Iðnaðarmál - 01.04.1971, Blaðsíða 2

Hásetarnir á þ|óðarskútunni
Bjarní Kristjánsson skólastjóri
Augljóst er, að aldrei hafa störf
Islendinga verið jafn margbrotin og
vandasöm eins og þau eru í dag. Þess
vegna þyrfti a. m. k. við framhalds-
skólastigið að starfa sívökul náms-
skrárnefnd til að tryggja, að fræðsl-
an, sem fram er boðin, svari jafnan
kröfum tímans. Stundum eru þessar
kröfur þannig, að þjálfa þarf í tæka
tíð hóp manna til stjórnunar, eftir-
lits eða viðhalds á tæknibúnaði, sem
fyrirsjáanlegt er að muni ryðja sér
til rúms. Hér er auðvitað ekki átt
við, að gleymast megi lífsfyllingar-
hlutverk fræðslukerfisins, heldur er
áherzla lögð á, að nauðsynlegt sé, að
kerfið svari betur til athafna þjóðar-
innar.
Nám á framhaldsskólastigi er, eða
ætti a. m. k. að vera, þrenns konar:
a) almennt bóknám
b) verkskólun
c) starfsþjálfun.
Allt þetta nám ætti að mæla í sam-
ræmdum einingum, sem kalla mætti
námspunkta. Námsskrána fyrir fram-
haldsskólastigið ætti að semja sem
eina heild, en þó þannig, að hún yrði
sett saman úr námseiningum. Ein-
ingin gæti t. d. svarað til einnar
námsvinnuviku. Hver skóli kenndi
svo samkvæmt þeim hlutum þessarar
námsskrár, sem henta þætti, og hver
skóli yrði að viðurkenna það, sem
annar hefði kennt. Með sífelldri end-
urskoðun á slíkri námsskrá mætti
jafnan láta hana svara kröfum tím-
ans. Námsskráin og skólakerfið þyrfti
meira að segja að vera á undan eftir-
spurninni á vinnumarkaðinum —
eins og mér skilst, að sumir betri
skólar í Bandaríkjunum séu.
Ég hef trú á því, að þess háttar
námsskrá sé lykilatriði, af því að hún
býður nemendum upp á næstum tak-
markalausa fjölbreytni í því að velja
sér gagnlegt námsefni við hæfi hvers
og eins. Með þessu móti held ég, að
afstaða fólks til verklegs náms ann-
ars vegar og bóklegs náms hins veg-
ar yrði miklu eðlilegri en nú er. Ég
álít t. d., að punktar fyrir latínunám
og rafvirkjun yrðu taldir jafnmerki-
legir. Nemendur mundu safna sér
námspunktum, hratt eða hægt, eftir
því sem hverjum hentaði. I samræmi
við kröfur vinnumarkaðar og reglu-
gerðir í landinu má svo ætla, 'að hver
og einn fái starf við sitt hæfi. Með
þessu móti gætu unglingar og eldra
fólk bætt við sig mjög gagnlegri
menntun á nokkrum vikum eða mán-
uðum, en nú taka námsáfangar yfir-
leitt nokkur ár. Með þessu móti virð-
ist líka, að leysast mundi næstum því
sjálfkrafa vandamálið um endurhæf-
ingu og fræðslu fullorðinna.
Mér virðist þjóðin hafa á að skipa
liltölulega stórum hópi tæknimanna
með langt háskólanám að baki. Hér
ætti að mega sjá vel fyrir rannsókna-
starfsemi og kennslu. En málið horf-
ir öðruvísi við í sambandi við hönn-
un, framleiðslu og stjórnun. Á þess-
um sviðum vantar mikinn fjölda
hæfilega menntaðra manna.
Þessi árin eru fjárveitingar til
Háskóla Islands mældar í hundruð-
um milljóna. Á s.l. ári tóku tveir
nýir menntaskólar til starfa, og nú
hafa tvær nefndir verið skipaðar til
að athuga um stofnun tveggja nýrra
menntaskóla að auki. En hvað ger-
ist í sambandi við afganginn af fram-
haldsskólastiginu og stutta tækni-
menntun á háskólastigi (tækni-
fræði) ? Það eru hreinir smámunir
— allt skorið við nögl. Þjóðfélagið
hefur tekið stakkaskiptum, og aldrei
hafa breytingarnar verið eins örar
og í dag, og með hinum öru breyt-
ingum verða störf íslendinga stöðugt
flóknari og vandasamari. Til að
mæta þessum vanda er alveg nauð-
synlegt að koma strax á fót umfangs-
mikilli og fjölbreyttri verkskólun á
framhaldsskólastigi, og fleira kemur
til, eins og drepið er á hér á undan.
Við lifum ekki frekar af einum sam-
an andlegheitum heldur en af einu
saman brauði. Hin hefðbundnu fræði
hafa að vísu verið veganesti og
kjölfesta kynslóðanna um aldir, en í
dag er það ekki nóg að liafa góða
kjölfestu í þjóðarskútunni og and-
legheitaflagg í siglutoppnum, ef engir
kunna til starfa á dekki.
98
IÐNAÐARMÁL