Fréttatíminn - 12.06.2015, Qupperneq 20

Steinunn Björgvinsdóttir, yfirmaður barnaverndarmála hjá IMC í Jórdaníu.
Gætum gert
betur við
flóttamenn
Steinunn Björgvinsdóttir hefur unnið við friðargæslu og flótta-
mannaaðstoð frá því hún fluttist til Palestínu árið 2007. Í dag
býr hún og starfar í Jórdaníu sem yfirmaður barnaverndarmála
International Medical Corps (IMC). Steinunn ver miklum tíma í
flóttamannabúðum Sýrlendinga en um 630.000 af þeim fjórum
milljónum Sýrlendinga sem flúið hafa landið eru í Jórdaníu.
Steinunn flutti erindi á „Fundi fólksins“ í Norræna húsinu í gær,
fimmtudag, þar sem hún lýsti veruleika fólks á flótta. Hún segir
Ísland geta gert betur við flóttamenn en í dag veitum við 0,005%
af þeim Sýrlendingum sem sækja um að komast til Evrópu hæli.
É g sé um að þjálfa starfs-menn og halda utan um alla gæðastjórnun fyrir
IMC í samstarfi við barnavernd
Jórdaníu, UNICEF og Flótta-
mannastofnun SÞ,“ segir Stein-
unn Björgvinsdóttir aðspurð um
störf sín í Jórdaníu en Stein-
unn kom til landsins í vikunni
til að taka þátt í Fundi fólksins
í Norræna hússins um helgina.
„Ég vinn mikið á vettvangi og fer
reglulega í flóttamannbúðirnar.
Nú eru um 630.000 sýrlenskir
flóttamenn í Jórdaníu og um
helmingur þeirra eru börn.“
Í hverju felst þitt starf á vettvangi?
„Öll börn þurfa á sálrænum
stuðningi að halda. Stuðning-
urinn getur komið frá foreldr-
unum sjálfum, hann getur verið í
gegnum barnvæn svæði UNICEF
í búðunum, eða komið frá félags-
legri aðstoð sem við veitum hjá
IMC, þetta fer algjörlega eftir
barninu. En flóttamenn búa líka
við mjög erfiðar fjárhagslegar
aðstæður og mikið óöryggi þar
sem engin veit hvað er fram-
undan. Því fylgir að sjálfsögðu
mikil streita sem skilar sér oft á
tíðum í ofbeldi á heimilunum. Við
reynum að vinna í þessu öllu.“
Strákarnir halda mér gangandi.
Er vinnudagurinn einhvern tímann
búin hjá þér?
„Ég reyni nú að eiga mér líf og
hætta í vinnunni þegar ég kem
heim til fjölskyldunnar klukkan
fimm. Ég á tvo litla stráka og ég
held að þeir haldi mér gangandi.
Vegna þeirra þá læt ég lífið ganga
sinn vanagang en ég viðurkenni
að það getur oft á tíðum verið erf-
itt. Ég er líka alveg sérstaklega
meðvituð um það hversu ótrúlega
heppin mín börn eru miðað við
börnin sem ég vinn með alla
daga.“
Er spenna á milli Jórdana og
flóttamanna?
„Já, það er það. Jórdanir hafa
staðið sig vel og tekið vel á
móti flóttamönnum en það er
ekki endalaust hægt að taka
við. Það er mikið atvinnuleysi
á meðal ungs fólks og mörgum
Jórdönum líður eins og það sé
verið að yfirtaka landið þeirra.
Það er mikið rætt um lagalega
stöðu flóttamanna en Jórdanía
hefur til að mynda ekki skrifað
undir flóttamannasamning Sam-
einuðu þjóðanna og veitir þar af
leiðandi ekki hæli. Flóttamenn-
irnir eru því gestir og fá ekki
jórdanskt ríkisfang eftir ákveðið
langan tíma, eins og gerist í
löndum sem hafa skrifað undir
samninginn. Flóttamannastofn-
unin áætlar að í kringum 10% af
öllum sýrlenskum flóttamönnum
þurfi virkilega á því að halda að
fá hæli á nýjum stað. Áætlaður
fjöldi flóttamanna í Jórdaníu er
um 630.000 sem þýðir að um
63.000 manns þurfa hæli, bara af
flóttamönnum í Jórdaníu. En í ár
hafa ekki nema um 1500 hælis-
mál verið tekin upp í Jórdaníu.“
Stór hluti hælisleitenda
sendur til baka.
Og hversu stór hópur sækir um að
fara til Evrópu?
„Rúmlega 250.000 Sýrlend-
ingar hafa sótt um hæli í Evrópu
frá árinu 2011. Það eru bara 6%
af þeim fjórum milljónum sem
eru flóttamenn í nágrannaríkj-
um Sýrlands, en hin 94% vilja
annaðhvort ekki fara til Evrópu
eða hafa ekki tök á að komast
þangað. Flestir vilja vera í Mið-
Austurlöndum en fæst lönd þar
hafa skrifað undir flóttamanna-
samning Sameinuðu þjóðanna.
Sem þýðir að þetta fólk mun
aldrei verða fullgildir þegnar í því
ríki. Svíþjóð og Þýskaland eru
þau lönd í Evrópu sem hafa tekið
við mest af flóttamönnum, eða
rúmlega 50%. Ísland er því miður
ekki mjög ofarlega á listanum
yfir þau lönd sem bjóða flótta-
mönnum hæli. Sýrlendingar sem
koma til Íslands eru 0,005% af
þeim sem sækja um að komast til
Evrópu en það eru um 0,0003% af
þeim fjórum milljónum Sýrlend-
inga sem hafa formlega stöðu
flóttamanna. Talan er fáránleg
lág og ég held að við gætum gert
betur.“
„Við sendum stóran hluta
hælisleitenda sem hingað koma
til baka út af Dyflinarsáttmál-
anum sem segir að fólk eigi að
sækja um hæli í landinu sem það
kemur fyrst til. Að sjálfsögðu
eru mjög fáir flóttamenn sem
koma fyrst til Íslands, það er
varla hægt. En það sem Ísland
hefur sagst ætla að gera, þar
sem við höfum skrifað undir
alla sáttmála, er að við munum
taka á móti kvótaflóttamönnum.
Við erum að gera það en talan
er bara ofboðslega lág. Ef að við
berum okkur saman við Svíþjóð
í þessum málum, eins og við
gerum í svo mörgum öðrum, þá
ætti Ísland að taka við um 1500
flóttamönnum á ári.“
Afhverju er talan svo lág á Ís-
landi?
„Góð spurning en ég veit það
ekki. Ég held að Rauði krossinn
hafi sýnt fram á það að það er
mikill vilji fyrir hendi. Kannski
eru Íslendingar ekki enn komnir
yfir hrunið, við höldum enn
að við eigum afskaplega bágt.
Kannski eigum við bágt en það
fer auðvitað bara eftir því hvað
við miðum okkur við.“
Halla Harðardóttir
halla@frettatiminn.is
20 fréttaviðtal Helgin 12.-14. júní 2015