Iðnaðarmál - 01.04.1971, Blaðsíða 30

Frá vettvangi stjórnunarmála
Að velja starffsfólk
Eftir Edward C. Anclier
Þar sem góðir starfskraftar eru
meðal mikilvægustu framleiðsluþátta
fyrirtækis, verður að gæta þess vand-
lega að ráða jafnan hæfustu menn-
ina úr hópi umsækjenda. Hver sem
er getur ráðið mann í starf og í flest-
um tilvikum valið rétt, en vegna þess
hve mannlegt eðli er flókið, þarf
eitthvert kerfisbundið mat að koma
til.
Þessar kerfisbundnu aðferðir
verða að vera mismunandi. í litlu
fyrirtæki getur verið nóg að fá sam-
þykki þess, sem maðurinn á að starfa
fyrir. í stærri fyrirtækjum getur ver-
ið gagnlegt að nota aðferðir eins og
viðtöl við marga yfirmenn, próf,
kannanir á meðmælum og læknis-
skoðanir.
Fjórir hæfileikar mynda grund-
völl starfshæfni, þ. e. hugarfar, hœfi-
leikar, heilsufar og líklegur starfs-
aldur. Sú áherzla, sem lögð er á
hvern þessara þátta, er mismunandi
eftir eðli stöðunnar, sem ráða skal í,
en þeir, sem eru ábyrgir fyrir vali
starfsmanna, verða að leggja rétt
mat á þessa fjóra þætti til að geta
valið rétt.
Hugarfar
Rétt hugarfar er líklega mikilvæg-
asta framlagið til vinnunnar. Án þess
er enginn möguleiki á því, að manni
gangi vel. Ef hann hefur það, getur
honum varla mistekizt.
Að meta hugarfar einhvers miðar
að því að uppgötva, hvers vegna um-
sækjandinn kaus fyrirtækið, hverjar
eru framavonir hans og hvaða álit
hann hefur á sjálfum sér og hvaða
álit hann hefur á öðrum og starfi
sínu.
Rétt hugarfar er sérstaklega mikil-
vægt, ef starfsmaðurinn á að hafa
samskipti við almenning, koma fram
fyrir hönd fyrirtækisins eða stjóma
öðrum.
Jákvæð viðhorf og víðsýni eru
nauðsynleg skilyrði fyrir flestum
meiri háttar störfum. Þetta felur ekki
í sér að umsækjandinn þurfi að vera
„stórkostlegur persónuleiki“, en hann
(eða hún) ættu að hafa það hugarfar,
sem hæfir hinni lausu stöðu.
Leggja ætti áherzlu á að hann,
hvers konar manngerð sá er, sem
sækir um starfið. Þeim, sem engan
áhuga hefur á starfi sínu eða hefur
lélegar starfsvenjur, hefur mistekizt
starfið, áður en hann byrjar. Sumir
hafa einfaldlega andúð á vinnu og
leggja sig ekki meira fram en þeir
nauðsynlega þurfa. Aðrir leggja sig
misjafnlega mikið fram, meðan enn
öðrum finnst, að starf þeirra sé mik-
ilvægur og skemmtilegur þáttur í
lífi þeirra.
Það eru engar fastar aðferðir til
að kanna hugarfar manna, heldur
verður að kanna það með óbeinum
spurningum. Starfsferill getur gefið
vísbendingar, þar sem fyrri störf og
verk gefa vísbendingu um væntan-
lega hegðun.
Hvernig skal líta á menn með vafa-
sama sakaskrá eða þá,semhafa áttvið
tilfinningaleg vandamál að stríða, er
vafaatriði, sem meta skyldi í hverju
einstöku tilviki. Ef það er greinilegt,
að hugarfar mannsins hefur valdið
vandamálum, má gera ráð fyrir, að
hann flytji það með sér í hið nýja
starf. í mörgum tilvikum getur stöð-
ug atvinna hjá skilningsríkum at-
vinnurekanda orðið til þess að gera
úr honum afkastamikinn starfsmann.
Unnt er að ákveða hugarfar ó-
kunnugs manns jafnvel eftir stutt
viðtal. Það kemur í ljós, þar sem
menn afhjúpa ætíð nokkuð af sjálfum
sér, í viðtölum og því, sem þeir gera.
Hæfileikar
Sérhvert starf krefst einhverra lág-
markshæfileika, til þess að unnt sé
að inna það vel af hendi. Þegar um
ófaglært vinnuafl er að ræða, er mik-
ilvægast að fá menn, sem kenna má
starfið. Hæfileikar, sem þá er krafizt,
eru þó eðlilega minni en þar sem
krafizt er þekkingar á stjómunar- eða
tæknisviðinu.
Margar leiðir eru til að meta hæfni
umsækjanda. Ákveðin menntun er
bæði mælikvarði á hæfileika ein-
staklinga og í mörgum tilvikum nauð-
synlegt skilyrði. Ákveðin próf eru
nauðsynleg til að fá að stunda störf
eins og lögfræði og verkfræði, og fag-
réttindi eru oft nauðsynleg til iðn-
verka.
Venjulega skyldu vinnuveitendur
þó ekki leggja of mikið upp úr próf-
um. Þau útiloka oft marga hæfa um-
sækjendur. Þegar allt kemur til alls,
er menntunin aðeins undirstaða, sem
maðurinn byggir á, meðan það, sem
máli skiptir, eru vænleg afköst hans.
Reynsla er annar mælikvarði á
starfshæfni, þar sem hún veitir upp-
lýsingar um fyrri störf. Það þarf
ekki endilega að merkja, að sá, sem
hefur meiri reynslu, hafi meiri starfs-
hæfni. Spurningin er, hvort maður-
124
IÐNAÐARMÁL