Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1943, Síða 135

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1943, Síða 135
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR 245 ar menningar hef ég minnzt í sérstakri ritgerð, hinna tveggja vil ég geta hér með nokkrum orðum. Þetta 1. bindi mannkynssögu Ásgeirs Hjartarsonar hefst með yfirliti um steinaldir, hina fornu og nýju. Þá kemur saga hinna fornu menningarþjóða, er byggðu löndin fyrir botni Miðjarðarhafs og austur um dali og fjalllendi Suðvestur-Asíu, þar sem stóð vagga hinnar vestrænu menningar: Egypta við Níl, Súmera við Evrat og Tígris og síðan Babílóníumanna og Assýringa, þá Israelsmanna og Feníka fyrir botni Miðjarðarhafsins og Persa þar norðaustur í fjalllendunum. Síðast í bindinu er rakin saga Forn-Grikkja fram að árinu 300 fyrir uppliaf vors tímatals. Það er enginn smáræðis vandi, sem einn maður færist í fang með því að ætla að gefa almenningi yfirlit um sögu alls mannkyns frá upphafi til þessa dags á þann veg, að saman geti farið fræðsla um öll höfuðstraumhvörf þeirr- ar sögu, skýring þjóðfélagslegra orsaka þeirra og það líf og fylling í fram- setningu og dramatisk bygging verksins, sem fullnægir kröfum nútímakyn- slóðar, ef hún á að líta við að lesa bókina. Yfirleitt hafa mannkynssögur verið ein hinna leiðinlegustu fyrirbrigða, sem fyrir hafa fundizt á bókmenntasviði, skýrslur um sóðalegar athafnir, oftast drýgðar af leiðinlegum og ómerkileg- um mönnum, allt sundurlaust, eina bindiefnið eru nokkur ártöl, sem dreift er til 02 frá um síðurnar. Mannkynssaga Ásgeirs boðar nýjan tíma í ritum þessara fræða. Enn sem komið er er svið sögunnar í blámóðu fjarlægðar bæði í tíma og rúmi, efnið því ekki eins hugstætt öllum almenningi og síðari þættir hennar, þegar nær dregur vorum tíma og viðfangsefni skyldari þeim, er vér nú höfum með hönd- um, og menningarlegt ættarmót greinilegra þeim tímum, sem vér höfum meir verið í kynnum við. En saga þessi er þó ekki aðeins um ákveðnar þjóðir, sem bjuggu á ákveðnu svæði um ákveðið árabil, áttu nafngreindum herfor- ingjum á að skipa og unnu sína sigra og biðu sína ósigra í viðskiptum við aðrar þjóðir, þessar þjóðir búa einnig við ákveðin r.áttúruskilyrði og þar með einnig við ákveðin framleiðsluskilyrði og þar með einnig við ákveðin menningarskilyrði. Með mestu nákvæmni eru þessir þættir raktir saman í frásögninni, svo að þessi kafli sögunnar, sem áður hefur einkum skotið til vor einstökum öngum í gegnum helgimistur trúarbragðasögunnar, stendur nú fyrir oss í nýju ljósi hins rökvísa veruleika. Lögð er meiri áherzla á menning- areinkenni hverrar þjóðar og þá ekki sízt listmenningu en maður á að venj- ast í mannkynssögu ágripum. Frásögn öll er skýr, blátt áfram á látlausu máli. Hún mætti vera fjörmeiri, að skaðlausu mættu færri nöfn koma við sögu og einstakir atburðir, en yfirlit fyllra. Getið er fjölda manna, sem manni er nákvæmlega sama um og myndi ekki muna nöfn á, þótt skyldari væru islenzkri tungu. Væntanlega verður sag- an fyllri, þegar nær dregur vorum tíma, enda tengd nánari böndum áhuga- efnum bæði höfundar og lesenda. Siðskiptamenn og trúarstyrjaldir eftir Sverri Kristjánsson er tvímælalaust
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.