Frjáls verslun - 01.02.2007, Page 6

á Íslandi. Þeir hafa ekki verið áhugasamir. Fyrir 37 árum
kom þó Ísal til landsins og þótti mikill aufúsugestur. En
fyrir um tíu árum komum við Íslendingar með óvænta
leikfléttu, við náðum erlendu fyrirtækjunum inn bakdyra-
megin; hófum útrás, keyptum þau og kipptum þeim inn
í íslenska hagkerfið.
EN MUNUM VIÐ núna missa stóru íslensku flagg-
skipin út? Ég spái því að þau Rannveig Rist og Björgólfur
Thor hafi verið fyrst á mælendaskrá í vaxandi umræðu um
það hvort stærstu fyrirtæki landsins sjái hag sínum betur
borgið í útlöndum. Er ekki líklegt að fleiri bankar komi
auga á 12,5% tekjuskattinn, sem Björgólfur Thor nefnir?
Og hvað með umræðuna um að stærstu fyrirtæki landsins,
sem leitt hafa útrásina, séu ekki svo íslensk lengur? Þau eru
vissulega stærstu íslensku fyrirtækin – en eru þau stærstu
fyrirtækin á Íslandi? Obbinn af tekjum, fjárfestingum, við-
skiptavinum og starfsmönnum þeirra er erlendis. Þau eru
íslensk; en þó fyrst og fremst alþjóðleg.
ÞEGAR PAUL NYRUP RASMUSSEN, þáverandi
forsætisráðherra Dana, kom hingað til lands árið 2000
eftir atkvæðagreiðslu Dana um evruna, sagði hann að það
væri miklu auðveldara fyrir fjármagnið að flytjast á milli
landa en fólk. Þetta merkir að þau fyrirtæki, sem vilja
ólm taka upp evruna sem gjaldmiðil, eiga auðvelt með að
flytja aðalstöðvar sínar yfir á evrusvæði. Ef evran kemur
ekki til þeirra þá fara þau til evrunnar. Ég segi ekki að þau
flytji aðalstöðvar sínar með einu pennastriki – en svona
næstum því. Það sama á við um skattana. Ef lágir skattar
koma ekki til þeirra þá fara þau til lágu skattanna. Það er
auðvelt fyrir þau að pakka saman – þótt römm sé vænt-
anlega taugin og hér séu ræturnar.
ÞESS VEGNA MUN sú umræða verða hávær á næst-
unni að stjórnvöld ættu að lækka frekar prósentuna á
tekjuskatt fyrirtækja, t.d. niður í 10%, og slá þannig tvær
flugur í einu höggi; halda fyrirtækjunum heima og auka
skatttekjur ríkissjóðs af þeim í leiðinni. Reynslan er góð í
þessum efnum. Eftir að tekjuskattsprósenta fyrirtækja var
lækkuð á Íslandi úr 30% niður í 18% árið 2003 leystust
öfl úr læðingi og tekjur ríkisins af tekjuskatti fyrirtækja
hafa næstum því fjórfaldast í kjölfarið.
ÞAÐ ER ENGIN ástæða til að liggja kylliflatur,
smjaðra og þora hvorki að hreyfa legg né lið þó að stærstu
íslensku fyrirtækin ámálgi að fara, finnist þeim þrengt að
sér – en, eins og Paul Nyrup sagði, málið er bara að þau
eiga mjög auðvelt með að flytjast í burtu.
Jón G. Hauksson
FORRÁÐAMENN TVEGGJA stórfyrirtækja hafa að
undanförnu viðrað þá skoðun að fyrirtæki þeirra kynnu
að flytjast af landi brott – ef þrengdist að starfsumhverfi
þeirra hér. Rannveig Rist, forstjóri Alcans í Straumsvík,
hefur sagt að ef Hafnfirðingar hafni stækkun álversins yrði
það upphafið að endinum hjá álverinu. Björgólfur Thor
Björgólfsson, stjórnarformaður Straums-Burðaráss, sagði á
aðalfundi bankans, að bankinn sæi sig knúinn til að kanna
möguleika á því að flytja höfuðstöðvar sínar til annars
lands vegna nýlegrar reglugerðar fjármálaráðherra. Hann
bætti því við að bæði Bretland og Írland kæmu til greina,
en þar væru í boði 12,5% tekjuskattur fyrir-
tækja til 10 ára að lágmarki og að auki fengist
þar meira traust á starfsumhverfi bankans. Á
Íslandi er 18% tekjuskattur fyrirtækja.
ÞAU RANNVEIG og Björgólfur Thor
hafa ekki farið fram með neinum flumbru-
gangi og þau hafa bæði rökstutt sitt mál
ítarlega. Engu að síður hafa orð þeirra fallið
í grýttan jarðveg og mörgum finnst sem þau
hafi verið með hótanir og að skilaboð þeirra
verði vart skilin öðru vísi en svo, að fái þau
ekki sínu framgengt þá bara fari þau. Að vísu
sagði Björgólfur Thor við Morgunblaðið eftir
aðalfundinn að það væri ólíklegt að bankinn
flytti úr landi. Hann bætti við: „En mér er
skylt að segja hluthöfum frá því að það sé verið að skoða
þetta sem eitt af þeim úrræðum sem við höfum – ef það
tekur að þrengja að starfsumhverfi okkar hér.“
ÞEGAR RÍKISÚTVARPIÐ BAR yfirlýsingu Björg-
ólfs Thors undir Árna Mathiesen fjármálaráðherra svaraði
hann um hæl: „Björgólfur ræður því hvar hann hefur sín
fyrirtæki skrásett.“ Árni sagði þetta ekki í neinum skætingi,
en samt fóru orð hans í taugarnar á mörgum sem fannst
hann tala sem kokhraustur stjórnmálamaður sem léti
nú ekki einhverja peningamenn vaða yfir sig – á meðan
fannst öðrum þetta með því besta sem út úr honum hefði
komið. Árni sagði ennfremur við RÚV að þessi ríkisstjórn
hefði stuðlað að stórauknu frelsi hjá bönkunum og væri
ekki að snúa þar við blaðinu. En í ræðu sinni hafði Björg-
ólfur Thor rætt um að Ísland hefði verið góður staður
til að byggja upp öflugan fjárfestingabanka og undraðist
skyndileg sinnaskipti hjá stjórnvöldum á Íslandi.
ÞETTA ER AUÐVITAÐ mjög athyglisverð umræða.
Og sannið þið til; hún er rétt að byrja. Við, Íslendingar,
höfum í áratugi legið í útlendingum að koma og fjárfesta
STÓRFYRIRTÆKI AÐ ÓKYRRAST:
Við bara förum!
RITSTJÓRNARGREIN
6 F R J Á L S V E R S L U N • 2 . T B L . 2 0 0 7
Ég spái því að þau
Rannveig Rist og
Björgólfur Thor
hafi verið fyrst á
mælendaskrá í
vaxandi umræðu
um brottflutning
fyrirtækja. SAGÐI BANK
ANUM
SÍNUM UPP!
Ætlar að reyn
a við
Sparisjóðinn
F
í
t
o
n
/
S
Í
A
Var orð
inn
hundle
iður
Við lögum okkur að þínum þörfum
Það er grundvallaratriði að þú sért í góðu sambandi við það fjármálafyrirtæki
sem þú skiptir við. Hjá Sparisjóðnum leggjum við mikinn metnað í að veita
góða og persónulega þjónustu með hagsmuni og þarfir viðskiptavina okkar
að leiðarljósi. Traust og gott samband er farsælt fyrir báða aðila.
www.spar.is