Iðnaðarmál - 01.04.1971, Blaðsíða 11

Innkaup
Reikningar sýna, að efniskostnað-
ur var að meðaltali 42% (22—
63%) af veltu. Fyrirtækin voru
spurð, hvort ódýrara væri, að þau
flyttu efnið inn sjálf, en að kaupa
það hjá heildverzlun. Um 65% töldu
svo vera, 5% ekki, en 30% svöruðu
ekki eða gáfu hlutlaus svör. Hve
miklu ódýrara? Svarað var 2—
30%, meðaltal 19%. Leyfileg álagn-
ing fyrir kostnaði og hagnaði er
18%. Ekki varð skýring á því fund-
in, að hagkvæmara sé að flytja inn
efni í smáslöttum fremur en í stærri
stíl.
Sala
Ymis fyrirtæki, einkum hin stærri,
reka eigin verzlanir, en selja oft
einnig til annarra verzlana. Tilboð,
t. d. til hótela, eru gerð beint frá
framleiðanda. Ekkert fyrirtæki hafði
mann, sem eingöngu stundaði sölu-
störf. Sölusamvinna er nær engin.
Framleiðendur með eigin verzlanir
höfðu ekki hreint og aðskilið bók-
hald yfir framleiðslu og umsetningu,
svo að sölukostnaður er ekki ljós.
Almennt má segja, að sölustarfsemin
sé veikur liður.
Innréttingar eru jafnan seldar í
tilboðsformi beint til neytenda.
Almennt séð er bókhaldsyfirlit ekki
notað í stjórnunarskyni. Iðnaðar-
greinin er ekki fjármagnsfrek, og því
er ekki hægt að fullyrða, að fjár-
magnsskortur hafi hindrað stækkanir
fyrirtækja. Rekstrarfé er að veru-
legu leyti notað til að fjármagna
miklar hráefnisbirgðir. Daglegur
rekstur er síðan rekinn með víxil-
lánum af hlaupandi söluvíxlabákni.
Þessi víxlastarfsemi virðist íþyngja
framkvæmdastjórunum um of að ó-
þörfu og draga athygli þeirra frá
tæknilegum og fjárhagslegum atrið-
um rekstrarins. Þetta mætti bæta með
bættu rekstrarbókhaldi og innheimtu-
lánastofnun (factoring-fyrirtæki),
sem keypti innheimtukröfur fyrir-
tækjanna eftir ákveðnum reglum.
Almenn sjónarmið
Það er athyglisvert að bera saman
þróunina í húsgagnaiðnaðinum ann-
arsvegar og í innréttingaiðnaðinum
hins vegar. Ætla mætti, að þróunar-
ferill þeirra væri svipaður og háður
dýrtíðarþróuninni, en þetta er ekki
svo. Með verulegri lækkun þjóðar-
tekna árin 1967—68 breyttist hagn-
aður í verulegt tap í húsgagnaiðnað-
inum. Innréttingaiðnaðurinn sýndi
hins vegar yfirleitt góð afköst þessi
ár. Það gekk verst í þessari grein
árið 1966, þegar eldhúsinnréttingar
voru settar á frílista og í 60% toll.
Innflutningurinn lamaði innlendu
framleiðsluna í rúmlega hálft ár, en
þá varð hún ofan á aftur, og nú er
ástandið þannig, að innflutningur er
nær enginn og áætlanir eru uppi um
útflutning.
Húsgagnaiðnaðinum hefur gengið
erfiðlega síðustu árin, og árið 1968
var tapið um 20 'millj. króna, eða
tvöfalt meira en uppgefnar afskriftir
í iðngreininni. Því ætti að stefna
meira að útflutningi til þess að milda
áhrifin af innlendum dýrtíðarsveifl-
um. Hér gæti stofnun, sem veitti út-
flutningsábyrgð og lán, komið að
gagni.
Oft er sökinni fyrir þessum erfið-
leikum skellt á innflutninginn. En
allt fram til 1967 voru fjárfestingar
miklar, og vegna mikillar ónýttrar
afkastagetu lá verðsamkeppni beint
við. Verðlagsstjórinn leyfði aðeins
17% álagningu á erlend húsgögn,
sem einnig hefur haft verðlækkandi
áhrif. En yfirburðir erlendra keppi-
nauta eru fyrst og fremst vegna kosta
stórrekstrarins. Þó liefur stærð fyrir-
tækjanna ekki úrslitaáhrif, heldur
möguleikarnir á raðframleiðslu.
Allar athugasemdir hér að framan
gefa til kynna erfiða samkeppnis-
aðstöðu þessarar iðnaðargreinar,
sem hlýtur að leiða til endurupp-
byggingar hennar og samvinnu um
innkaup, framleiðslu og sölustarf-
semi.
IÐNAÐARMÁL
105