Læknablaðið - 01.07.2015, Blaðsíða 39

LÆKNAblaðið 2015/101 379
Jeffrey M. Drazen, til að halda fyrirlestur
í Hringsal spítalans föstudagsmorguninn
19. júní. Fyrirlesturinn var einstaklega
vel sóttur og var haft á orði að Drazen
hefði slegið aðsóknarmet en hvert sæti var
skipað og einnig setið og staðið í tröppum
salarins.
Leikrænn og líflegur
Drazen olli áheyrendum sínum ekki
vonbrigðum en hann hélt athygli þeirra
óskertri allan tímann með leikrænum til-
burðum og gamansemi í bland við graf-
alvarlegt efnið sem bar yfirskriftina The
Play of Chance – the Rise of Medical Evidence.
Drazen hóf söguna með dramatískri
sviðsetningu algengrar smitleiðar berkla
í upphafi 19. aldar þar sem fólk hóstaði
bakteríum hvert framan í annað óvitandi
um smitleiðir og smithættu. Hann tíund-
aði síðan framlag helstu frumkvöðla á
sviði læknisfræðilegra rannsókna og benti
á að læknar hefðu gert sér grein fyrir smit-
hættu og smitleiðum talsvert löngu áður
en hægt var að færa sönnur á þær með
læknisfræðilegum rannsóknum. Í því væri
einnig fólginn kjarni málsins þar sem upp-
haf rannsókna væri gjarnan byggt á grun
um ástæður eða tilfinningu fyrir hugsan-
legum niðurstöðum en aðferðafræðin
yrði að vera hafin yfir vafa og fallast yrði
á niðurstöðurnar þó þær stönguðust á
við upphaflega tilfinningu. Hann sagði
jafnframt í svari við fyrirspurn úr sal að
eitt meginviðfangsefni hans og samstarfs-
fólks í ritstjórn NEJM væri að ganga úr
skugga um að forsendur og aðferðafræði
sem lægju að baki greinum er birtast í
tímaritinu væru óvéfengjanlegar. Af þeim
ástæðum og reyndar einnig vegna rit-
stjórnarstefnu NEJM væri 95% allra greina
er blaðinu bærust hafnað. Eftir töluverðu
er að slægjast með birtingu í NEJM sem
prentar í hverri viku 200.000 eintök og
gefur út tvær milljónir eintaka á netinu.
Það er um það bil þrefalt meiri útbreiðsla
en helstu samkeppnisaðilanna, The Lancet
og JAMA.
Hafið yfir vafa um áreiðanleika
Ritstjórn Læknablaðsins fékk Richard Wen-
zel, einn af ritstjórum NEJM, í heimsókn
á ritstjórnarskrifstofu blaðsins þar sem
margt bar á góma um útgáfumál, ritrýni
og framsetningu efnis. Wenzel kvaðst
sannfærður um mikilvægi þess að gefið
væri út blað á íslensku fyrir íslenska lækna
þó fræða- og vísindaumhverfið yrði sífellt
alþjóðlegra. Hann tók undir mikilvægi
þess að blaðið væri skráð á Medline en
þar hefði alþjóðasamfélagið aðgang að
helstu niðurstöðum fræðigreina blaðsins.
Engilbert Sigurðsson ritstjóri Læknablaðsins
sagði blaðið þó eiga í samkeppni um efni
við hinn enskumælandi fræðaheim þar
sem höfundar næðu til stærri lesandahóps.
Um þetta urðu nokkrar umræður þar sem
rætt var hvort huga bæri að þýðingum
greina í heild á ensku í stað þess að birta
einungis úrdrátt á ensku eins og nú er.
Þá var einnig rætt um kennslugildi
fræðigreina og hvernig þjálfa bæri
læknanema og unglækna í að nýta sér
fræðigreinar við nám og störf og þá ekki
síður að kenna þeim að meta gæði greina
og hvort gagn væri af þeim hafandi. Í kjöl-
farið spunnust líflegar umræður um að-
gang almennings að læknisfræðilegu efni
á netinu og hversu erfitt væri að henda
reiður á því hvað væru réttar og áreiðan-
legar upplýsingar. Wenzel sagði hlutverk
hins alþjóðlega læknasamfélags vera mjög
mikilvægt í þessu efni og læknatímaritin
yrðu að ganga á undan með birtingu
fræðilegs efnis sem væri í öllum tilvikum
hafið yfir vafa um áreiðanleika. Allir yrðu
að geta treyst því að þar mætti ganga að
traustum og öruggum upplýsingum.
Hann nefndi sérstaklega að NEJM hefði
á undanförnum mánuðum lagt sérstaka
áherslu á fræðsluhlutverk sitt gagnvart al-
menningi og hafið framleiðslu á stuttum
myndböndum í teiknimyndaformi þar
sem útskýrðar væru á einfaldan hátt
niðurstöður fræðigreina er birst hefðu í
blaðinu og ritstjórn teldi að ætti erindi við
almenning. Þessi myndbönd má sjá á eftir-
farandi slóð: nejm.org/page/nejm-quick-take-
video?emp=marcomqt
U M F J Ö l l U n O G G R E i n a R
Drazen ritstjóri á miklu flugi.