Tímarit Máls og menningar - 01.05.1942, Blaðsíða 107

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
101
Vísindamenn láta ekki kíigast.
Frh. af bls. 10.
þeir hafa hugsað um skyldur sínar gagnvart háskólanum, gagn-
vart stúdentunum, og þeir hafa litið sýo á, að meSal stúdentanna
bæri þeim aS dveljast. Þeir komu aftur.
Nazistarnir hugsuSu vafalaust sem svo, að til þess að halda
launum sínum, starfsfriði, rétti sinum til eftirlauna, mundu há-
skólakennararnir ekki einungis taka aftur við embættum sín-
um, heldur einnig beygja sig fyrir kröfum þýzkrar yfirstjórnar.
Þeir héldu án efa, að frönsku vísindamennirnir mundu fallast
á aS kenna hina arisku stærðfræði, nazistiska eðlisfræði, heim-
speki endurskpðaða af þjónustuliði dr. Göbbels, þýzka steina-
fræði. Þeir. gerðu sér tyllivonir um, að meðlimir L’Institut dé
France mundu fallast á að gerast verkfæri til þess að vinna
að þrælkun mannsandans, til þess að vinna að þvi að sljóvga
dómgreind æskunnar. ESa kannski vakti það fyrir þeim að
henda þjóðinni á fordæmi þessara úrvalsmanna og segja við
hana: „Sjáið, hvernig þeir vinna fyrir okkur!“
Þessi sviksamlega ráðagerð hefur farið út um þúfur. Einu
sinni enn hefur Þjóðverjunum hrapallega skjátlazt. En þegar
þeir sjá, að vísindamennirnir neita að gerast þrælar þeirra, þá
taka þeir þá fasta sem gísl: Langevin, Cotton, Borel, Lapicque,
Mauguin og Villey eru allir í fangabúðum.
Telja nazistarnir, að með þeim liafi þeir fangelsað Descartes
og Ampére, Henri Poincaré og Pasteur? Halda þeir, að þeir séu
að uppræta visindin, sem þeir óttast, að þeir séu að slökkva ljós-
ið, sem ónáðar þá, eins og fávís kirkjan, sem ofsótti Galilei?
Ég held fremur, að þetta ofbeldisverk þeirra sé útrás mátt-
vana bræði yfir því, að svivirðilegt lymskubragð hefur mis-
heppnazt. ASrir starfsbræður mínir gera grein fyrir þvi, hvaS
heimsvísindin eiga að þakka hinum frönsku vísindamönnum,
er í fangabúðum sitja. ViS vitum þegar, að þeir hafa reynzt trúir
sannleikanum, 'trúir andlegum erfðavenjum föðurlands sins -f-r
og trúir anda lýðfrelsisins, eins og ég hef þegar tekið fram,
Þetta samfélag'i ándspyrnunni milli meirihluta frönsku þjó.S-
arinnar og 'méstú visindamanna hennar er dásamlegur vitnisr
burður um endurfæðingu Frakklands.“ r
Hinir mörgu vinir og velunnarar frönsku þjóðarinnar og
franskrar menningar hér á landi munu vissulega taka undir þá
ósk, að Frakkland endurheimti sem fyrst frelsi sitt fullkomið
og endurfæðist í samfélagi sinna niestu andans manna og hinn-
ar vinnandi alþýðu.
S. Th.