefur þetta alltaf geng-
ið jafn vel upp. Alltof mikil
þensla á of skömmum tíma, of
margar yfirtökur og stríð við
launafólk er meðal þess sem
talið er að hafa valdið því, að
Texas Air tapaði 466 milljón-
um dollara á sl. ári á sama
tíma og samkeppnisfélög skil-
uðu drjúgum hagnaði. Talið er
að heildarskuldir séu um 5.2
milljarðir dollara og að greiða
þurfi 600 milljóna dollara á ári.
hverju í afborganir og vexti.
Meðal flugfélaga sem hann
tók yfir var Eastern Airlines
en þar voru sterk verkalýðsfé-
lög flugmanna og flugvirkja
fyrir, sem risu til varnar og
sóknar. Með tilvísun til laga
stóðu þau fyrir því að rann-
sókn var gerð á móðurfélag-
inu, það var undir eftirliti um
langa hríð auk þess sem fé-
lögin töfðu fyrir með öðrum
hætti. En í vor þegar Ijóst var
að ekkert misjafnt kæmi út úr
eftirlitinu, blés Lorenzo til
gagnsóknar og höfðaði
skaðabótamál á hendur
verkalýðsfélögum flugmanna
og vélvirkja. „Verkalýðsfélög-
in hafa eitrað andrúmsloftið og
eyðilagt orðspor okkar ágæta
fyrirtækis“, sagði Lorenzo og
krefst 1.5 milljarða í skaða-
bætur.
(Byggt á Spiegel/óg)
Ekkert lát
á vopna-
framleiðslu
Meðal best geymdu leyndar-
mála bandaríska vopnaiönað-
arins hefur nú komið fram að
hluta í dagsljósið. Hermála-
ráðuneytið Pentagon hefur
birt teikningu af framtíðar
sprengjuvélinni B—2.
Sprengjuvélar þessar eiga að
komast hvert sem er og
sleppa undan hvers konar rat-
sjám. Enn meiri leynd hvíliryfir
hliðstæðri vél, F—19 sem haf-
in er framleiðsla á. Fyrsta til-
raunaflug B—2 verður næsta
haust, en ástæðan fyrir birt-
ingu teikningarinnar mun vera
sú, að hernaðarráðgjafar
stjórnarinnar vilja draga úr
væntanlegri gagnrýni banda-
rískra þingmanna. Margir
þingmenn óttast hins vegar að
vélin sé þegar orðin dýrasta
tól í vopnasögu Bandaríkj-
anna, og féð sem sett hafi
verið í þessa framleiðslu nægi
ekki til; 36.6 milljarðar dollara í
132 sprengjuvélar.
Nunna við útieigu á mynd
böndum.
Nunnur í
myndbandaleigu
Kaþólska kirkjan er komin í
myndbandabransann. Nunn-
ur úr Pálsreglunni í Dusseldorf
hafa opnað myndbandaleigu
með 700 titlum. Þar eru hvorki
klámmyrrdir né ofbeldismyndir
á boðstólum og börnum er því
heimill aðgangur. í þeim geira
viðskiptalífsins, sem mynd-
bönd heyra til, er þessu frum-
kvæði nunnanna tekiö fagn-
andi, því það er talið bæta ím-
ynd myndbandaviðskipta.
Fjöldi erlendra fyrirtækja
sem „tekin hafa verið yfir“
eftir þjóðerni kaupandans:
Þar af
evrópsk
fyrirtæki:
87 Vestur-Þýskaland
Bretar hafa verið evrópskra þjóða fremstir á síðustu árum í
þeirri iðju að taka yfir(„takeovers“) fyrirtæki erlendis. Þýski
iðnaðurinn hefur á hinn bóginn haldið aftur af sér en yfirtökur
franskra fyrirtækja stórjukust á sl. ári. í Spiegel er birt meðfylgj-
andi línurit af þróun sl. ára í þessum efnum, en ráðgjafafyrir-
tæki nokkurt tók þessar upplýsingar saman. Bretar kaupa
oftast fyrirtæki utan Evrópu eins og sjá má af kökuritinu, og þá
helst í Bandaríkjunum. En þegar Þjóöverjar fara á stúfana
kaupa þeir fyrirtæki í nágrannalöndunum. Á síðastliðnu ári var
262 v-þýskum fyrirtækjum boðin yfirtaka af erlendum aðilum.
65