Þjóðlíf - 01.02.1991, Page 49

„Island hefur eitt velferðarríkja ekki komið á fót einsetnum skóla fyrir börn sín.“
verður barnalög frá 1981.
8. Stofna þarf embætti umboðsmanns
barna er hefur það hlutverk að hafa eftirlit
með því að lög og framkvæmdir séu virt
með hagsmuni barna í huga.
9. Stjórnvöld þurfa að byggja upp með-
ferðarheimili fyrir vegalaus börn sem eiga
sér enga trausta forsjáraðila. Þessi börn
eiga oft við alvarlega geðræn, félagsleg og
tilfinningaleg vandkvæði að stríða. Vistun
hjá fósturforeldrum hefur ekki reynst sem
skyldi og því eru þessi börn geymd inni á
stofnunum.
10. Stjórnvöld þurfa að vinna markvisst
að málefnum innflytjendafjölskyldna er
hingað koma, bæði hvað varðar ráðgjöf og
kennslu. Málefni barna er koma erlendis
frá þarf að skoða sérstaklega. Eins og nú er
háttað fá þessi börn litla sem enga aðstoð í
skólakerfinu umfram það sem önnur börn
fá. Ef sú aðstoð sem veitt er hér á landi er
borin saman við þá aðstoð sem veitt er
annars staðar á Norðurlöndum stöndum
við þeim ótrúlega langt að baki.
11. Efla verður stórlega rannsóknir á
málefnum barna og unglinga í íslensku
þjóðfélagi. Hér verða stjórnvöld að marka
rannsóknarstefnu í þessum málum í sam-
ráði við fagaðila.
Hér hefur verið drepið lauslega á fáein
atriði sem Barnaheill telur nauðsynlegt að
taka á í nánustu framtíð. Ætlunin er að í
næstu heftum Þjóðlífs verði fjallað nánar
um einstaka þætti þess sem hér hefur verið
markvissum aðgerðum styrki uppvaxtar-
og uppeldisskilyrði allra barna í íslensku
samfélagi.
Að lokum er rétt að nefna fáein atriði
sem nauðsynlegt er að taka á, ef bæta
á stöðu barna í íslensku samfélagi. Hér er
aðeins um örstutta upptalningu að ræða:
1. Bæta þarf kjör þeirra sem lægstu
launin hafa. Stjórnvöld þurfa m.a. að:
Hækka skattleysimörk, hækka tekju-
tengdar barnabætur og koma á húsaleigu-
bótum. Lengja þarf fæðingarorlof og
hækka mæðralaun. Samtök launafólks
þurfa með markvissum hætti að taka þátt í
að styrkja velferðarkerfið og bæta stöðu
barna í samfélaginu. Hækka þarf dag-
vinnulaun og gera þarf markvissa tilraun
til þess að draga úr þeirri óhóflegu yfir-
vinnu er hér hefur tíðkast.
2. Stjórnvöld þurfa að samræma stefnu
er varðar barna- og fjölskyldumál. Koma
þarf á samræmdri vinnu félags-, heilbrigð-
is- og skólakerfis í málefnum barna.
Byggja þarf upp samtengt öryggisnet í
samvinnu faghópa með hagsmuni barna í
huga.
3. Byggja þarf upp með skipulögðum
hætti fjölskylduráðgjöf hér á landi, sem
fram til þessa hefur verið veikur hlekkur í
núverandi skipulagi. Bæði ráðgjöf og for-
varnir í formi fræðslu skipta afgerandi
máli fyrir öflugt félagslegt öryggisnet.
4. Koma verður á einsetnum heilsdags-
skóla fyrir öll börn. ísland hefur eitt vel-
ferðarríkja ekki komið á fót einsetnum
skóla fyrir börn sín. Er ekki seinna vænna
að íslendingar þvoi af sér þann smánar-
blett sem óneitanlega hvílir á skólakerfi
okkar, börnum til tjóns. Semja þarf við
sveitarfélög, kennarasamtök og foreldra
um ýmsar hliðarráðstafanir sem nauðsyn-
legt er að koma á til að hægt sé að hrinda
þessu stórátaki í framkvæmd.
5. Efla þarf stórlega dagvistar — leik-
skólakerfið með það í huga að geta boðið
upp á heils og hálfs dags vistun fyrir öll
börn sem þess þurfa með. Efla þarf sam-
starf leikskóla og grunnskóla þannig að
fagleg samfella skapist í allri vinnu.
6. Með markvissu þjóðarátaki verður að
draga úr óhugnanlega hárri slysatíðni
barna hér á landi, sem er sú hæsta á Norð-
urlöndum og þó víðar væri leitað.
7. Styrkja þarf réttaröryggi barna hér á
landi enn frekar en nú er. Færa þarf ýmiss
ákvæði laga um mannréttindi barna og
unglinga til samræmis við alþjóðlegar rétt-
arvenjur og sáttmála sem Islendingar eru
aðilar að. Sérstaklega þarf að taka á rétti
barna í forræðisdeilum. Börn verða að fá
að tjá sig í slíkum málum og endurskoða
ÞJÓÐLÍF 49