Frjáls verslun - 01.01.2014, Blaðsíða 44

44 FRJÁLS VERSLUN 1. 2014
Íslendingar eru hrifnir af hug myndum um meira beint lýð ræði. Eftir hrun treysta
þeir kjörn um fulltrúum minna
en áður og vilja að almenning­
ur hafi aukna aðkomu að
ákvarðanatöku. Kjörnir fulltrúar
hafa ýtt undir hugmyndir um
beint lýðræði. Ekki síst þegar
þeir eru í stjórnarandstöðu.
Á síðasta kjörtímabili lögðu
stjórnar andstæðingar t.d.
nokkrum sinnum fram tillögur
um þjóðaratkvæðagreiðslur
s.s. um Icesave og um ESB­
aðildarviðræður. Þáverandi
þingmeirihluti lagðist hins vegar
gegn þessum tillögum jafnvel
þótt flestir stjórnarþingmenn
virtust styðja hugmyndir Stjórn­
lagaráðs um aukna aðkomu
almennings að lagasetningu.
Fyrir síðustu þingkosningar
töluðu forystumenn Sjálfstæðis­
flokksins fyrir hugmynd um
þjóðaratkvæðagreiðslu á fyrri­
hluta nýs kjörtímabils um hvort
halda skyldi áfram viðræðum
við ESB. Reyndar gekk þessi
nálgun gegn þá nýsamþykktri
landsfundarályktun Sjálfstæðis­
flokksins um að viðræðum
skyldi hætt. En þar sagði líka
í sömu setningu að ekki yrðu
aftur hafnar viðræður nema
að undangenginni þjóðarat­
kvæðagreiðslu um málið. Þessi
ályktun landsfundar lagðist
reyndar illa í suma kjósendur
sem enn töldu ekki útséð um að
mögulegt væri að tryggja Íslandi
aðild að ESB án mikils fórnar­
kostnaðar. Það skýrir kannski
frávikin frá landsfundarályktun­
inni sem forystan boðaði.
En ári síðar er afstaða foryst­
unnar breytt. Ríkisstjórnin
hefur ekki sannfæringu fyrir
því að ESB­aðild verði þjóðinni
heilladrjúg. Því beri að enda
umsóknarferlið með formlegum
hætti þegar í stað. Spurðir
um þjóðaratkvæðagreiðslu
um málið fást þau svör að í
framtíðinni sé mjög gott mál að
halda þjóðaratkvæðagreiðslu
láti menn sér koma í hug að
sækja aftur um aðild að ESB.
Hugmyndin um þjóðaratkvæða­
greiðslu lifir því enn góðu lífi – en
bara í orði en ekki á borði.“
Þjóðaratkvæða-
greiðslur hvað?
dR. STefaNÍa ÓSkaRSdÓTTiR
– lektor við HÍ
STJÓRnMÁL
Einar Guðbjartsson segir að oft blandi fólk saman ein ingaflæði og kostnaðar­
flæði í reikningsskilum, t.d.
vegna vöru birgðatalningar eða
jöfnunar reglunnar. Vörubirgðir,
t.d. hjá framleiðslufyrirtækjum,
geta haft mikil áhrif á niðurstöðu
rekstrarreikn ings og fjárstærðir í
efnahagsreikningi, eftir aðstæðum.
„Algengustu og mest þekktu
vörubirgðamatsaðferðirnar eru
FIFO og LIFO. LIFO­aðferðin er
ekki leyfð á Íslandi eða í alþjóð­
legu reikningsskilastöðlunum.
Þess ar aðferðir halda nefnilega
utan um hvort tveggja. Niður stað­
an úr þessum aðferðum verður
hins vegar ekki sú sama.“
Einar segir að í Bandaríkjunum
þar sem LIFO­aðferðin er leyfð
sé sérstök skýring á því hversu
há fjárhæðin „LIFO reserve“ er.
Þessi fjárhæð er hinn reiknings­
skilalegi munur á þessum tveimur
aðferðum, en af hverju að sýna
þessa tölu sérstaklega? Að nota
LIFO­aðferðina, við eðlilegar
aðstæður, gefur alltaf hærri kostn­
að vegna kostnaðarverðs seldra
vara (lægri hagnað) og lægri
fjárhæð í vörubirgðum.
„Greining og samanburður á
árs reikningum er marklaus ef ekki
hefur verið tekið tillit til að notaðar
hafa verið mismunandi reiknings­
skilaaðferðir. Það er jú eitt af aðal­
markmiðunum með samhæfingu
alþjóðlegu reikn ingsskilastaðlanna
og þeirra bandarísku, að sam­
ræma reiknings skilaaðferðir og
þar með saman burðarhæfnina.“
eiNaR guðBJaRTSSoN
– dósent við HÍ
REiKninGSSKiL
Vörubirgðatalning í
fullum gangi
ÁRNi ÞÓR ÁRNaSoN
– stjórnarformaður oxymap ehf.
-
FyRiRTæKJA-
REKSTUR
Árni Þór Árnason segir að þegar hann var nemandi við Verzlunarskólann hér
áður fyrr hafi nemendur fræðst
allnákvæmlega um þá einokunar ­
verslun sem ríkti á Íslandi að boði
danskra konunga.
„Það var ein af fáum leiðum fyrir
þá til að ná einhverjum peningum
frá þessu náskeri sem Ísland
var talið. Undir góðri handleiðslu
fræðimannsins Lýðs Björnssonar
var það kristaltært hjá verðandi
íslenskri verslunarstétt að einok ­
un arverslun var versta tegund
verslunar sem hugsast gat. Eftir
að hafa þjónað verslunargyðj­
unni í yfir þrjátíu ár er ég ennþá
sannfærður um að ég er á móti
einokunarverslun nema þar sem
ég hefði hugsanlega sjálfur getað
náð einokunaraðstöðu.
Er þetta ekki kjarni málsins?
Íslensk valdastétt á Alþingi heldur
því dauðahaldi í ÁTVR sem selur
brennivín og bjór til landsmanna.
Hvar varan er á boðstólum og
hvað er selt er ákveðið á skrif ­
stof um þessarar verslunar. Nú
er hún áttatíu ára og því er við
hæfi að verja 22 milljónum til að
skrifa sögu fyrirtækisins að sögn
aðstoðarforstjórans. Til að reka
okurbúllur eins og þessa þarf
greinilega forstjóra, aðstoðarfor ­
stjóra og alla hina til að gæta
jafnræðis og fjalla um hvort
lands lýður megi drekka hvalabjór.
Hver ætli hafi svo áhuga á að
lesa sögu fyrirtækisins, er þetta
ekki eitthvað sem við eigum að
skammast okkar fyrir?
Kom til greina að sleppa takinu
og spara sögubókina og allar
verslanirnar í öllum sparnaðar­
tillögunum sem fjallað var um
í haust hjá sérstakri nefnd á
vegum Alþingis? 
Til upprifjunar mátti í áratugi
bara selja mjólk í sérstökum
mjólkur búðum. Í dag þykir þetta
brandari.
Draumurinn er líklega að taka
búlagið í Svíþjóð til fyrirmyndar.
Þar eru þeir búnir að kaupa vín ­
búgarð í Borðeyri hinni frönsku
þar sem starfsmenn geta fullnum­
að sig í fræðunum.“
Á móti ein -
okunar verslun
skoðun