Læknablaðið - 01.07.2015, Blaðsíða 17

LÆKNAblaðið 2015/101 357

Spiriva® Respimat® (tíótrópíum) og
Spiriva Respimat

(tíótrópíum)
Striverdi Respimat
(olodaterol)
Nýtt!

Nú fæ
st LA
BA

í Res
pima
t

Striverdi Respimat (olodaterol) er
langverkandi β2-örvi (LABA) í Respimat
Einu sinni á dag
– eins og Spiriva Respimat (tíótrópíum)
Respimat innöndunartæki
– eins og Spiriva Respimat (tíótrópíum)
Skammtur 5 μg (tvær úðanir, hvor um sig 2,5 μg)
– eins og Spiriva Respimat (tíótrópíum)
Striverdi® Respimat (olodaterol)
TILVALIÐ SAMAN
IS
S
tr
-1
4-
01
-0
4
fe
b.
2
01
4
Ábending: Tíótrópíum er ætlað sem berkjuvíkkandi viðhaldsmeðferð
til að lina einkenni hjá sjúklingum með langvinna lungnateppu (LLT).
Ábending: Striverdi Respimat er ætlað sem berkjuvíkkandi
viðhaldsmeðferð hjá sjúklingum með langvinna lungnateppu (LLT).
®
Inngangur
Langvinn lungnateppa (LLT) er
algengur sjúkdómur og tíðni hans
fer enn um sinn vaxandi þrátt fyrir
minnkandi reykingar.1-3 Sjúkdómur-
inn einkennist af versnunum þannig
að sjúklingar upplifa skerðingu á
lífsgæðum og þurfa að nota meira af
lyfjum en venjulega og hugsanlega
að leita til heilbrigðisstarfsmanns.
Áætlað er að allt að 60% af kostnaði
við LLT sé vegna bráðra versnana.2
Bráðaversnun á langvinnri lungna-
teppu (BVLLT) er algeng orsök komu á bráðadeildir
sjúkrahúsa, heilsugæslustöðvar, bráðaþjónustu heimil-
islækna og einnig innlagna á sjúkrahús. 1-3 Vegna þessa
er nauðsynlegt fyrir flesta lækna að þekkja til BVLLT
bæði greiningar og meðferðar. Einnig er mikilvægt að
þekkja mismunagreiningar og leiðir til að koma í veg
fyrir endurteknar BVLLT en þær eru fjöldamargar og
oft ekki gefinn nægilegur gaumur. Í þessari grein er
gefið yfirlit yfir bráða versnun á langvinnri lungna-
teppu og sérstök áhersla lögð á að fjalla um hvernig
megi koma í veg fyrir endurteknar versnanir.
Skilgreining á bráðri versnun á langvinnri lungnateppu
Árið 1997 var efnt til alheimsátaks til að vekja athygli
ráðamanna, heilbrigðisstarfsmanna og almennings á
langvinnri lungnateppu sem vaxandi vandamáli um
allan heim. Átakið nefnist á ensku „Global Initiative for
Chronic Obstructive Lung Disease", í styttingu GOLD.
Þetta átak hefur síðan orðið helsta uppspretta klínískra
leiðbeininga um langvinna lungnateppu og eru þær
Langvinn lungnateppa er algengur sjúkdómur sem veldur þungri sjúk-
dómsbyrði og dauðsföllum. Hún veldur einnig miklum kostnaði í heil-
brigðiskerfinu. Ein af ástæðum þessa eru bráðar versnanir sem leiða
oft á tíðum til sjúkrahúsinnlagna, lyfjagjafa og annarra kostnaðarsamra
aðgerða. Þær eru einnig algeng dánarorsök. Í þessu yfirliti verður farið yfir
skilgreiningu á bráðri versnun, orsakir og mismunagreiningar. Meðferð
verður rædd og leiðir til að koma í veg fyrir endurteknar versnanir. Meðal
þeirra eru lyfjameðferð eins og langvirk berkjuvíkkandi lyf, innöndunar-
sterar og samsett meðferð. Þá geta sýklalyf og andoxunarlyf átt við í völd-
um tilfellum. Inflúensu- og lungnabólgubólusetningar eru mikilvægar sem
og lungnaendurhæfing. Mikilvægt er að meta þátt hjásjúkdóma í bráðum
versnunum og meðhöndla einnig þá sjúkdóma. Dæmi um slíka sjúkdóma
eru kransæðasjúkdómur og hjartabilun og einnig þunglyndi og kvíði.
ÁgrIp
uppfærðar reglulega.2 GOLD skilgreinir bráða versnun
á langvinnri lungnateppu sem bráðan atburð sem leiðir
til vaxandi öndunarfæraeinkenna umfram daglegan
breytileika og leiðir til breytinga á venjubundinni með-
ferð.2 Algengt er að sjúklingar upplifi að meðaltali tvær
versnanir á ári og þær valda skertum lífsgæðum, draga
úr lungnastarfsemi og stytta líf sjúklinga eins og sýnt
er á mynd 1.3 Þótt um helmingur sjúklinga jafni sig
að jafnaði á einni viku er hluti þeirra meira en mánuð
að jafna sig og lítill minnihluti nær aldrei fyrri færni.
Bráðar versnanir hafa þannig mikil áhrif á líf sjúklinga
með langvinna lungnateppu.2-7
Meingerð bráðra versnana
Í bráðum versnunum verður aukning bæði á kerfis- og
staðbundinni bólgu.1-3 Tíðum versnunum fylgir meira
fall í FEV1 ( forced expiratory volume in one second kröf t-
ugt fráblástursrúmmál á fyrstu sekúndu) heldur en hjá
þeim sem fá fáar versnanir. Því tapa þeir meiri lungna-
starfsemi en þeir sem færri versnanir hafa.4,7 Sýkingar
Greinin barst
23. mars 2015,
samþykkt til birtingar
18. júní 2015.
Höfundar hafa
útfyllt eyðublað um
hagsmunatengsl.
Bráð versnun á langvinnri
lungnateppu
Yfirlitsgrein
Gunnar Guðmundsson1,2 læknir
1Lungnadeild Landspítala,
2rannsóknastofu í lyfja- og
eiturefnafræði, læknadeild
Háskóla Íslands.
Fyrirspurnir:
Gunnar Guðmundsson
ggudmund@landspitali.is
Y F i R l i T S G R E i nhttp://dx.doi.org/10.17992/lbl.2015.06.36
Mynd 1. Áhrif tíðra versnana á sjúklinga með langvinna lungnateppu.3