Læknablaðið - 01.09.2014, Side 41

LÆKNAblaðið 2014/100 473
U M F J Ö L L U N O G G R E I N A R
ýmis önnur gagnakerfi fyrir greinum úr
blaðinu. Þetta er mikilvægt, til dæmis í
ljósi þess að Háskóli Íslands gerir kröfur
um að menn skrái greinar sínar inn í hátt
metna gagnagrunna.
Við þurftum að gera nokkrar atrennur
að Medline/Pubmed. Við vorum frá
undarlegu málsvæði og allt sem ekki var á
ensku var litið hornauga. Þó voru systur-
blöð okkar á Norðurlöndum þarna inni.
Lykillinn að því að komast inn var að geta
sýnt fram á að ritrýniferillinn væri í sam-
ræmi við góðar reglur vísindalegra blaða,
svo sem að hluti ferilsins færi fram utan
ritstjórnar, það væri ekki bara sú fámenna
klíka sem tæki ákvarðanir um hvaða
greinar mættu birtast.
– Því fylgir væntanlega töluverð vinna að
viðhalda þessu.
„Já, það þurfti að fylgjast vel með því
að ritrýnin virkaði rétt. Við þurftum að
vanda valið á ritrýnum og fylgjast með
því að þeir ynnu vinnu sína hratt og vel.
Það gat verið dálítið snúið því margir
eru viðkvæmir fyrir gagnrýni eins og
gengur. Sumir ritrýnar gátu verið dálitlir
hrossabrestir og þá varð að sía frá verstu
ummælin áður en höfundur fékk að sjá
þau. Við urðum að taka tillit til þess að
fræðigreinarnar byggðust oftar en ekki á
margra mánaða og jafnvel ára vinnu og
yfirlegu. Þess vegna skipti máli að ritrýnin
sem höfundar fengju væri málefnaleg og
meiddi þá ekki. Þetta getur verið töluverð-
ur línudans því ritrýnirinn er valinn af
ritstjórn og hún getur ekki gengið framhjá
því sem hann segir.“
Leitin að hlutlausum ritrýni
Um ritrýni læknablaða er farið eftir
reglum sem settar hafa verið fram af svo-
nefndum Vancouver-hópi en í honum sitja
ritstjórar þekktustu læknablaða í heimi.
„Já, alþjóðleg samtök ritstjórna fræðirita
hafa gert þessar vinnureglur að sínum. Í
þeim er mikil áhersla lögð á að ritrýnar
séu óháðir efninu sem þeir fjalla um. Þess
vegna þarf að gæta að því við val á rit-
rýnum að efni greinar stangist ekki á við
hagsmuni þeirra eða yfirlýstar skoðanir.
Það sama gildir um ritstjórnina, hún
verður að hafa siðferðisþrek til þess að
segja sig frá málum sem hún er tengd.
Þetta kom oft fyrir, því ritstjórnarmenn
voru sjálfir virkir í rannsóknum og skrif-
um. Einnig gat verið snúið í fámennum
sérgreinum að finna ritrýna sem ekki
tengdust höfundum eða efni greina. Við
leituðum stundum eftir ritrýnum sem
starfa í útlöndum en það var að sjálfsögðu
háð því að viðkomandi gæti lesið og
skrifað íslensku.
Sem betur fer er mikið af íslenskum
læknum sem starfa erlendis og margir
þeirra eru með reynslu af því að birta
Vilhjálmur á skrifstofu sinni í Háskóla Íslands. Mynd: Hávar Sigurjónsson.