Tímarit Máls og menningar - 01.12.1961, Page 11

ÍSLENZK ÞJÓÐERNISMÁL
ingarlegum, hefur hann því við hlið happdrættisins staðið að bíórekstri og
nú varið tugum miljóna króna í bíóhöll og hljómlistar og ber þá að óska að
hin nýja stofnun komi að tilætluðu gagni, jafnvel menningarlegu, öðru en því
að sýna amerískar kvikmyndir.
I setningarræðu sinni við stofnun Háskóla íslands minnti Bjöm M. Ólsen á
hve heimspekideildin stæði illa að vígi, m. a. að kenna íslandssögu, „þar sem
enginn kennslustóll er í almennri sagnfræði og enginn í sögu annara Norður-
landa“. Þessi kennslustóll er ekki kominn enn, svo að íslenzkudeildin stendur
að þessu leyti jafn einangruð í starfsemi sinni og þegar háskólinn var stofn-
aður. Björn M. Ólsen harmar um leið að stærðfræðideild og náttúruvísinda
vanti alveg. Næst sögu og bókmenntum þjóðarinnar eru rannsóknir á náttúru
landsins mikilvægastar fyrir allan veg þjóðarinnar og í þessum greinum hefur
hún langsamlega mest af mörkum að leggja frá sjálfri sér. Náttúrufræðilega
er ísland eitthvert athyglisverðasta land í heimi og náttúrufræðingar frá öðr-
um löndum streyma hingað til athugana. Sjálfir eigum vér færustu vísinda-
mönnum á að skipa í jarðfræði og öðrum náttúruvísindum íslands, mönnum
eins og dr. Sigurði Þórarinssyni, Guðmundi Kjartanssyni og Finni Guð-
mundssyni, mönnum sem unnið hafa sér víðkunnugt nafn. En við Háskóla
íslands er ekki enn í dag náttúruvísindadeild, heldur hefur verið látið sitja í
fyrirrúmi að koma á fót svonefndri viðskiptadeild. Fyrir allmörgum árum
fékk háskólinn leyfi til framlengingar happdrættinu með því skilyrði að hann
reisti náttúrugripasafnshús á lóð sinni. Hvort sem hann ber þar einn sök, eða
ríkisvaldið með honum, hefur hann komið sér undan þessari framkvæmd og
látið bíóbygginguna ganga fyrir, en keypt hæð fyrir skrifstofur náttúrugripa-
safnsins lengst inn á Laugavegi þar sem aldrei verður neitt rúm fyrir náttúru-
gripasafn. Hvað sem öðru líður er ekki forsvaranlegt lengur að ekki sé nátt-
úruvísindadeild starfandi við Háskóla íslands.
Alkunnugt er að sumar af þeim stofnunum, sem standa í tengslum við há-
skólann, hafa engin starfskilyrði, m. a. vegna þess hve starfsmenn þeirra eru
hraksmánarlega illa launaðir og neyðast til að standa mánuðum saman í
verkfalli. Að jarðvegsvísindum starfar afburða maður, dr. Björn Jóhannes-
son, sem aldrei hefur notið neinna starfsskilyrða og mun hafa orðið að segja
upp starfi sínu, frekar en vilja sjá stofnun sína drafnast niður. Þessi stofnun
hefur hið mikilvægasta hlutverk innan Atvinnudeildarinnar, og tjónið að
því að missa dr. Björn frá störfum yrði ekki bætt upp á næstu tíu árum.
Svara má því til að háskólinn eigi hér ekki sök, heldur ríkisvaldið, en hversu
einarðlega talar hann máli þeirra stofnana sem við hann eru tengdar? Hefur
345