Þjóðlíf - 01.07.1991, Blaðsíða 21

ir af útlistunum ráðamanna. Anthony
Barnett lýsti hugmyndum íhaldsmanna
sem „skemmdarverkastarfsemi til að
dreifa athyglinni frá grundvallar-
atriðunum í þegnskaparhugmyndinni.
... Hugmyndin um hinn virka þegn er ekki
aðeins undansláttur ólýðræðislegra afla í
samtímanum, hún er ögrun, tilraun til að
hrifsa frumkvæðið um þegnskaparhug-
myndina í því skyni að gera út af við
hana“.
Þeim íhaldsmönnum fer fjölgandi sem
telja að atvinnuleysingjum beri að leggja
fram einhvern skerf til samfélagsins gegn
þeim réttindum sem þeir njóta. Þannig
ættu atvinnuleysisbætur að vera skil-
yrðum bundnar, t.d. mætti hugsa sér að
bótaþegar inntu af hendi þegnskyldu-
vinnu eða gengjust undir starfsþjálfun.
Hægrimenn láta sér heldur ekki standa
á sama um réttindi þegnanna. En í anda
frjálshyggjunnar telja þeir að almannaheill
sé komin undir því að einstaklingurinn fái
ráðið sínum málum án afskipta ríkis-
valdsins. Þeir vilja greina skýrt á milli
frelsis einstaklingsins til athafna og getu
hans til að framkvæma hlutina. Kröfur
um jafnrétti á öllum sviðum samfélagsins
bjóða þeirri hættu heim að frelsi einstakl-
ingsins verði skert og of ríkuleg félagsleg
réttindi skapi herskara af uppburðarlausu
og jafnvel ósjálfbjarga fólki sem liflr á rík-
inu og missir smám saman löngun til að
bjarga sér sjálft. Því beri að setja ríkisvald-
inu skorður en mjög er misjafnt hversu
langt íhaldsmenn vilja ganga í þeim efn-
um.
Utan íhaldsflokksins eru skoðanir mjög
skiptar hvort binda eigi félagsleg og efna-
hagsleg réttindi skilyrðum. Sumir telja að
fólk hafi gagnkvæmar skyldur. Þeir taka
undir með þýska fræðimanninum Ralf
Dahrendorf að einstaklingurinn hafi rétt
til lágmarkstekna án nokkurra skilyrða.
Þessi efnahagslegu réttindi séu jafn sjálf-
sögð og borgaraleg og pólitísk réttindi sem
lengi hafa verið löghelguð í vestrænum
samfélögum.
Þau rök hafa m.a.verið reifuð gegn rétt-
indum af þessu tagi að þau geri tilkall til
mikilla og ófyrirséðra fjárútláta, ólíkt póli-
tískum og borgaralegum réttindum.
Fylgjendur þeirra segja á hinn bóginn að
hér sé aðeins bitamunur en ekki fjár og
benda á allan þann kostnað sem sam-
félagið hefur af því að halda uppi pólitísk-
um og borgaralegum réttindum, svo sem
löggæslu og dómstólum.
Verkamannaflokkurinn hefur ekki
tekið afdráttarlausa afstöðu til hug-
myndarinnar um borgaralegar skyldur
einstaklinganna. Þessi hugmynd er svo
sem ekki ný fyrir þeim sósíalistum sem
leggja áherslu á siðferðislega ábyrgð ein-
staklingsins gagnvart heildinni og telja að
einstaklingnum beri að hafa „almanna-
heill“ að leiðarljósi í athöfnum sínum. Á
að veita fullhraustum manni atvinnu-
leysisbætur ef hann neitar að taka við
vinnu eða takast á hendur starfsþjálfun?
Margir telja svo vera og benda á Svía sem
hafa sett skilyrði fyrir atvinnubótum ungs
fólks.
En það væri hræðilega óréttlátt að binda
efnahagsleg réttindi skilyrðum eins og
málin standa núna segja þeir vegna þess að
tækifærin til atvinnu og verkþjálfunar eru
ekki fyrir hendi fyrir milljónir manna.
Öðru máli gegndi ef efnahagsástandið
væri betra, fjölþætt starfsþjálfun væri í
boði, ríkisstjórnin hefði fulla atvinnu að
markmiði sínu svo og byggðastefnu sem
miðaði að því að dreifa betur fjárfesting-
um og atvinnutækifærum. Þá fyrst kæmi
til greina að leggja ríkari áherslu á að rétt-
indum þegnanna fylgdu líka skyldur.(>
Kaupmannahöfn
Flogið alla miðvikudaga og föstudaga.
Fast verð án flugvallarskatts
og forfallatryggingar.
Tn samanburðar: Ódýrasta superpex á 33.750 kr.
Þú sparar 14.000 kr.
London
Flogið alla miðvikudaga.
Fast verð án flugvallarskatts
og forfallatryggingar.
Til samanburðar: Ódýrasta superpex á 31.940 kr.
Þú sparar 13.040 kr.
Frjálst val á hóteli og bílaleigu á 20-40% afsláttarverði.
Fjölbreytt ferðaþjónusta f London og Kaupmannahöfn.
Framhaldsferðir með dönskum og enskum ferðaskrifstofum,
sumarhús og flugferðir hvert sem er um heimsbyggðina.
— FLUGFERÐIR
= SDLHRFLUD
Vesturgata 12, Símar 620066, 22100 og 15331
ÁLASKA
BÍLAVÖRUR
í SÉRFLOKKI
Heildsöludreyfing:
PRbúðin hf. S: 64141P
ÞJÓÐLÍF 21